Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką San Marino o wymianie informacji w sprawach podatkowych, podpisanej w San Marino dnia 31 marca 2012 r.

III. Krótka charakterystyka przepisów Umowy
Projekt Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką San Marino został
przygotowany w oparciu o Modelową Umowę OECD o wymianie informacji
w sprawach podatkowych.
Podatki, których dotyczy Umowa
W przypadku Polski będzie to: podatek dochodowy od osób prawnych, podatek
dochodowy od osób fizycznych oraz podatek od towarów i usług.
W przypadku San Marino będzie to ogólny podatek dochodowy od osób fizycznych
oraz od spółek i od indywidualnej działalności gospodarczej oraz podatek od
importowanych dóbr przeznaczonych do wewnętrznej konsumpcji.
Właściwość organów
Artykuł 2 wyjaśnia, iż Strona proszona o pomoc nie jest zobowiązana do udzielenia
informacji, które nie znajdują się w posiadaniu jej organów lub też nie znajdują się
w posiadaniu lub pod nadzorem osób pozostających w ich właściwości miejscowej.
Obowiązek Strony proszonej o pomoc do dostarczenia informacji nie jest jednakże
ograniczony przez miejsce zamieszkania, siedzibę lub obywatelstwo osoby, której
informacje dotyczą, lub przez miejsce zamieszkania, siedzibę lub obywatelstwo
osoby posiadającej bądź sprawującej nadzór nad informacjami będącymi
przedmiotem wniosku.
Określenie „organy” w powyższym artykule dotyczy wszystkich agencji
rządowych, niemniej jednak Strona proszona o pomoc nie powinna być
zobowiązana do dostarczenia informacji będących w posiadaniu „organów”, jeżeli
miały miejsce okoliczności opisane w artykule 7.
Odesłanie do przepisów wewnętrznych Umawiających się Stron
Treść artykułu 4 ustęp 2 jest uregulowaniem funkcjonującym zarówno
w Modelowej Umowie OECD o wymianie informacji w sprawach podatkowych,
jak i Modelowej Konwencji OECD w sprawie dochodu i majątku (odpowiednik
artykułu 3 ustęp 2), a także jest zamieszczany w zdecydowanej większości
zawieranych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Powyższe uregulowanie odnosi się do ogólnych zasad interpretacji określeń

8
stosowanych w Umowie, które nie są w niej zdefiniowane. Z uwagi na fakt, iż
umowy podatkowe zawierane są przez jurysdykcje o różnych systemach
podatkowych, ich treść jest swoistym kompromisem, zawieranym przy
uwzględnieniu dość dużego stopnia uogólnienia. Konieczność uwzględnienia
w umowie podatkowej definicji każdego z terminów w niej występujących
doprowadziłaby prawdopodobnie do braku możliwości jej zawarcia, właśnie
z uwagi na duże różnice w systemach prawnych obu stron umowy. Z tego względu
umowy podatkowe delegują definiowanie większości pojęć do prawa
wewnętrznego, gdyż jest to jedyna możliwość uwzględnienia jego specyfiki.
Należy również wspomnieć, iż delegacja dla definicji pojęć do prawa
wewnętrznego obu stron jest uzasadniona długotrwałą procedurą zmiany umowy
międzynarodowej. redni okres funkcjonowania takiej umowy wynosi ok. 30 lat.
Przy ciągłej ewolucji systemów podatkowych, zmiany w prawie wewnętrznym
mogłyby spowodować brak możliwości efektywnego stosowania umowy
międzynarodowej, z uwagi na funkcjonowanie sprzecznych lub różnych definicji
w obu aktach prawnych. Mimo prymatu umowy nad prawem wewnętrznym,
definicja zawarta w umowie, odnosząca się do nieistniejących już w praktyce
rozwiązań, nie spełniłaby zamierzonej funkcji. Zatem międzynarodowe umowy
podatkowe definiują wyłącznie pojęcia o charakterze fundamentalnym, niezbędne
dla ich funkcjonowania i zachowania intencji umawiających się stron.
Wymiana informacji
Umowa, zgodnie z Modelową Umową, ogranicza się do wymiany na żądanie
(artykuł 5) i nie obejmuje wymiany spontanicznej lub automatycznej.
Artykuł 5 zawiera ogólną zasadę, zgodnie z którą właściwy organ Strony proszonej
o pomoc na żądanie Strony wnioskującej udziela informacji dla celów określonych
w artykule 1. Informacje będą wymieniane bez względu na to, czy Strona proszona
o pomoc potrzebuje ich dla własnych celów podatkowych, jak również niezależnie
od tego, czy czyn podlegający dochodzeniu stanowi przestępstwo na podstawie
prawa Strony proszonej o pomoc, która jest zobowiązana do podjęcia wszelkich
starań w celu dostarczenia informacji Stronie wnioskującej. Artykuł zawiera także
m.in. uregulowania zobowiązujące Umawiające się Strony do przekazania
żądanych informacji, w formie zeznań świadków i uwierzytelnionych kopii

9
oryginalnych dokumentów, oraz informacji pochodzących z banków, innych
instytucji finansowych oraz od wszelkich osób. Obowiązek uchylenia tajemnicy
bankowej ma szczególnie duże znaczenie.
Artykuł 5 ustęp 2 zobowiązuje Stronę proszoną o pomoc do podjęcia wszelkich
działań mających dostarczyć wnioskowanych informacji. Celem powyższego
przepisu jest zapewnienie, aby Strona proszona o pomoc nie odmawiała pomocy
administracyjnej partnerowi umownemu z uwagi na brak wewnętrznego interesu
w posiadaniu danej kategorii informacji. Ma to przede wszystkim znaczenie
w

odniesieniu do tzw. rajów podatkowych, gdzie przy braku podatków
dochodowych, informacje dotyczące dochodów rezydentów i nierezydentów nie są
gromadzone przez właściwe organy państwa.
Nie zachodzi również w tym przypadku niebezpieczeństwo wykroczenia poza
zasady obowiązujące w demokratycznym państwie prawa. Określenie „środki
gromadzenia informacji” zostało zdefiniowane w artykule 4 ustęp 1 litera n)
Umowy; są to: „przepisy prawa oraz procedury administracyjne lub sądowe
umożliwiające Umawiającej się Stronie uzyskiwanie i przekazywanie informacji
będących przedmiotem wniosku”.
Również artykuł 1 Umowy szczegółowo definiuje zakres wymienianej informacji.
Informacje będą wymieniane wyłącznie w celu weryfikacji i prawidłowego
wdrażania obowiązków podatkowych w gospodarczych relacjach Polska – San
Marino, zatem nie występuje niebezpieczeństwo naruszenia klauzuli porządku
publicznego bądź powołania się na niniejsze zdanie w sposób nieuprawniony.
Obowiązek uchylenia tajemnicy bankowej ma duże znaczenie w procesie
weryfikacji przez organ podatkowy prawidłowości deklarowanej podstawy
opodatkowania, w odniesieniu do dochodów uzyskanych za granicą. Zobowiązanie
do przekazania stosownych informacji przez instytucje bankowe i finansowe
wynika z art. 82 oraz art. 182 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja
podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749). Natomiast wymiana informacji
podatkowych z administracjami innych państw przebiega w oparciu o treść działu
VIIa ww. ustawy oraz zawartych umów międzynarodowych.



10
Warunki odrzucenia wniosku o dostarczenie informacji
Artykuł 7 Umowy zawiera zwyczajowe powody odmówienia udzielenia informacji,
jakie można znaleźć w innych międzynarodowych aktach dotyczących wymiany
informacji. Ponadto zawiera także kilka ważnych innowacji i bardziej precyzyjnych
sformułowań. Jak wspomniano wyżej, Umowa nie zezwala na oddalenie prośby
tylko dlatego, że Strona proszona o pomoc nie potrzebuje danej informacji dla
własnej praktyki administracyjnej.
Dodatkowo artykuł 7 ustęp 3 wymienia przypadki, w których Umawiająca się
Strona ma możliwość odrzucenia wniosku, który mógłby ujawnić informacje
poufne w relacjach między klientem oraz adwokatem, radcą prawnym lub innym
prawnie uznanym reprezentantem. Przedmiotowy przepis oparty jest o brzmienie
analogicznego przepisu w Modelowej Umowie OECD i jest wyrazem obecnego
stanowiska OECD w tym zakresie.
Koszty
Ustalenie ogólnej normy w kwestii dzielenia kosztów wynikających z wymiany
informacji w sprawach podatkowych jest niezwykle trudne i dlatego w tym
względzie Modelowa Umowa postanawia, że Strony powinny osiągnąć oddzielne
porozumienie o takich kosztach. W trakcie negocjacji ustalono, iż zwykłe koszty
związane z udzieleniem pomocy uzgodnione zostaną przez Umawiające się Strony,
natomiast nadzwyczajne koszty związane z udzieleniem pomocy ponosi Strona
wnioskująca.
Procedura wzajemnego porozumiewania
W momencie powstania problemów lub wątpliwości między Umawiającymi się
Stronami dotyczących stosowania lub interpretacji niniejszej Umowy, właściwe
organy dołożą wszelkich starań, aby rozwiązać problem w drodze wzajemnego
porozumienia. Oprócz powyższego porozumienia właściwe organy Stron mogą
uzgodnić procedury, które będą użyte w przypadkach zastosowania przepisów
Umowy. Strony dołożą wszelkich starań, aby umówić się co do innych form
rozwiązywania sporów. W każdym przypadku procedura wzajemnego
porozumiewania się jest procedurą szczególną, pozostającą poza prawem
wewnętrznym. Artykuł 11 daje możliwość Stronom Umowy na rozwiązanie
sporów na szczeblu międzynarodowym.

11
IV. Skutki wejścia w życie Umowy
Skutki finansowe
Wejście w życie Umowy nie będzie miało ujemnego skutku dla dochodów sektora
finansów publicznych. Umowa będzie skutecznym narzędziem weryfikacji
deklarowanych podstaw opodatkowania przez podatników osiągających dochody
w relacjach z San Marino, zatem jej wejście w życie, również z uwagi na jej
prewencyjny charakter, będzie miało pozytywny wpływ na wysokość dochodów
budżetowych Skarbu Państwa.
Skutki społeczne i gospodarcze
Z uwagi na cel Umowy nie przewiduje się jej skutków na płaszczyźnie społecznej
i gospodarczej.
Skutki prawne wejścia w życie Umowy
Umowa stanie się częścią funkcjonujących już w Polsce mechanizmów wymiany
informacji podatkowych. Po jej wejściu w życie rozszerzeniu ulegnie zakres
terytorialny jurysdykcji, z którymi Polska prowadzi efektywną wymianę informacji
podatkowych.
Postanowienia Umowy nie są sprzeczne z obowiązującym w Polsce
ustawodawstwem ani z prawem Unii Europejskiej.
Skutki polityczne
Zawarcie Umowy o wymianie informacji podatkowych z San Marino może być
ważnym krokiem w kierunku rozwoju dwustronnej współpracy podatkowej.
Efektywne funkcjonowanie takiej Umowy w następnych latach podatkowych może
stanowić podstawę do podjęcia rozmów zmierzających do zawarcia pełnej umowy
o unikaniu podwójnego opodatkowania z San Marino.

V. Tryb
związania się przez Rzeczpospolitą Polską Umową
Umowa ma rangę umowy międzypaństwowej.
Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach
międzynarodowych (Dz. U. Nr 39, poz. 443, z późn. zm.) związanie Umową
nastąpi w drodze ratyfikacji, za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, ponieważ

12