Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych

postanowienia Aktu Akcesyjnego, zostało również dokonane w art. 2 ust. 3
drugiej dyrektywy bankowej 2000/12/WE oraz w art. 2 trzeciej, obecnie
obowiązującej dyrektywy bankowej 2006/45/WE. Zgodnie z art. 7 Aktu
Akcesyjnego, o ile nie stanowi on inaczej, jego postanowienia nie mogą być
zawieszone, zmienione ani uchylone w sposób inny niż według procedury
zmiany traktatów ustanowionej w Traktatach założycielskich.

3.3. Artykuł 1 pkt 2 lit. b projektu ustawy, nowelizujący art. 83 ust. 3
ustawy o SKOK z 2009 r. oraz art. 2 pkt 6 projektu ustawy, nowelizujący art. 91
ust. 3 ustawy o SKOK z 2009 r., należy ocenić z punktu widzenia zgodności z
art. 107 TfUE. Zmieniany artykuł 83 ust. 3 ustawy o SKOK z 2009 r.
przewiduje, że w przypadku zagrożenia płynności kas, NBP może udzielić Kasie
Krajowej kredytu na zasilenie funduszu stabilizacyjnego, o którym mowa w art.
55 ust. 1 ustawy o SKOK z 2009 r., pod warunkiem ustanowienia
odpowiedniego zabezpieczenia. Fundusz stabilizacyjny ma na celu zapewnienie
stabilności finansowej kas i udzielanie im z jego środków wsparcia
finansowego. Jest on wyodrębniony w Kasie Krajowej i pochodzi ze środków
wnoszonych przez kasy.
Szczegółowe zasady tworzenia funduszu
stabilizacyjnego i jego przeznaczenie określa statut Kasy Krajowej. Wolne
środki pieniężne funduszu stabilizacyjnego mogą być inwestowane wyłącznie w
obligacje i inne papiery wartościowe emitowane, poręczone lub gwarantowane
przez Skarb Państwa lub NBP, a także w jednostki uczestnictwa funduszy rynku
pieniężnego. Ze środków tego funduszu nie mogą być pokrywane straty
bilansowe Kasy Krajowej (art. 42 w zw. z art. 55 ustawy o SKOK z 2009 r.).
Zmieniany art. 91 ust. 2 ustawy o SKOK z 2009 r. przewiduje, iż w terminie 24
miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy w przypadku wyczerpania środków
funduszu stabilizacyjnego i wystąpieniu zagrożenia stabilności systemu
spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, NBP może udzielić Kasie
Krajowej kredytu krótkoterminowego, na uzupełnienie środków tego funduszu,
w celu realizacji zadań, o których mowa w art. 91 ust. 1 oraz art. 36 ustawy o
SKOK z 2009 r., pod warunkiem ustanowienia odpowiedniego zabezpieczenia.
Z punktu widzenia zgodności projektowanych przepisów z art. 107 TfUE
nie budzi wątpliwości, że Kasa Krajowa może być uznana za przedsiębiorstwo.
Zgodnie z art. 41 ust. 1 i 2 ustawy o SKOK z 2009 r. jest ona spółdzielnią osób
prawnych, do której należą wyłącznie kasy. Pomimo że celem jej działalności
jest zapewnienie stabilności finansowej kas, a w szczególności udzielanie kasom
wsparcia finansowego ze środków funduszu stabilizacyjnego oraz sprawowanie
kontroli nad kasami dla zapewnienia bezpieczeństwa zgromadzonych w nich
oszczędności oraz zgodności działalności kas z przepisami prawa, art. 44 ustawy
o SKOK z 2009 r., określający jej zadania, wyraźnie dopuszcza możliwość
prowadzenia przez nią działalności gospodarczej. Przewiduje on, że Kasa
Krajowa zobowiązana jest prowadzić na rzecz swoich członków działalność
polegającą m.in. na zapewnianiu doradztwa prawnego, organizacyjnego i

7
finansowego, organizowaniu szkoleń i prowadzeniu działalności wydawniczej
związanej z działalnością kas, opracowywaniu standardów świadczenia usług i
prowadzenia dokumentacji przez kasy oraz systemów informatycznych dla kas,
przyjmowaniu lokat i udzielaniu pożyczek i kredytów kasom. Kasa Krajowa
może też prowadzić na rzecz kasy lub jej członków inną działalność, niż
określoną w art. 44 ustawy o SKOK z 2009 r., na podstawie umowy zawartej z
tą kasą, o czym informuje KNF. Z punktu widzenia art. 107 TfUE Kasa Krajowa
stanowi przedsiębiorstwo, gdyż oferuje usługi będącej w rzeczywistej
konkurencji z innymi, podobnymi usługami.
W świetle art. 107 TfUE należy również spojrzeć na przepisy
ustanawiające fundusz stabilizacyjny, z których wynika, że ustawodawca
określa jedynie niektóre wymogi związane z jego funkcjonowaniem. Dotyczą
one m.in. jego gwarancyjnego charakteru, źródeł pochodzenia środków
zasilających go czy sposobu inwestowania wolnych środków. Szczegółowe
zasady tworzenia funduszu stabilizacyjnego i jego przeznaczenie określa statut
Kasy Krajowej. Nie można zatem wykluczyć wykorzystywania środków tego
funduszu na ustawowo dozwolone działania Kasy, które jednak, w świetle art.
107 ust. 1 TfUE, będzie stanowić działalność gospodarczą.
Z punktu widzenia analizowanej problematyki pomocy państwa istotne
jest, że ustawa nie określa reguł udzielenia kredytu mającego zasilić fundusz
stabilizacyjny. Oznacza to, że NBP może udzielić go Kasie Krajowej na
warunkach obowiązujących na rynku, lub też na warunkach korzystniejszych
lub mniej konkurencyjnych niż rynkowe. Jeżeli kredyt byłby udzielony na
warunkach korzystniejszych niż obowiązujące na rynku, wówczas w świetle art.
107 ust. 1 TfUE stanowiłby selektywną korzyść udzielaną Kasie Krajowej,
niedostępną na rzecz innych podmiotów świadczących względem niej usługi
konkurencyjne. Ponieważ korzyść ta byłaby równocześnie udzielana z zasobów
państwowych (NBP) i potencjalnie mogłaby wpływać na wymianę handlową,
należałoby ją uznać za zakazaną pomoc państwa, o której mowa w art. 107 ust.
1 TfUE.
Należy jednak odnotować, że pomoc ta mogłaby być uznana za zgodną z
rynkiem wewnętrznym ex lege, na podstawie art. 107 ust. 2 lit. a) TfUE, jako
pomoc o charakterze socjalnym, przyznawana indywidualnym konsumentom.
Można bowiem przyjąć, że ratio legis analizowanego przepisu polega na
zabezpieczeniu środków deponowanych w kasach przez indywidualnych
konsumentów na wypadek utraty przez kasy płynności finansowej. Jeżeli
bowiem płynność utraciłaby jednocześnie większa liczba kas, a zaspokajanie ich
roszczeń zachwiałoby równowagą funduszu stabilizacyjnego, wówczas Kasa
Krajowa mogłaby poprawić jego sytuację finansową posiłkując się kredytem
uzyskanym przez NBP. Wówczas środki tego kredytu, przekazane na
gwarantowanie depozytów indywidualnych konsumentów mogłyby być uznane
za pomoc o charakterze socjalnym, o której stanowi art. 107 ust. 2 lit. a) TfUE.

8
Organem uprawnionym do wiążącego orzekania o zgodności pomocy
państwa ze rynkiem wewnętrznym jest Komisja Europejska. W celu
umożliwienia jej realizacji tego zadania, art. 108 ust. 3 TfUE nakłada na
państwa członkowskie obowiązki notyfikacyjne. Komisja jest przez nie
informowana, w czasie odpowiednim do przedstawienia uwag, o wszelkich
planach przyjęcia środków przyznających pomoc państwa lub zmieniających
pomoc już przyznaną. W przypadku stwierdzenia, że planowany przez państwo
członkowskie środek stanowi zakazaną pomoc państwa, Komisja wydaje
decyzję nakazującą zniesienie go lub jego zmianę, może też wydać decyzję
stwierdzającą, że planowany środek nie stanowi pomocy państwa lub że jest
pomocą dopuszczalną. Szczegółowe zasady realizacji obowiązku notyfikacji
ustala rozporządzenie Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r.
ustanawiające szczegółowe zasady stosowania dawnego art. 93 Traktatu WE
(Dz. Urz. UE L 83, 27.03.1999, s. 1).
W polskim porządku prawnym wykonaniu obowiązku notyfikacji, o
którym mowa w art. 108 ust. 3 TfUE, służy ustawa z 30 kwietnia 2004 r. o
postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr
59, poz. 404, ze zm.). Na poziomie krajowym zgodność z rynkiem
wewnętrznym pomocy udzielanej przez państwo ocenia Prezes Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), a jeżeli pomoc przyznawana jest w
rolnictwie lub rybołówstwie - minister właściwy do spraw rolnictwa. W tym
trybie opinii podlegają projekty aktów normatywnych przewidujące programy
pomocowe i pomoc indywidualną. W przypadku projektu ustawy będącej
programem pomocowym opracowanym przez podmiot nie będący organem
administracji publicznej (co odnosi się m.in. do poselskich projektów ustaw),
organ właściwy na podstawie regulaminu Sejmu występuje z wnioskiem do,
odpowiednio, Prezesa UOKiK lub ministra właściwego do spraw rolnictwa,
m.in. o wydanie opinii oraz przekazanie do Komisji projektu w celu dokonania
jego notyfikacji. Wydana w tym trybie opinia zawiera w szczególności
stanowisko, czy projekt przewiduje udzielanie pomocy publicznej, czy pomoc
publiczna
jest zgodna ze wspólnym rynkiem, propozycję zmian
przedstawionych w celu zapewnienia zgodności postanowień projektu ze

4 Program pomocowy oznacza każde działanie, na którego podstawie, bez dalszego wprowadzania w
życie wymaganych środków, można dokonać wypłat pomocy indywidualnej na rzecz przedsiębiorstw
określonych w ustawie w sposób ogólny i abstrakcyjny oraz każde działanie, na którego podstawie
pomoc, która nie jest związana z konkretnym projektem, może zostać przyznana jednemu lub kilku
przedsiębiorstwom na czas nieokreślony i w nieokreślonej kwocie (art. 1 d rozporządzenia Rady (WE)
nr 659/1999).
5 Zgodnie z art. 1e rozporządzenia nr 659/99 pod pojęciem pomocy indywidualnej należy rozumieć
każdą pomoc, która nie jest przyznawana na podstawie programu pomocowego, oraz wszelką pomoc
podlegającą obowiązkowi zgłoszenia, przyznawaną na podstawie programu pomocowego.
Jednostkowy charakter pomocy indywidualnej wskazuje, iż jest ona przyznawana na podstawie
bezpośredniej podstawy udzielania wsparcia, tj. końcowego rozstrzygnięcia organu udzielającego
pomocy ujęte w formalnym akcie. Mają one najczęściej postać indywidualnych aktów
administracyjnych oraz umów cywilnoprawnych.

9
wspólnym rynkiem oraz stanowisko w sprawie obowiązku notyfikacji projektu.
(art. 12, art. 13 i 16a przytoczonej ustawy o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej).
W podsumowaniu można wskazać, że dokonanie oceny czy kredyt
udzielany przez NBP Kasie Krajowej stanowi zakazaną pomoc państwa, a jeśli
tak jest, to czy może być on uznany za pomoc dozwoloną ex lege należy, w
pierwszym rzędzie, do Prezesa UOKiK, a ewentualnie następnie, do
kompetencji Komisji Europejskiej.


4. Konkluzja

Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielczych kasach
oszczędnościowo-kredytowych wymaga zaopiniowania przez Prezesa Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumenta w trybie ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o
postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. W opinii tej Prezes
oceni, czy projekt ten przewiduje udzielenie pomocy publicznej i czy pomoc ta
jest zgodna z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 2 TfUE, a także
zajmie stanowisko dotyczące wszczęcia procedury notyfikacyjnej przekazującej
projekt ustawy do Komisji Europejskiej.



Dyrektor Biura Analiz Sejmowych


Zbigniew Wrona


10
Warszawa, 5 września 2012 r.
BAS-WAPEiM-2217/12

Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

\
Opinia w sprawie stwierdzenia, czy komisyjny projekt ustawy o zmianie
ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych
(przedstawiciel wnioskodawców: poseł Agnieszka Kołacz-Leszczyńska)
jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu
art. 95a regulaminu Sejmu

Projekt ustawy nowelizuje ustawę z dnia 5 listopada 2009 r. o
spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 2012 r., poz.
855), zwaną dalej „ustawą o SKOK z 2009 r.”. Projekt zmienia ustawę, która nie
weszła jeszcze w życie (ustawa ta ma wejść w życie dnia 27 października 2012 r.,
z wyjątkiem art. 24 ust. 5 i art. 83 pkt 1 i 2, które mają wejść w życie od dnia 27
stycznia 2014 r. oraz art. 24 ust. 6, który ma wejść w życie w dniu 27 kwietnia
2013 r.). Projekt nowelizuje również ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. o
Narodowym Banku Polskim (Dz. U. z 2005 r. Nr 1, poz. 2, z późn. zm.), ustawę z
dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr
155, poz. 1095, z późn. zm.) i ustawę z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad
rynkiem finansowym (Dz. U. Nr 157, poz. 1119, z późn. zm.).
Celem projektu ustawy jest, jak wskazuje projektodawca w uzasadnieniu
projektu, jest dostosowanie przepisów ustawy o SKOK z 2009 r., od przyjęcia
której minęło prawie trzy lata, do zmian, które w tym okresie zaszły w prawie.
Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielczych kasach
oszczędnościowo-kredytowych nie jest projektem ustawy wykonującej prawo
Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a regulaminu Sejmu.






Dyrektor Biura Analiz Sejmowych










Zbigniew Wrona