Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji

– 4 –
13. Opłata za udzielenie koncesji stanowi dochód budżetu państwa.”;
3)
art. 42 otrzymuje brzmienie:
„Art. 42. 1. Za wpis programu do rejestru programów telewizyjnych
rozpowszechnianych wyłącznie w systemie teleinformatycznym i programów
rozprowadzanych podmiot zgłaszający program uiszcza opłatę w wysokości 100 zł
za każdy program.
2. Opłata, o której mowa w ust. 1, stanowi dochód budżetu państwa.
3. Do waloryzacji i ogłaszania wysokości opłaty, o której mowa w ust. 1, stosuje
się art. 40 ust. 8 i 9.”;
4)
w art. 53 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Jeżeli nadawca narusza obowiązek wynikający z przepisów art. 14a ust. 1 i 2,
art. 15 ust. 1, 2 i 3, art. 15a ust. 1, art. 16 ust. 1–6, art. 16a, art. 16b ust. 1–3, art. 16c,
art. 17 ust. 1–7, art. 17a ust. 1–7, art. 18 ust. 1–5b, art. 18a ust. 1, art. 20 ust. 1, art. 20b
ust. 1 i 6, art. 20c ust. 1–5, art. 43 ust. 2, art. 43a ust. 1 lub z przepisów wydanych
na podstawie art. 14a ust. 3, art. 15 ust. 4, art. 15a ust. 2 i 3, art. 16 ust. 7, art. 16b
ust. 3b, art. 17 ust. 8, art. 17a ust. 9, art. 18 ust. 6 i art. 18a ust. 2 lub nie zastosował się
do wezwania, o którym mowa w art. 43a ust. 2, Przewodniczący Krajowej Rady wydaje
decyzję nakładającą na nadawcę karę pieniężną w wysokości do 50% rocznej opłaty
za prawo do dysponowania częstotliwością przeznaczoną do nadawania programu,
a
w
przypadku gdy nadawca nie uiszcza opłaty za prawo do
dysponowania
częstotliwością, karę pieniężną w wysokości do 10% przychodu nadawcy, osiągniętego
w poprzednim roku podatkowym, uwzględniając zakres i stopień szkodliwości
naruszenia, dotychczasową działalność nadawcy oraz jego możliwości finansowe.”.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie z dniem 3 sierpnia 2012 r.




U Z A S A D N I E N I E
1. Cel projektowanej ustawy
Celem projektu jest dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 19 lipca 2011 r. (sygn. akt P 9/09) dotyczącego ustawy z dnia 29
grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2011 r. Nr 43, poz. 226, ze zm.). Jego
sentencja została ogłoszona dnia 3 sierpnia 2011 r. w Dz. U. Nr 160, poz. 963, a pełny tekst
rozstrzygnięcia wraz z uzasadnieniem w OTK ZU Nr 6A, poz. 59.
Generalnie chodzi w nim o przeniesienie regulacji ustalających opłaty za koncesje z
rozporządzenia do ustawy, bez zmiany ich wysokości. Ponadto projekt przewiduje zmianę art.
42 oraz art. 35a ust. 1 i 2, która również ma charakter „techniczny”.
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego
2.1. TK orzekł, że art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji
jest niezgodny z art. 217 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji.
2.2. Artykuł 40 ustawy w ust. 1 stanowi, że „za udzielenie koncesji [na
rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych] pobiera się opłatę, niezależnie od
opłat za używanie urządzeń radiokomunikacyjnych oraz używanie częstotliwości,
przewidzianych w ustawie o łączności”. Kwestionowany ust. 2 jest upoważnieniem
ustawowym przewidującym, że „Krajowa Rada w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw finansów publicznych, uwzględniając charakter poszczególnych nadawców i ich
programów, ustala, w drodze rozporządzenia, wysokość opłaty, o której mowa w ust. 1, oraz
może określić podmioty zwolnione od opłaty”.
Na podstawie tego upoważnienia KRRiT wydała rozporządzenie.
2.3. Artykuł 217 Konstytucji przewiduje, że „nakładanie podatków, innych danin
publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a
także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków
następuje w drodze ustawy”.
Daniną publiczną jest „przymusowe, bezzwrotne, powszechne świadczenie pieniężne o
charakterze publicznoprawnym, stanowiące dochód państwa lub innego podmiotu
publicznego, nakładane jednostronnie (władczo) przez organ publicznoprawny w celu
zapewnienia utrzymania państwa (choć mogą mu towarzyszyć także inne cele, np.
stymulacyjne, prewencyjne), które służy wypełnianiu zadań (…) publicznych wynikających z
Konstytucji i ustaw (…). Daniny publiczne należą do szerszej kategorii ‘świadczeń

2
publicznych’, w ramach której wyróżnia je to, że są stałym elementem ustrojowym państwa,
bez którego państwo nie może funkcjonować”.
Opłata za udzielenie koncesji stanowi dochód budżetu państwa, jest świadczeniem
pieniężnym o charakterze przymusowym. Przymus ów „przejawia się w tym, że każdy, kto
chce prowadzić działalność gospodarczą w zakresie rozpowszechniania programów
radiowych lub telewizyjnych, musi tę opłatę uiścić. Jej nałożenie stanowi przejaw władztwa
państwa w stosunku do podmiotu uzyskującego koncesję. Opłata za udzielenie koncesji ma
charakter publicznoprawny - wynika to zarówno z tego, że obowiązek jej wniesienia wynika z
ustawy (…), jak i z tego, że organem uprawnionym do jej pobierania jest organ
publicznoprawny (…). Powyższe ustalenia przemawiają za tym, by analizowaną opłatę uznać
za daninę publicznoprawną”.
Opłat za udzielenie koncesji na rozpowszechnianie programów radiowych i
telewizyjnych nie można natomiast zaliczyć do podatków. Jest to „sui generis opłata
publiczna o specyficznych cechach, za którą ponoszący opłatę podmiot uzyskuje świadczenie
w postaci przyznania prawa do prowadzenia określonej działalności gospodarczej, które
zgodnie z konstytucyjną zasadą swobody działalności gospodarczej pierwotnie mu
przysługuje, ale które z uwagi na ważny interes publiczny (…) zostało ograniczone.
Wysokość tej opłaty zawiera, po pierwsze, element rekompensaty kosztów, jakie organy
administracji ponoszą w związku z procedurą przyznania tego prawa określonemu
podmiotowi. Po drugie, zawiera także element stanowiący w istocie koszt uzyskania dostępu
do rynku reglamentowanego, na którym koncesjonariusz, prowadząc działalność
gospodarczą, korzysta z rzadkiego dobra, jakim są ograniczone zasoby częstotliwości”.
Kwestionowany przepis upoważnia KRRiT do ustalenia, w drodze rozporządzenia,
wysokości opłaty za udzielenie koncesji oraz fakultatywnie - do określenia podmiotów
zwolnionych od tej opłaty. Artykuł 217 Konstytucji stanowi, że nakładanie podatków, innych
danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek
podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów
zwolnionych od podatku następuje w drodze ustawy. Wyrażona w tym przepisie „zasada
wyłączności ustawowej w prawie daninowym odnosi się nie tylko do wymienionych w nim
elementów konstrukcyjnych daniny, lecz także do wszelkich istotnych elementów stosunku
daninowego. Do unormowania w drodze rozporządzenia mogą zostać przekazane tylko te
sprawy, które nie mają istotnego znaczenia dla konstrukcji danej daniny”. TK dodał też, że
konstrukcja ta wynika z założenia, że to „władza ustawodawcza ma ponosić wyłączną
odpowiedzialność polityczną za wprowadzanie, konstrukcję i wysokość oraz zasady poboru

3
danin”.
Zatem „przypadki, w których w ustawach daninowych zamieszczane są upoważnienia
do wydawania aktów podustawowych, zdeterminowane są przede wszystkim brzmieniem art.
217 Konstytucji, w dalszej zaś dopiero kolejności wymaganiami zawartymi w art. 92
Konstytucji (…). Jako że w praktyce nie jest możliwe, by w ustawach podatkowych
regulować wszystkie zagadnienia prawa podatkowego, istnieje konieczność korzystania z
upoważnień ustawowych. (…) Jest to dopuszczalne jedynie w zakresie niewyłączonym przez
art. 217 Konstytucji. Elementy, które obligatoryjnie muszą być określone w ustawie, są
expressis verbis wymienione w tym przepisie konstytucyjnym. Należy do nich m.in. stawka
podatku. Trybunał wskazywał także, że art. 217 Konstytucji pozostaje w integralnym
związku z art. 92 Konstytucji w tym znaczeniu, iż - nie uchylając jego zastosowania w prawie
podatkowym - ustanawia dodatkowe warunki dopuszczalności wydawania aktów
wykonawczych”. „Wymagania płynące z art. 92 ust. 1 Konstytucji należy rozumieć w ten
sposób, że upoważnienie do wydania rozporządzenia nie może dotyczyć spraw
przesądzających o ciężarze (…) daniny”.
TK przyznał jednak, że „w odniesieniu do opłat o charakterze niepodatkowym
przekazaniu do uregulowania w drodze rozporządzenia może podlegać szerszy zakres spraw
niż w wypadku podatków. W związku z tym uznał za dopuszczalne w odniesieniu do opłat
eksploatacyjnych (stanowiących daninę o charakterze niepodatkowym) uregulowanie
szczegółowych stawek dla poszczególnych kopalin w rozporządzeniu, gdyż w ustawie
określone zostały dolne i górne granice stawek a także dostateczne kryteria dla ustalania
wysokości stawek dla poszczególnych kopalin”.
W konsekwencji TK stwierdził, że w rozpatrywanej sprawie ustawodawca przekazał „do
całkowitego, samoistnego uregulowania w akcie podustawowym istotny element konstrukcji
opłaty za udzielenie koncesji, tj. jej wysokość. Ustawodawca nie określił górnych ani dolnych
granic stawek tej opłaty w związku z czym o ostatecznym ciężarze tej daniny przesądza
wyłącznie KRRiT w uchwalonym przez siebie rozporządzeniu. Stanowi to naruszenie zasady
wyłączności ustawowej w dziedzinie prawa daniowego”.
Ponadto art. 40 ust. 2 „nie tylko nie spełnia wymogów określonych w art. 217
Konstytucji w odniesieniu do prawa daninowego, ale także nie spełnia standardów
konstruowania upoważnień ustawowych wynikających z art. 92 ust. 1 Konstytucji. Przepis
ten nie zawiera szczegółowych wytycznych, które wyznaczałyby KRRiT kierunek regulacji
zawartych w rozporządzeniu w sposób wykluczający ich dowolność i tak, by rozporządzenie
zachowało charakter wykonawczy do ustawy. Co prawda w tym wypadku nie można mówić

4
o całkowitym braku wytycznych,
ustawodawca
wskazał bowiem, że KRRiT,
określając w rozporządzeniu wysokość opłaty koncesyjnej, ma obowiązek uwzględnić
‘charakter poszczególnych nadawców i ich programów’. Jednakże na podstawie tak
sformułowanych wytycznych (…) można ustalić opłatę za udzielenie koncesji w dowolnej
wysokości”.
2.4. TK, w celu umożliwienia ustawodawcy dostosowania treści przepisów ustawy do
wyroku, odroczył utratę mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu o 12 miesięcy.
Wraz z utratą mocy obowiązującej art. 40 ust. 2 nie mogłaby bowiem funkcjonować
niekwestionowana - co do zasady - procedura odpłatnego koncesjonowania
rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych przez nadawców niepublicznych.
Artykuł 40 ust. 2 ustawy oraz wydane na jego podstawie rozporządzenie tracą moc
obowiązującą z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.
TK - mimo wniosku jednego z uczestników postępowania - jak to określił „nie
wypowiada się co do wniosku, aby pobrane dotychczas opłaty koncesyjne na podstawie
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego nie podlegały zwrotowi, pozostawiając tę kwestię
sądom”.
3. Różnice między dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym
W zakresie art. 40 różnica z pewnymi wyjątkami polega w na przeniesieniu treści
rozporządzenia do ustawy. W przypadku rozpowszechniania programu w sieciach
telekomunikacyjnych innych niż wykorzystywane do rozpowszechniania rozsiewczego
naziemnego lub rozsiewczego satelitarnego obniżono wysokość opłaty. Dodano natomiast
opłatę za udzielanie koncesji na rozpowszechnianie programu radiowego w sposób cyfrowy
rozsiewczy naziemny w multipleksie, której nie było w rozporządzeniu; wysokość opłaty
określono na poziomie połowy opłaty za rozpowszechnianie w sposób analogowy. Ponadto
stworzono możliwość rozkładania opłat na raty.
Jednocześnie proponuje się podobnie motywowaną nowelizacją art. 42, który zawiera
upoważnienie dla KRRiT do wydania rozporządzenia, mogące budzić wątpliwości co do
zgodności z art. 92 Konstytucji.
Ze względu na potrzebę zachowania jednolitości terminologicznej dokonano też zmiany
w art. 53.
Proponuje się też - w zasadzie już techniczną - nowelizację art. 35a ust.1 i 2, która jest
skutkiem wyroku TK z dnia 23 marca 2006 r.(K 4/06). Trybunał stwierdził w nim m.in., że
art. 6 pkt 6 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadań