Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo prasowe

Druk nr 674

Warszawa, 12 lipca 2012 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Komisja Ustawodawczej

UST 020-1/12



Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu Komisja Ustawodawcza
wnosi projekt ustawy:

- o zmianie ustawy - Prawo prasowe.

Do reprezentowania stanowiska Komisji w pracach nad projektem ustawy
został upoważniony poseł Wojciech Szarama.


Przewodniczący Komisji


(-) Wojciech Szarama



p r o j e k t




USTAWA

z dnia…………….2012 r.

o zmianie ustawy – Prawo prasowe

Art. 1. W ustawie z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24,
z późn. ) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 45 otrzymuje brzmienie:
„Art. 45. Kto wydaje dziennik lub czasopismo bez rejestracji albo zawieszone
-
podlega karze grzywny.”;

2) po art. 49a dodaje się art. 49b w brzmieniu:
„Art. 49b. Orzekanie w sprawach, o których mowa w art. 45, następuje w trybie
przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach
o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, z późn. ).”.



Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.






1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 34, poz. 187, z
1990 r. Nr 29, poz. 173, z 1991 r. Nr 100, poz. 442, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 121,
poz. 770, z 1999 r. Nr 90, poz. 999, z 2001 r. Nr 112, poz. 1198, z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr 111, poz.
1181, z 2005 r. Nr 39, poz. 377, z 2007 r. Nr 89, poz. 590, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 235, poz. 1551 oraz z
2011 r. Nr 85, poz. 459, Nr 156, poz. 934, Nr 205, poz. 1204 i Nr 282, poz. 1660.
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. Nr 214, poz. 1344 i Nr 237, poz. 1651,
z 2009 r. Nr 178, poz. 1375, Nr 190, poz. 1474 i Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228, Nr 197, poz. 1307 i
Nr 225, poz. 1466 oraz z 2011 r. Nr 217, poz. 1280, Nr 240, poz. 1431 i Nr 244, poz. 1454.

1
UZASADNIENIE



1. Cel projektowanej ustawy


Projektowana ustawa o zmianie ustawy – Prawo prasowe ma na celu
dostosowanie systemu prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14
grudnia 2011 r. (sygn. akt SK 42/09) dotyczącego ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. –
Prawo prasowe, stwierdzającego że :
1. art. 45 w związku z art. 7 ust. 2 pkt 1 i pkt 3 oraz w związku z art. 20 ust. 1 zdania
pierwsze, w zakresie dotyczącym czasopism drukowanych, ustawy z dnia 26
stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 ze zm.; dalej: ustawa –
Prawo prasowe) w zakresie, w jakim wprowadza odpowiedzialność karną za
wydawanie czasopisma drukowanego bez rejestracji:
a) jest niezgodny z art. 31 ust. 3 w związku z art. 54 ust. 1 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej,
b) jest zgodny z art. 42 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji.
oraz
2. art. 20 ust. 1 zdanie pierwsze z związku z art. 7 ust. 2 pkt 1 i pkt 3 ustawy
powołanej w punkcie pierwszym, w zakresie dotyczącym obowiązku rejestracji
czasopisma drukowanego, jest zgodny z art. 54 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3
Konstytucji.
W pozostałym zakresie Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy
z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z późn. zm.)
umorzył postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.
Sentencja wskazanego rozstrzygnięcia została opublikowana w Dz. U. z dnia 28
grudnia 2011 r. Nr 282, poz. 1660 (pełny tekst wyroku, wraz z uzasadnieniem, ukazał
się w OTK Z.U. z 2011 r., Nr 10A, poz. 116).






2
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego

Przedmiotem skargi konstytucyjnej skarżący uczynił: art. 45 w związku z art. 7
ust. 2 pkt 1 i pkt 3 oraz w związku z art. 20 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy – Prawo
prasowe, w zakresie odnoszącym się do niezarejestrowanego czasopisma; art. 20 ust. 1
zdanie pierwsze ustawy – Prawo prasowe, w zakresie odnoszącym się do czasopism, w
związku z art. 7 ust. 2 pkt 1 i pkt 3 ustawy – Prawo prasowe oraz art. 20 ust. 2 i ust. 4
ustawy – Prawo prasowe, w zakresie odnoszącym się do czasopism. Artykułowi 45
ustawy – Prawo prasowe (wraz z przepisami związkowymi) skarżący zarzucił
niezgodność z art. 42 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji, poprzez brak precyzyjnego
określenia znamion czynu karalnego i tym samym naruszenie zasady nullum crimen
sine lege oraz niezgodność z art. 54 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 14 Konstytucji,
zarzucając zbytnią surowość sankcji karnej przewidzianej za brak rejestracji, nie
znajdującą – w ocenie skarżącego – usprawiedliwienia w wartościach, których ochronie
ma służyć. Z kolei art. 20 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy – Prawo prasowe (wraz z
przepisami związkowymi) skarżący zarzucił, że nakładając obowiązek rejestracji
czasopisma narusza w sposób nadmierny wolność wypowiedzi.
Dokonując badania zgodności art. 45 ustawy – Prawo prasowe z art. 42 ust. 1 w
zw. z art. 2 Konstytucji, Trybunał odniósł się do wskazanych przez skarżącego
przepisów pozostających w związku z przepisem centralnym, a mianowicie do art. 20
ust. 2 pkt 1 i 3, w zakresie dotyczącym czasopism, oraz do art. 20 ust. 1 zdanie
pierwsze ustawy – Prawo prasowe. Artykuł 7 ust. 2 pkt 3 podaje definicję czasopisma, a
więc terminu prawnego dotyczącego pojęcia występującego w art. 45 ustawy – Prawo
prasowe. Z kolei art. 7 ust 2 pkt 1 ustawy wyjaśnia co należy rozumieć przez publikacje
periodyczne, o których mowa w art. 7 ust. 2 pkt 3 ustawy. Zarzuty skarżącego, które
wiąże on z naruszeniem zasady określoności czynów zabronionych (art. 42 ust. 1
Konstytucji), dotyczą zawartych w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy cech czasopisma, a
mianowicie cechy periodyczności, niejednorodności oraz „niezamkniętego charakteru
publikacji”. Na wstępie Trybunał Konstytucyjny przypomniał, że z art. 42 ust. 1
Konstytucji wywieść można dwie podstawowe zasady: nullum crimen sine lege oraz lex
retro non agit. Z zasady nullum crimen sine lege wynikają postulaty skierowane zarówno
do ustawodawcy (nakaz typizacji czynów zabronionych w drodze ustawy oraz

3
maksymalnej określoności tworzonych typów), jak i do stosujących prawo – zakaz
stosowania analogii i wykładni rozszerzającej. Czyny zabronione przez ustawę, uznane
za przestępne, muszą być określone w ustawie w sposób kompletny i jednoznaczny. Nie
oznacza to jednak, że norma taka musi wynikać z jednego przepisu prawnego. Trybunał
zwracał już uwagę, że wyrażeń i zwrotów niedookreślonych nie da się zupełnie
wyeliminować i w takiej sytuacji miarą wystarczającej precyzji przepisów jest test
praktyczny, a mianowicie sprawdzenie, czy przepisy te umożliwiają jednolitą wykładnię
w procesie stosowania prawa, dzięki której osiąga się wystarczającą precyzję w
konstruowaniu norm prawnych na gruncie tych przepisów. Mając powyższe na uwadze,
Trybunał Konstytucyjny nie podzielił poglądu skarżącego, że wyszczególnione przez
niego cechy czasopisma, wynikające z art. 7 ust. 2 pkt 1 oraz pkt 3 ustawy – Prawo
prasowe, sformułowane są w sposób na tyle niejasny, że uniemożliwiają jednoznaczne
ich rozumienie w procesie wykładni, na tle konkretnych stanów faktycznych.
Na marginesie należy wskazać, iż badając zgodność art. 20 ust. 1 zdanie
pierwsze ustawy – Prawo prasowe, w zakresie dotyczącym czasopism drukowanych, z
art. 54 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji Trybunał przypomniał, że w art. 54 ust. 1
Konstytucji zawarte są w gruncie rzeczy trzy odrębne wolności jednostki, aczkolwiek ze
sobą powiązane, mianowicie: wolność wyrażania swoich poglądów, wolność
pozyskiwania informacji oraz wolność rozpowszechniania informacji. Swoboda
wypowiedzi jest jednym z fundamentów społeczeństwa demokratycznego, warunkiem
jego rozwoju i samorealizacji jednostek. Jednakże, w ocenie Trybunału, określona w art.
54 ust. 1 Konstytucji wolność słowa może podlegać ograniczeniom, zgodnym z
wymogami konstytucyjnymi. Odnosząc się do regulacji zawartej w art. 20 ust. 1 zdanie
pierwsze ustawy – Prawo prasowe, Trybunał podtrzymał argumentację zawartą w
wyroku Trybunału Konstytucyjnego o sygn. akt P 1/06. Przyjęty w ustawie – Prawo
prasowe tryb rejestracyjny jest odmianą szeroko pojętego systemu zgłoszeniowego.
Różnica w porównaniu z systemem prewencyjnym polega na tym, że w systemie
rejestracyjnym rola władzy jest pasywna a samo zgłoszenie nie przyznaje władzy
publicznej żadnych uprawnień decyzyjnych. Organ może jedynie odmówić rejestracji,
gdy wniosek nie zawiera danych, o których mowa w art. 20 ust. 2 ustawy – Prawo
prasowe, lub gdy zarejestrowanie stanowiłoby naruszenie prawa do ochrony nazwy

4