Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego

Druk nr 677

Warszawa, 3 sierpnia 2012 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Marszałek Senatu



Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomić Panią Marszałek, że Senat na 17.
posiedzeniu w dniu 3 sierpnia 2012 r. podjął uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy

- o zmianie ustawy o kombatantach oraz
niektórych osobach będących ofiarami
represji wojennych i okresu
powojennego.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senator Grażynę
Sztark do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz



U C H W A Ł A
S E N A T U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J
z dnia 3 sierpnia 2012 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz
niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych
i okresu powojennego.
Jednocześnie upoważnia senator Grażynę Sztark do reprezentowania Senatu w pracach
nad projektem.



MARSZAŁEK SENATU



Bogdan BORUSEWICZ





projekt
U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji
wojennych i okresu powojennego
Art. 1. W ustawie z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach
będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2012 r. poz. 400)
w art. 22 uchyla się ust. 4.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.






UZASADNIENIE

1. Cel projektowanej ustawy

Projektowana ustawa o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach
będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego ma na celu dostosowanie systemu
prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego wydanego w dniu 10 stycznia 2012 r. (sygn.
akt P 19/10), stwierdzającego niezgodność normy wynikającej z art. 22 ust. 4 ustawy z dnia
10 stycznia 2012 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji
wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2012 r., poz. 400) z Konstytucją.
Sentencja powołanego orzeczenia została opublikowana w: Dz. U. z dnia 20 stycznia
2012 r. poz. 76 (pełny tekst wyroku, wraz z uzasadnieniem, ukazał się w OTK Z.U. Nr 1A,
poz. 2).

2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego

2.1. Trybunał orzekł o niekonstytucyjności art. 22 ust. 4 ustawy z dnia 10 stycznia
2012 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i
okresu powojennego (dalej przywoływana jako: ustawa o kombatantach lub u.k.) w zakresie,
w jakim przepis ten określa termin złożenia do Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i
Osób Represjonowanych wniosku o przyznanie uprawnień z tytułu określonego w art. 2 pkt 7
tej ustawy.
2.2. Zakwestionowany art. 22 ust. 4 ustawy o kombatantach przewiduje, że wnioski
o przyznanie uprawnień z tytułów określonych w art. 1 ust. 2 pkt 7 i w art. 2 pkt 7 mogą być
kierowane w trybie, o którym mowa w art. 22 ust. 1, do dnia 31 grudnia 1999 r. W istocie
przepis ten przesądza, że osoby spełniające kryteria z art. 1 ust. 2 pkt 7 (tj. mogące powołać
się na swą działalność kombatancką z racji uczestnictwa w tzw. Niszczycielskich Batalionach
– „Istriebitielnych Batalionach”, walczących na dawnych ziemiach polskich w województwach:
lwowskim, stanisławowskim, tarnopolskim i wołyńskim w obronie ludności polskiej przed
ukraińskimi nacjonalistami, w latach 1944-1945) oraz z art. 2 pkt 7 (legitymujące się z kolei
działalnością równorzędną z działalnością kombatancką, za którą uznaje się m.in.
uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia na czas powyżej siedmiu dni w grudniu 1970 r. na



2
Wybrzeżu wskutek działania wojska lub milicji podczas wystąpień wolnościowych)
mogą uzyskać prawo do świadczeń, ulg oraz inne uprawnienia przewidziane w ustawie o
kombatantach, o ile tylko w wyznaczonym terminie wystąpiły do Kierownika Urzędu do
Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych o wydanie decyzji potwierdzającej ich status
oraz przedłożyły stosowne dokumenty na poparcie swoich twierdzeń. W przypadku braku
takiego wniosku lub złożenia go po dniu 31 grudnia 1999 r. zainteresowani nie mogą
domagać się orzeczenia o spełnieniu przez nich warunków, od których uzależniony jest status
kombatanta (art. 21 u.k.), a tym samym nie mogą otrzymać zaświadczenia niezbędnego do
korzystania z przysługujących kombatantom przywilejów np. w zakresie ochrony zdrowia
czy pomocy socjalnej.
Kontrolowany przepis został dodany w ustawie o kombatantach za sprawą noweli,
która weszła w życie w dniu 24 marca 1998 r., z mocą od dnia 1 stycznia 1998 r. (ustawa
z dnia 6 lutego 1998 r. o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących
ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, opublikowana w Dz. U. z 1998 r. Nr 37,
poz. 204). Miał on stanowić wyjątek od regulacji zawartej w art. 22 ust. 3 u.k., gdzie
w odniesieniu do pozostałych tytułów kombatanckich wyznaczono termin do dnia 31 grudnia
1997 r., w przypadku osób zamieszkałych na stałe w Polsce, oraz do dnia 31 grudnia 1998 r.
–dla osób zamieszkałych poza granicami RP. Podkreślenia wymaga wszakże to, że wyrokiem
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 kwietnia 2003 r. (sygn. akt SK 4/02) art. 22 ust. 3 u.k.
został uznany za niezgodny z Konstytucją i w konsekwencji utracił moc obowiązującą z dniem
29 kwietnia 2003 r.
2.3. Art. 22 ust. 4 u.k. oceniany był z punktu widzenia zasad wywodzonych z art. 2
Konstytucji, w tym zwłaszcza zasady ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie
prawa, oraz z art. 32 ust. 1 Konstytucji (zasada równości wobec prawa).
Trybunał przypomniał m.in., że zasada ochrony zaufania do państwa i stanowionego
przez nie prawa należy do zasad składających się na pojęcie państwa prawnego. Jej treść
można sprowadzić do nakazu takiego stanowienia i stosowania prawa, by obywatel mógł
układać swoje sprawy w zaufaniu, że nie naraża się na skutki prawne, których nie mógł
przewidzieć w momencie podejmowania decyzji. Dotyczy to jednak wyłącznie racjonalnych i
usprawiedliwionych oczekiwań jednostki. Z omawianej zasady wynikają ponadto konkretne
dyrektywy, które w orzecznictwie sądu konstytucyjnego łącznie określa się mianem zasad
poprawnej legislacji. Jedną z nich jest dyrektywa przestrzegania – przy tworzeniu przepisów
prawa – wymogów spójności logicznej i aksjologicznej systemu prawnego. W szczególności
za sprzeczne z zasadą poprawnej legislacji trzeba uznać tworzenie przepisów kształtujących