Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej pomiędzy Królestwem Belgii, Republiką Bułgarii, Królestwem Danii, Republiką Federalną Niemiec, Republiką Estońską, Irlandią, Republiką Grecką, Królestwem Hiszpanii, Republiką Francuską, Republiką Włoską, Republiką Cypryjską, Republiką Łotewską, Republiką Litewską, Wielkim Księstwem Luksemburga, Węgrami, Maltą, Królestwem Niderlandów, Republiką Austrii, Rzecząpospolitą Polską, Republiką Portugalską, Rumunią, Republiką Słowenii, Republiką Słowacką, Republiką Finlandii i Królestwem Szwecji, sporządzonego w Brukseli dnia 2 marca 2012 r.

zachować wpływ na reformę modelu gospodarczego, której skutki będą rzutowały na
perspektywy rozwoju krajowej gospodarki. Polska uzyska również możliwość promowania,
w ramach nowego ośrodka koordynacji, koncepcji korzystnego dla rozwoju Polski modelu
gospodarczego.
Z uwagi na możliwe skutki wejścia w życie Traktatu dla planowania budżetowego w UE,
przystąpienie do niego przez Polskę może zwiększyć szanse na realizację polskich postulatów
dotyczących wieloletnich ram finansowych UE, a potencjalnie także innych polityk UE, co
z uwagi na potrzeby modernizacyjne Polski jest kluczowe w średniej perspektywie czasowej.
Skutkiem braku ratyfikacji Traktatu przez Polskę mogłyby być osłabienie pozycji Polski
w UE oraz utrudnienie relacji Polski z najważniejszymi partnerami w UE. Nieprzystąpienie
przez Polskę do Traktatu mogłoby skazywać Polskę na pozycję peryferyjną w debacie
europejskiej i mogłoby doprowadzić do wyłączenia z dyskusji o pogłębionej integracji
(zwłaszcza dotyczącej gospodarki). Trudno byłoby także wykluczyć zagrożenie kreowania
de facto dodatkowych kryteriów przystąpienia do strefy euro w sytuacji, w której nie
mielibyśmy wpływu na decyzje o zmianach instytucjonalnych w strefie euro i zasad jej
funkcjonowania.
III.5. Skutki prawne, w tym środki prawne, jakie powinny zostać przyjęte w celu wykonania
Traktatu
Traktat ma mieć zastosowanie do państw członkowskich, które jeszcze nie przyjęły euro jako
waluty (tzw. państwa objęte derogacją określoną w art. 139 ust. 1 TFUE) oraz do Danii
dopiero od dnia, w którym nabierze mocy decyzja Rady Unii Europejskiej uchylająca
derogację, chyba że zainteresowane państwo oświadczy, że pragnie być wcześniej związane
wszystkimi lub niektórymi postanowieniami Traktatu. Podpisanie Traktatu przez
Rzeczpospolitą Polską, a także jego ratyfikacja, nie będą zatem skutkowały natychmiastową
koniecznością dokonania ewentualnych zmian w polskim prawie. Konieczność taka pojawi
się natomiast w bezpośrednim związku z przewidywaną datą uchylenia derogacji w stosunku
do Polski lub wyrażoną wolą wcześniejszego złożenia przez Polskę deklaracji o stosowaniu
Traktatu w określonym zakresie. W takim przypadku konieczne byłoby dokonanie
uprzednich, określonych poniżej zmian w polskim prawie.
Traktat przewiduje przede wszystkim wymóg transponowania ww. reguły fiskalnej wraz
z mechanizmem korygującym do krajowego systemu prawnego przez przepisy o wiążącym
bezterminowo charakterze, w miarę możliwości o randze konstytucyjnej, lub takich, których
17 
 
pełne poszanowanie i przestrzeganie będzie zapewnione w trakcie krajowych procedur
budżetowych. Oznacza to, że wraz z uchyleniem derogacji w stosunku do Polski lub
w przypadku woli wcześniejszego złożenia deklaracji o poddaniu się rygorom umowy
w zakresie ww. reguły, do polskiego prawa musiałby zostać wprowadzony tego typu
mechanizm. Istniejąca obecnie w art. 216 ust. 5 Konstytucji RP reguła dotycząca limitu
zadłużenia nie jest bowiem tożsama z regułą przewidzianą w Traktacie. Wydaje się, że
wprowadzenie dodatkowych elementów „reguły zrównoważonego budżetu” do polskiego
porządku prawnego w celu wypełnienia wymogów Traktatu nie będzie wymagać zmiany
Konstytucji RP, ponieważ – zgodnie z art. 3 ust. 2 Traktatu – nie jest wykluczona
transpozycja reguły w „wiążących i trwałych przepis[ach] krajowych lub w inny sposób
gwarantujących pełne poszanowanie i przestrzeganie tych zasad w całym toku krajowych
procedur budżetowych”. Możliwe jest wykonanie tego zobowiązania traktatowego przez
odpowiednie zmiany norm prawnych niekoniecznie mających rangę normy konstytucyjnej.
Wynika to z poszanowania Traktatu dla autonomii proceduralnej państw-stron w zakresie
doboru środków zapewniających osiągnięcie rezultatu założonego przez Traktat. Osiągnięcie
tego rezultatu w przypadku Polski zapewniłoby wprowadzenie reguły fiskalnej normą
o randze ustawowej (np. w ustawie o finansach publicznych). Norma taka spełnia wymogi
sformułowane w art. 3 ust. 2 Traktatu, albowiem gwarantuje pełne poszanowanie
i przestrzeganie tych zasad w całym toku krajowych procedur budżetowych.
Komisja Europejska w opublikowanym w dniu 20 czerwca 2012 r. komunikacie „Wspólne
zasady dotyczące krajowych mechanizmów korekty fiskalnej” przedstawiła, w nawiązaniu
do art. 3 ust. 2 Traktatu, siedem zasad stanowiących podstawę krajowych mechanizmów
korekty fiskalnej. Przewidują one między innymi, iż mechanizm korygujący powinien być
włączony do prawa krajowego za pomocą przepisów o charakterze wiążącym i trwałym,
najlepiej konstytucyjnych lub w inny sposób gwarantujących ich poszanowanie, oraz to, że
będą w pełni przestrzegane w całej krajowej procedurze budżetowej. Przedstawione przez
Komisję wspólne zasady, które należy uwzględnić przy opracowywaniu mechanizmu
korygującego, zostały w dniu 21 czerwca 2012 r. poparte przez państwa-strony Traktatu,
w tym przez Polskę.
W tym kontekście należy zauważyć, że trwają przygotowania do wdrożenia dyrektywy Rady
nr 2011/85/UE z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw
członkowskich, w tym do wprowadzenia do porządku prawnego (w ustawie o finansach
                                                           
14 COM(2012) 342. 
18 
 
publicznych) stabilizującej reguły wydatkowej wyposażonej w mechanizm korygujący.
Reguła ta ma mieć trwały charakter, więc uzasadnione jest, aby jej mechanizm korygujący był
zgodny z ogólnymi zasadami określonymi przez Komisję Europejską (mimo że nawet po
ratyfikacji Traktatu Polska przed przyjęciem wspólnej waluty – euro nie ma obowiązku
przestrzegania tych zasad).
Ponadto Traktat zobowiązuje państwa-strony do redukcji długu publicznego w przypadku
przekroczenia wartości odniesienia wynoszącej 60% PKB, w określonym tempie. Jest to
powtórzenie zasady wprowadzonej w rozporządzeniu Rady (UE) nr 1177/2011 z dnia
8 listopada 2011 r. zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 1467/97 w sprawie przyspieszenia
i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu.
W zakresie wprowadzenia obowiązku informowania ex ante Parlamentu Europejskiego
i Rady UE o krajowych planach emisji instrumentów dłużnych może powstać konieczność
nałożenia w ustawie o finansach publicznych określonych obowiązków informacyjnych na
jednostki sektora finansów publicznych w zakresie planów takich emisji, co umożliwiłoby
wykonanie obowiązku sprawozdawczego wobec Rady UE i Parlamentu Europejskiego.
III.6. Podmioty prawa krajowego, których dotyczy Traktat
Traktat dotyczy bezpośrednio organów władzy państwowej odpowiedzialnych za
prowadzenie polityki gospodarczej oraz tworzenie i egzekwowanie reguł i procedur
budżetowych. Traktat nie dotyczy bezpośrednio podmiotów prywatnych – osób fizycznych
i prawnych, tj. nie nakłada nowych obowiązków na te podmioty i nie przyznaje im
bezpośrednio nowych praw.
III.7. Wyjaśnienie wyboru trybu związania Rzeczypospolitej Polskiej Traktatem
Związanie Rzeczypospolitej Polskiej postanowieniami Traktatu nastąpi w drodze ratyfikacji,
za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, zgodnie z art. 89 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z pó n. zm.) oraz w związku
z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz. U.
Nr 39, poz. 443, z pó n. zm.).
                                                           
15 Art. 2 ust. 1a: „W przypadku gdy dług przekracza wartość odniesienia, uznaje się, że relacja długu
publicznego do produktu krajowego brutto (PKB) zmniejsza się dostatecznie i zbliża się w zadowalającym
tempie do wartości odniesienia zgodnie z art. 126 ust. 2 lit. b) TFUE, jeśli na przestrzeni poprzednich trzech
lat jej dystans względem wartości odniesienia zmniejszał się średnio w tempie jednej dwudziestej rocznie,
w oparciu o zmiany w poprzednich trzech latach, za które dostępne są dane.”. 
19 
 
Wybór trybu związania Rzeczypospolitej Polskiej postanowieniami Traktatu podyktowany
został spełnieniem przesłanek określonych w art. 89 ust. 1 pkt 5 Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej, a mianowicie stwierdzeniem, że Traktat dotyczy spraw uregulowanych w ustawie
lub w których Konstytucja wymaga ustawy.
Należy przy tym wskazać, że Traktat uzupełnia Traktaty założycielskie UE, w tym przede
wszystkim TFUE oraz dołączony do Traktatów Protokół nr 12, a także Pakt Stabilności
i Wzrostu. Traktat poddaje określone materie wspólnemu (umownemu) reżimowi między
państwami-stronami Traktatu. Nie dochodzi na jego podstawie do przekazania ani
modyfikowania kompetencji Unii Europejskiej, ponieważ Traktat nie jest w stanie,
z formalnego punktu widzenia, tego sprawić (jest zawarty poza ramami prawnymi UE i – tym
samym – nie należy w ogóle do prawa UE, choć wspiera osiąganie celów ustanowione tym
prawem). Zmiany, jakie Traktat wprowadza w systemie funkcjonowania państwa
członkowskiego w UE, nie zmieniają tym samym przekazanych wcześniej tej organizacji
kompetencji lub nie odnoszą się w ogóle do kompetencji Unii Europejskiej, lecz dotykają
innych postanowień zawartych w Traktatach lub w prawie wtórnym UE. aden z przepisów
Traktatu nie skutkuje zatem przekazaniem organizacji międzynarodowej (UE) lub organowi
międzynarodowemu (instytucji UE) kompetencji organów władzy państwowej w rozumieniu
art. 90 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a zatem nie ma konieczności stosowania
do ratyfikacji Traktatu procedury określonej w ust. 2 tego przepisu.














11/38rch
20 
 
Wykaz państw‐sygnatariuszy 
Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej 
pomiędzy Królestwem Belgii, Republiką Bułgarii, Królestwem Danii, Republiką Federalną 
Niemiec, Republiką Estońską, Irlandią, Republiką Grecką, Królestwem Hiszpanii, Republiką 
Francuską, Republiką Włoską, Republiką Cypryjską, Republiką Łotewską, Republiką Litewską, 
Wielkim Księstwem Luksemburga, Węgrami, Maltą, Królestwem Niderlandów, Republiką 
Austrii, Rzecząpospolitą Polską, Republiką Portugalską, Rumunią, Republiką Słowenii, 
Republiką Słowacką, Republiką Finlandii i Królestwem Szwecji, 
sporządzonego w Brukseli dnia 2 marca 2012 r. 
1. Królestwo Belgii 
2. Republika Bułgarii 
3. Królestwo Danii 
4. Republika Federalna Niemiec 
5. Republika Estońska 
6. Irlandia 
7. Republika Grecka 
8. Królestwo Hiszpanii 
9. Republika Francuska 
10. Republika Włoska 
11. Republika Cypryjska 
12. Republika Łotewska 
13. Republika Litewska 
14. Wielkie Księstwo Luksemburga 
15. Węgry 
16. Malta 
17. Królestwo Niderlandów 
18. Republika Austrii 
19. Rzeczpospolita Polska 
20. Republika Portugalska 
21. Rumunia 
22. Republika Słowenii 
23. Republika Słowacka 
24. Republika Finlandii 
25. Królestwo Szwecji