Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej pomiędzy Królestwem Belgii, Republiką Bułgarii, Królestwem Danii, Republiką Federalną Niemiec, Republiką Estońską, Irlandią, Republiką Grecką, Królestwem Hiszpanii, Republiką Francuską, Republiką Włoską, Republiką Cypryjską, Republiką Łotewską, Republiką Litewską, Wielkim Księstwem Luksemburga, Węgrami, Maltą, Królestwem Niderlandów, Republiką Austrii, Rzecząpospolitą Polską, Republiką Portugalską, Rumunią, Republiką Słowenii, Republiką Słowacką, Republiką Finlandii i Królestwem Szwecji, sporządzonego w Brukseli dnia 2 marca 2012 r.

długu (ponad ww. wartość odniesienia) rocznie. Jest to powtórzenie przepisów
rozporządzenia Rady (WE) nr 1467/97 w sprawie przyspieszenia i wyjaśnienia procedury
nadmiernego deficytu, ostatnio zmienionego rozporządzeniem Rady (UE) nr 1177/2011
z dnia 8 listopada 2011 r. Przepis art. 2 ust. 1a akapit pierwszy rozporządzenia Rady (WE)
nr 1467/97 stanowi: „W przypadku gdy dług przekracza wartość odniesienia, uznaje się, że
relacja długu publicznego do produktu krajowego brutto (PKB) zmniejsza się dostatecznie
i zbliża się w zadowalającym tempie do wartości odniesienia zgodnie z art. 126 ust. 2 lit. b)
TFUE, jeśli na przestrzeni poprzednich trzech lat jej dystans względem wartości odniesienia
zmniejszał się średnio w tempie jednej dwudziestej rocznie, w oparciu o zmiany
w poprzednich trzech latach, za które dostępne są dane.”. Przepis ten nie przyznaje nowych
ani nie zmienia dotychczasowych kompetencji instytucji Unii Europejskiej, ani nie przenosi
kompetencji na żaden inny organ międzynarodowy.
Państwa-strony objęte procedurą nadmiernego deficytu zostaną także zobowiązane,
w przypadku związania się postanowieniami Traktatu, do przyjęcia budżetowych
i
gospodarczych programów partnerskich, zawierających szczegółowy opis reform
strukturalnych, jakie państwo wdroży w celu efektywnej i trwałej korekty nadmiernego
deficytu. Treść i formę takich programów określi prawo Unii Europejskiej. Programy te będą
przekazywane Radzie Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej do zatwierdzenia, a ich
monitorowanie będzie się odbywać zgodnie z obowiązującymi procedurami nadzoru
w ramach Paktu Stabilności i Wzrostu. Wdrożenie takiego programu partnerstwa
budżetowego i gospodarczego i corocznych zgodnych z nim planów budżetowych będzie
monitorowane przez Radę Unii Europejskiej.
Dodatkowo, w celu lepszej koordynacji krajowych emisji długu, Umawiające się Strony będą
informować Radę Unii Europejskiej i Komisję Europejską ex ante o swoich planach emisji
długu publicznego.
Warto podkreślić, że zaciągając powyższe zobowiązania, państwa-strony nie przekazują
instytucjom Unii nowych uprawnień. Zgodnie z motywem dziesiątym preambuły Traktatu
„przy dokonywaniu przeglądu i monitorowaniu zobowiązań budżetowych wynikających
z niniejszego Traktatu Komisja Europejska będzie działać w ramach swoich uprawnień
przewidzianych w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności
w artykułach 121, 126 i 136”.


7 
 
II.4. Głosowania odwrotną większością kwalifikowaną w sprawach sankcji w ramach
procedury nadmiernego deficytu (art. 7)
Traktat zobowiązuje Umawiające się Strony, których walutą jest euro, do popierania
proponowanych lub zalecanych przez Komisję Europejską decyzji w ramach procedury
nadmiernego deficytu, o ile uprzednio nie okaże się, że kwalifikowana większość tych państw
sprzeciwia się takiej proponowanej lub zalecanej decyzji. Oznacza to w praktyce
wprowadzenie de facto zasady głosowania odwrotną większością kwalifikowaną
w stosownych przypadkach (proponowane lub zalecane przez KE decyzje są przyjmowane,
o ile większość kwalifikowana członków Rady reprezentujących państwa strefy euro nie
zdecyduje inaczej). Dotyczyć to będzie jednak tylko sytuacji naruszenia przez państwo
kryterium wielkości deficytu, ale nie kryterium wielkości długu.
Zobowiązanie do popierania wniosków i zaleceń Komisji, w sytuacji gdy nie sprzeciwia się
im kwalifikowana większość państw członkowskich, nie narusza postanowień TUE i TFUE
oraz nie wiąże się z koniecznością powierzenia instytucjom Unii nowych kompetencji.
W dotychczasowej praktyce głosowanie większością kwalifikowaną przewidywały niektóre
akty prawa wtórnego Unii wchodzące w skład tzw. sześciopaku. Jednocześnie konsekwencją
zastosowania przewidzianej w tych aktach procedury jest quasi-automatyzm przyjmowania
zaleceń Komisji Europejskiej. Stają się one obowiązującym prawem w sytuacji nieodrzucenia
ich przez Radę większością kwalifikowaną w określonym przedziale czasowym.
W odróżnieniu od tej procedury wnioski i zalecenia Komisji Europejskiej, o których mowa
w
art. 7 Traktatu, będą wymagały formalnej decyzji Rady, przyjętej większością
kwalifikowaną. Jedynym nowym elementem przewidzianej w tym postanowieniu Traktatu
procedury będzie zobowiązanie polityczne do uzgodnienia (koordynacji) stanowisk państw
członkowskich przed przystąpieniem do głosowania. W przypadku braku sprzeciwu
kwalifikowanej większości państw wobec wniosku (zalecenia) Komisji konsekwencją
związania się art. 7 Traktatu będzie poparcie takiego wniosku (zalecenia) w głosowaniu.



                                                           
6 M.in. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1173/2011 z dnia 16 listopada 2011 r.
w sprawie skutecznego egzekwowania nadzoru bankowego w strefie euro. 
7 Np. zgodnie z art. 4 ust. 2 ww. rozporządzenia nr 1173/2011: „Uznaje się, że decyzja zobowiązująca do
złożenia depozytu została przyjęta przez Radę, jeżeli w terminie 10 dni od przyjęcia zalecenia przez Komisję
Rada nie odrzuci go kwalifikowaną większością głosów.”. 
8 
 
II.5. Jurysdykcja Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (art. 8)
Przepisy Traktatu zobowiązują Komisję Europejską do przedłożenia, we właściwym czasie,
sprawozdania dotyczącego przepisów przyjętych przez jego państwa-strony w celu
wprowadzenia do prawa krajowego reguły fiskalnej oraz mechanizmu korygującego. Jeżeli
Komisja Europejska, po umożliwieniu odnośnemu państwu przedłożenia swojego stanowiska,
uzna w swoim sprawozdaniu, że państwo naruszyło obowiązek wprowadzenia reguły
fiskalnej i mechanizmu korygującego, jedno lub kilka z pozostałych państw-stron wniesie
obligatoryjnie skargę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Uprawnienie takie
przysługuje każdej z Umawiających się Stron również niezależnie od wyników oceny Komisji
zawartych w jej sprawozdaniu. Traktat nie przyznaje natomiast zdolności procesowej Komisji
Europejskiej. Tym samym nie ma ona możliwości wnioskowania o nałożenie kar, jak to ma
miejsce w przypadku wszczynania przez Komisję postępowań w oparciu o art. 258 i art. 260
TFUE. Kompetencje Komisji Europejskiej ograniczają się do weryfikacji wprowadzenia do
krajowego porządku prawnego reguły budżetowej oraz mechanizmu korygującego i nie
wpływają na prawa i obowiązki państw członkowskich określone w postanowieniach TUE
i TFUE. Jednocześnie, jak wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, powierzenie
instytucjom Unii nowych, nieprzewidzianych w Traktatach stanowiących podstawę Unii
Europejskiej kompetencji jest możliwe zarówno przy zastrzeżeniu zgody wszystkich państw
członkowskich, jak i zgodności nowo powierzonych kompetencji z postanowieniami
traktatów.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości jest wiążący dla stron postępowania, które muszą podjąć
konieczne środki zapewniające wykonanie wyroku w terminie określonym przez Trybunał
Sprawiedliwości. Jurysdykcja Trybunału Sprawiedliwości w ww. zakresie została oparta na
art. 273 TFUE.
Traktat przewiduje również możliwość nałożenia sankcji na państwo-stronę za niewykonanie
ww. wyroku Trybunału Sprawiedliwości. Jeżeli na podstawie własnej oceny lub na podstawie
oceny Komisji Europejskiej państwo-strona uzna, że inne państwo-strona nie podjęło
koniecznych środków zapewniających wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości, może
ono wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości i zażądać nałożenia kar finansowych.
                                                           
8 Zob. wyrok TSUE w sprawach połączonych C-181/91 oraz C-248/91 Parlament przeciwko Radzie i Komisji
oraz wyrok w sprawie C-316/91 Parlament przeciwko Radzie. 
9 Zgodnie z tym przepisem Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w każdym sporze między
Państwami Członkowskimi, związanym z przedmiotem Traktatów, jeśli spór ten jest mu przedłożony na mocy
kompromisu. 
9 
 
Wysokość kar byłaby określana zgodnie z zasadami, jakie Komisja Europejska ustaliła na
potrzeby stosowania art. 260 TFUE, uwzględniającymi m.in. powagę naruszenia, jego czas
trwania i zdolność płatniczą danego państwa (por. Komunikat KE w sprawie stosowania
art. 228 traktatu WE). Jeżeli Trybunał Sprawiedliwości uzna, że dana Umawiająca się
Strona nie wykonała jego wyroku, może on nałożyć, stosownie do danych okoliczności,
ryczałt lub okresową karę pieniężną, których wysokość nie może przekroczyć 0,1% produktu
krajowego brutto danego państwa-strony. Kwoty należne od państwa, którego walutą jest
euro, wpłacane byłyby na rzecz Europejskiego Mechanizmu Stabilności. W innych
przypadkach płatności byłyby przekazywane do budżetu ogólnego Unii Europejskiej.
Oparcie jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości przewidzianej w art. 8 Traktatu na art. 273
TFUE oznacza, że mieści się ona w kompetencjach powierzonych uprzednio Trybunałowi na
podstawie TFUE. Art. 273 TFUE przewiduje właściwość Trybunału Sprawiedliwości do
orzekania w każdym sporze „związanym z przedmiotem Traktatów” (przedłożonym mu na
mocy kompromisu). Warunek związku z przedmiotem Traktatów zostaje spełniony, gdyż
jurysdykcja Trybunału Sprawiedliwości wiąże się z obowiązkiem koordynacji polityk
gospodarczych państw członkowskich przewidzianym w postanowieniach TUE i TFUE.
Z drugiej strony postanowienia objęte jurysdykcją Trybunału nie dotyczą zobowiązań państw-
-stron wynikających wprost z zakresu przedmiotowego TUE i TFUE, co pozwala na
zachowanie kompetencji Trybunału wynikającej z art. 344 TFUE.
Do wniosku o ratyfikację Traktatu zostały dołączone „Ustalenia dokonane przez Umawiające
się Strony przy podpisywaniu Traktatu w odniesieniu do jego artykułu 8”, załączone do
protokołu podpisania Traktatu. Mają one charakter wspólnego oświadczenia złożonego
w momencie podpisywania Traktatu przez państwa-sygnatariuszy. Jako takie odzwierciedlają
wyłącznie uzgodnienia polityczne. Nie są protokołem do Traktatu ani w żaden inny sposób
nie stanowią jego części. Tym samym mogą zostać zmienione w każdej chwili, również
w formie uzgodnień politycznych, w rezultacie pierwszych doświadczeń z ich stosowania.
Ustalenia nie wymagają wdrożenia do krajowego porządku prawnego.
Ustalenia dotyczą praktycznych, szczegółowych rozwiązań w zakresie wnoszenia do
Trybunału Sprawiedliwości UE skarg przeciwko sygnatariuszowi Traktatu, który nie
implementował właściwie do krajowego porządku prawnego tzw. reguły budżetowej zawartej
                                                           
10 Dokument nr SEC 2005(1658). Dokument ten zachowuje swoją aktualność na gruncie art. 260 TFUE. 
11 Zgodnie z art. 344 TFUE państwa członkowskie zobowiązują się nie poddawać sporów dotyczących wykładni
lub stosowania Traktatów procedurze rozstrzygania innej niż w nich przewidziana. 
10 
 
w art. 3 Traktatu. Mają one ułatwić skuteczne stosowanie postanowień skargowych
przewidzianych w art. 8 Traktatu. Z uwagi na wykonawczy, wobec art. 8 Traktatu, charakter
Ustaleń będą one miały zastosowanie wyłącznie w stosunku do państw-sygnatariuszy, które
związały się art. 3 i art. 8 Traktatu.

II.6. Postanowienia dotyczące koordynacji polityki gospodarczej (art. 9 – 11)
Traktat zawiera również postanowienia dotyczące koordynacji polityki gospodarczej między
państwami-stronami Traktatu mające przyczyniać się do sprawnego funkcjonowania UGiW,
wspierając tym samym osiąganie celów Unii Europejskiej w zakresie trwałego wzrostu,
zatrudnienia, konkurencyjności i spójności społecznej. W tym celu państwa-strony miałyby
m.in. wykorzystywać przewidzianą w TUE i TFUE „wzmocnioną współpracę”, konsultować
się w sprawach planowanych znaczących reform gospodarczych oraz koordynować je
w uzasadnionych przypadkach (koordynacja miałaby następować zgodnie z prawem UE).
Działania instytucji UE (w szczególności Komisji Europejskiej) w zakresie objętym tymi
postanowieniami wynikają z obowiązujących aktów prawnych UE.

II.7. Szczyty państw strefy euro (art. 12)
Traktat zawiera istotne postanowienia dotyczące spotkań szefów państw i rządów
Umawiających się Stron w formule tzw. szczytów państw strefy euro. Wprowadza prawne
umocowanie organizacji szczytów państw strefy euro, ale nadal utrzymuje ich nieformalny
charakter. W ramach tych szczytów nie będą podejmowane żadne prawnie wiążące decyzje.
Spotkania te będą się odbywały w zależności od potrzeb, co najmniej dwa razy w roku.
Ważnym postanowieniem wychodzącym naprzeciw postulatowi zachowania pełnej
integralności Unii Europejskiej jest umieszczenie w preambule Traktatu zasady, że szczyty
państw strefy euro będą się odbywać po posiedzeniach Rady Europejskiej lub po spotkaniach
z udziałem wszystkich Umawiających się Stron, które ratyfikowały Traktat. Rozwiązanie to
utrzymuje dotychczasowy porządek instytucjonalny UE i potwierdza centralną pozycję Rady
Europejskiej, jako forum uzgadniania ważnych dla całej Unii Europejskiej decyzji
politycznych, w tym tych dotyczących gospodarki.
O nadaniu instytucjonalnych ram szczytom państw strefy euro świadczy również
potwierdzenie uzgodnionych wcześniej politycznie zasad wyboru przewodniczącego
11