Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów

niezbędne z punktu widzenia należytego wykonywania
zawodu radcy prawnego, takie jak zastępstwo procesowe
przed sądami i organami administracji publicznej (w tym
sporządzanie pism procesowych i środków zaskarżenia),
sporządzanie umów, uchwał spółek prawa handlowego, aktów
z zakresu Specyficznych źródeł prawa pracy, statutów,
regulaminów, projektów aktów prawnych prawa miejscowego,
itp.
Zarówno aplikacja, jak i zakres egzaminu komorniczego w
istotny sposób odbiega od zakresu aplikacji i egzaminu
radcowskiego (vide art. 31 ust. 3 i 31c ustawy z dnia 29
sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji). Nie
ulega wątpliwości, że aplikacja (notabene obecnie 2 -letnia) i
ograniczony zakresem tematycznym egzamin komorniczy w
żaden sposób nie mogą zastąpić aplikacji radcowskiej, zaś 2-
letnia asesura i 3-letnia praktyka w zawodzie komornika nie
uzupełniają w żaden sposób zasobu wiedzy i umiejętności,
koniecznych do wykonywania zawodu radcy prawnego (co
dodatkowo potwierdza zakres egzaminu radcowskiego ze
zmianami przewidzianymi w projekcie). Oznacza to brak
gwarancji spełnienia porównywalnych wymogów w zakresie
przygotowania zawodowego i wiedzy prawniczej, jakie
wymagane są od kandydatów do zawodu radcy prawnego
uzyskujących uprawnienia do wykonywania tego zawodu
poprzez odbycie aplikacji i złożenie egzaminu zawodowego, a
jest to podstawowa tzw. „ścieżka" do zawodu, która powinna
stanowić wzorzec odniesienia do formułowania wymagań, od
których uzależniony winien być dostęp do zawodu radcy
prawnego w inny tzw. „pozaaplikacyjny'' sposób. Uzyskanie
dostępu do zawodu radcy prawnego lub możliwości
przystąpienia do egzaminu radcowskiego przez uregulowania
zawarte w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach

312
sądowych i egzekucji oraz projektowane zmiany w ustawie o
radcach prawnych doprowadzą do stworzenia takiej ścieżki
dostępu do zawodu zaufania publicznego, która stwarza
zagrożenie dla jakości świadczonej pomocy prawnej dla
obywateli, co oznacza, że projektodawca nie przeanalizował
systemowo proponowanych rozwiązań lub działa sprzecznie z
interesem publicznym.
Na marginesie wskazać należy, że wymóg ukończenia
wyższych studiów prawniczych, jako przesłanka uzyskania
prawa do wykonywania zawodu komornika, wprowadzony
został do powoływanej powyżej ustawy o komornikach
sądowych i egzekucji z dniem 28 grudnia 2007 r. na mocy
ustawy z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o
komornikach sądowych i egzekucji oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. Nr 112, poz. 769). Przed tym dniem
wystarczające było ukończenie wyższych studiów
prawniczych lub administracyjnych (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy
o komornikach sądowych i egzekucji w brzmieniu
obowiązującym przed dniem 28 grudnia 2007 r.). Przy tym
ww. ustawa zmieniająca ustawę o komornikach sądowych i
egzekucji nie wprowadziła wymogu uzupełnienia
wykształcenia do nowych wymogów. Stąd w chwili obecnej
mogą wykonywać zawód komornika osoby nieposiadające
wykształcenia wyższego prawniczego. Natomiast przed
wejściem w życie ustawy o komornikach sądowych i
egzekucji w ogóle - jako kryterium uzyskania 5tatusu
komornika - nie obowiązywał wymóg ukończenia wyższych
studiów prawniczych lub administracyjnych. Wykształcenie to
- w myśl przepisów przejściowych - musiało zostać przez
komorników uzupełnione w ciągu 10 lat od wejścia w życie
ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, z rym że wymóg
ten dotyczył wyłącznie komorników, którzy w dniu powołania

313
na stanowisko komornika nie ukończyli 35 roku życia, a nadto
od wymogu tego mógł komornika zwolnić Minister
Sprawiedliwości na wniosek prezesa sądu apelacyjnego
właściwego dla miejsca działania komornika, gdyby
przemawiały za tym ważne względy społeczne lub osobiste
komornika (art 102 ustawy o komornikach sądowych i
egzekucji). Przedstawiona analiza wskazuje, że ustawodawca
stawiał znacznie mniejsze wymogi osobom wykonującym
zawód komornika, co było uzasadnione charakterem i
zakresem wykonywanych czynności zawodowych komornika.




Negatywnie należy zaopiniować skrócenie terminów
UWAGA NIE DO
3
Krajowa Rada
art. 31 i 311
wskazanych w art. 3 pkt 4 i 5 projektu, a dotyczących
UWZGL DNIENIA.
Radców Prawnych
procedury wpisu na listę radców prawnych i terminów

zawiadamiania Ministra Sprawiedliwości o podjętych
Charakter proponowanych
uchwałach (zmieniających brzmienie art. 31 i 311 ust. 1 zmian ma na celu usprawnienie
ustawy o radcach prawnych).
procedury wpisu. Dodatkowo
Mechaniczne skrócenie wskazanych terminów odpowiednio z
należy zauważyć, że Minister
30 do 14 dni oraz z 30 do 7 dni jest podyktowane jedynie
Sprawiedliwości w zakresie
koniecznością wprowadzenia jakichkolwiek zmian. Sama idea
swojej właściwości bada
deregulacji realizowana w projekcie nie powinna być
uchwały o wpisie na listę
realizowana W oderwaniu od wiedzy dotyczącej postępowania radców prawnych i aplikantów
administracyjnego. Proponowana zmiana przepisów radcowskich przesyłane przez
(zmienionych w celu skrócenia terminów już nowelami rady okręgowych izb radców
ustawy z 2005 i 2009 r.) wskazuje na pozaprawne i niskie w
prawnych z całego kraju.
swojej wymowie motywy tworzenia prawa, które doprowadzą
do stworzenia regulacji niemających realnego zastosowania w
praktyce. Postępowanie w sprawie wpisu jest postępowaniem
administracyjnym, w ramach którego prowadzone jest
postępowanie wyjaśniające w związku ze zbadaniem
przesłanek umożliwiających podjęcie stosownej uchwały.
Projektodawca, kierując się generalnymi wytycznymi

314
przeprowadzenia jakiejkolwiek zmiany, zapomniał o
podstawowych zasadach wynikających i KPA, który wskazuje
na wartość operacyjną jaką jest szybkość postępowania, ale
jednocześnie podkreśla (w zasadach ogólnych), że każda
sprawa musi być załatwiona nie tylko szybko, ale i wnikliwie.
Proponowane terminy załatwiania spraw odbiegają od zasad
określonych w KPA. a jednocześnie czynią je niemożliwymi
do realizacji w praktyce funkcjonowania organów
kolegialnych. Wynika to z faktu, że postępowanie wpisowe
przed radą właściwej okręgowej izby radców prawnych
rozpoczyna się od złożenia wniosku, ogłoszenia na stronie
www izby informacji o osobie składającej wniosek, zbadania
przesłanki dotyczącej dawania rękojmi prawidłowego
wykonywania zawodu przez osobę składającą wniosek (w tym
spotkanie z komisją rady ds. wpisów), podjęcia decyzji o
zwołaniu organu kolegialnego, jakim jest rada złożona z
radców prawnych z całego obszaru działania izby wraz z
ustalonym porządkiem obrad z odpowiednim wyprzedzeniem
(7 dni), przeprowadzenia posiedzenia (o którym powinna być
zawiadomiona osoba składająca wniosek o wpis w celu
umożliwienia jej formalnego udziału w postępowaniu
dotyczącym rozpoznania jej wniosku), podjęcia uchwał rady i
ich technicznego sporządzenia.
Celem projektodawcy, Ministra Sprawiedliwości,
jest przyśpieszenie postępowania wpisowego. Niestety,
proponowane zmiany nie realizują tego celu, gdyż są nierealne
do realizacji z uwagi na zakres badania wniosku oraz sposób
działania organów kolegialnych. Zwrócić uwagę należy, że
projektodawca działa w tym przypadku z brakiem
poszanowania dla całego systemu prawa wewnętrznego
samorządu tworzonego na podstawie delegacji ustawowej, a
jednocześnie nie dostrzega potrzeby takich zmian W

315
procedurze dotyczącej wpisu na listę aplikantów radcowskich
(być może projektodawca zauważył, że w takim przypadku, z
uwagi na wielkość populacji składającej wnioski o wpis na
listę aplikantów, rada okręgowej izby radców prawnych
musiałaby obradować permanentnie od października do
grudnia).
Słusznym natomiast rozwiązaniem, co odpowiada
celom Ministra Sprawiedliwości w zakresie deregulacji, jest -
zdaniem samorządu radcowskiego - zwrócenie uwagi na
sprawność funkcjonowania podległego mu urzędu. Zamiast
wprowadzania nierealnych rozwiązań (skrócenia terminów
rozpoznawania wniosków wpisowych) dla organów
kolegialnych samorządu zawodowego należy poddać analizie
przepis dotyczący wykorzystania prawa sprzeciwu Ministra
Sprawiedliwości jako instrumentu nadzoru. Z uwagi na to. że
zakres badania sprawy indywidualnej przez urzędników
Ministerstwa Sprawiedliwości ogranicza się do materiału
zgromadzonego przez radę okręgowej izby radców prawnych,
brak jest postępowania wyjaśniającego prowadzonego z
udziałem strony - dotychczasowa termin 30 dni (z
zagwarantowaniem prawa zwrotu dokumentacji - uchwały i
akt osobowych - w celu jej uzupełnienia), jaki pozostawia
sobie Minister Sprawiedliwości w art. 31² ust. 2 ustawy o
radcach prawnych na zgłoszenie sprzeciwu, jest stanowczo za
długi i nieproporcjonalny w porównaniu do zakresu
stawianych przed nim obowiązków nadzorczych. Należy więc
rozważyć, aby dla realizacji celów „deregulacji" usprawnić
działalność Ministerstwa Sprawiedliwości i w miejsce
przedstawionych propozycji zmienić art. 3I2 ust. 2 ustawy o
radcach prawnych poprzez nadanie mu nowego
brzmienia:
„Wpis na listę radców prawnych lub aplikantów

316