Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw

Druk nr 511

Warszawa, 7 maja 2012 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja




Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:



- o zmianie ustawy o Państwowej
Inspekcji Pracy oraz niektórych innych
ustaw.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Janusza niadka.


(-) Waldemar Andzel; (-) Marek Ast; (-) Zbigniew Babalski; (-) Barbara
Bartuś; (-) Włodzimierz Bernacki; (-) Mariusz Błaszczak; (-) Zbigniew
Chmielowiec; (-) Leszek Dobrzyński; (-) Andrzej Duda; (-) Anna Fotyga;
(-) Małgorzata Gosiewska;
(-)


Józefa Hrynkiewicz;
(-)
Izabela Kloc;
(-) Robert Kołakowski; (-) Henryk Kowalczyk; (-) Zbigniew Kuźmiuk;
(-) Adam Kwiatkowski; (-) Krzysztof Lipiec; (-) Maciej Łopiński; (-) Jerzy
Materna; (-) Grzegorz Matusiak; (-) Kazimierz Moskal; (-) Piotr Naimski;
(-) Maria Nowak; (-) Jacek Osuch; (-) Stanisław Ożóg; (-) Krystyna
Pawłowicz; (-) Bolesław Grzegorz Piecha;
(-)
Dariusz Piontkowski;
(-) Marek Polak; (-) Jacek Sasin; (-) Grzegorz Schreiber; (-) Jarosław
Sellin; (-) Janusz niadek; (-) Robert Telus; (-) Ryszard Terlecki; (-) Jan
Tomaszewski; (-) Jadwiga Wiśniewska; (-) Marcin Witko; (-) Kosma
Złotowski.
Projekt
Ustawa
z dnia …….. 2012 r.
o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw.


Art. 1. W ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89,
poz. 589, ze zmianami) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 10 ust. 1 pkt 11 otrzymuje brzmienie:
„11) uczestnictwo – za zgodą osoby zainteresowanej – w postępowaniu przed sądem
pracy w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy”;
2) w art. 11 po punkcie 6a dodaje się punkty 6b i 6c w brzmieniu:
„6b) nakazania zastąpienia umowy cywilnoprawnej umową o pracę w przypadku, gdy
wykonywana praca odpowiada warunkom określonym w art. 22 § 1 Kodeksu pracy;
6c) nakazanie potwierdzenia pracownikowi na piśmie ustaleń co do stron, rodzaju oraz
warunków umowy o pracę”;
3) w art. 33 ust. 1 pkt 3 skreśla się wyrazy „wnosi powództwo oraz”.
Art. 2. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U.
Nr 43, poz. 296, ze zmianami) art. 631 otrzymuje brzmienie:
„Art. 631. W sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy inspektorzy pracy mogą
wstępować, za zgodą powoda, do postępowania w tych sprawach w każdym jego stadium”.
Art. 3. W ustawie z dnia 25 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz.
94, ze zmianami) w art. 29 § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z
zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien przed dopuszczeniem pracownika do
pracy potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz
jej warunków”.
Art. 4. Postępowania w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy wszczęte przed
inspektorów pracy przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy toczą się do prawomocnego
ich zakończenia według przepisów dotychczasowych.
Art. 5. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



Uzasadnienie
Celem niniejszej ustawy jest wzmocnienie uprawnień inspektorów pracy w zakresie
egzekwowania przepisów prawa pracy dotyczących zawierania umów o pracę. Zgodnie z art.
22 § 1 Kodeksu pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do
wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz
w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania
pracownika za wynagrodzeniem. Kolejne przepisy tego artykuły przewidują, że zatrudnienie
w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez
względu na nazwę zawartej przez strony umowy (§ 11), oraz że nie jest dopuszczalne
zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu określonych wyżej
warunków wykonywania pracy (§ 12). Przepisy te oznaczają, że w przypadku zawarcia
umowy cywilnoprawnej, na podstawie której świadczona jest praca spełniająca warunki
zatrudnienia pracowniczego, mamy do czynienia w istocie z umową o pracę. Jak dotąd
jedynym sposobem wyegzekwowania tych przepisów było wytoczenie powództwo o ustalenie
istnienia stosunku pracy. Powództwo takie może wytoczyć pracownik lub inspektor pracy. W
praktyce jednak ten środek prawny okazał się nieefektywny. Dlatego proponuje się, aby
wyposażyć inspektorów pracy w narzędzie polegające na możliwości nakazania zastąpienia
umowy cywilnoprawnej umową o pracę w przypadku, gdy wykonywana praca odpowiada
warunkom określonym w art. 22 § 1 Kodeksu pracy oraz nakazania potwierdzenia
pracownikowi na piśmie ustaleń co do stron, rodzaju oraz warunków umowy o pracę, jeśli
pracodawca nie zastosował się do dyspozycji wynikającej z art. 29 § 2 k.p. Inspektor pracy
nie będzie musiał wytaczać powództw o ustalenie istnienia stosunku pracy, lecz od razu
będzie mógł nakazać – w oparciu o dokonane ustalenia – zastąpienie umowy cywilnoprawnej
umową o pracę. Pracodawcy będzie z kolei przysługiwał środek odwoławczy na zasadach
ogólnych. Jednocześnie zmiana art. 29 § 2 k.p. powinna zmniejszyć nieprawidłowości
polegające na niepotwierdzaniu w formie pisemnej zawarcia umowy o pracę nieraz przez
dłuższy czas od rozpoczęcia pracy.
Wyposażenie inspektorów pracy w możliwość nakazania zastąpienia umowy
cywilnoprawnej umową o pracę w przypadku, gdy wykonywana praca odpowiada warunkom
określonym w art. 22 § 1 Kodeksu pracy, zastąpi prawo wystąpienia do sądu pracy z
powództwem na rzecz pracownika o ustalenie istnienia stosunku pracy.
Proponowane zmiany nie wiążą się z obciążeniem budżetu państwa dodatkowymi
środkami.
Przedmiotowy projekt ustawy powoduje pozytywne skutki społeczno-gospodarcze oraz
jest zgodny prawem Unii Europejskiej.


Warszawa, 15 maja 2012 r.
BAS-WAPEiM-1151/12




Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych
innych ustaw (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Janusz Śniadek)




Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2012 r. poz. 32)
sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt ustawy przewiduje zmianę artykułów 10, 11 i 33 ustawy z dnia
13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589, ze
zmianami; dalej: ustawa o PIP), artykułu 631 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r.
– Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zmianami) oraz
artykułu 29 ustawy z dnia 25 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r.
Nr 21, poz. 94, ze zmianami).
Zmiana umożliwi właściwym organom Państwowej Inspekcji Pracy
nakazanie zastąpienia umowy cywilnoprawnej umową o pracę, w przypadku
gdy wykonywana praca odpowiada warunkom określonym w art. 22 §1
Kodeksu pracy (a więc właściwym dla stosunku pracy) oraz nakazanie
potwierdzenia pracownikowi na piśmie ustaleń co do stron, rodzaju oraz
warunków umowy o pracę. Projekt przewiduje też, że jeżeli umowa o pracę nie
została zawarta na piśmie, pracodawca powinien potwierdzić pracownikowi na
piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków „przed
dopuszczeniem pracownika do pracy” (zgodnie z obowiązującym przepisem art.
29 §2 Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany to zrobić „najpóźniej w dniu
rozpoczęcia pracy”).
Projekt zawiera przepis przejściowy. Proponowana ustawa ma wejść w
życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Biorąc po uwagę treść projektu ustawy należy wskazać dyrektywę Rady
91/533/EWG z dnia 14 października 1991 r. w sprawie obowiązku pracodawcy
dotyczącego informowania pracowników o warunkach stosowanych do umowy
lub stosunku pracy (Dz. Urz. WE L 288 z 18.10.1991 r., str. 32; Dz. Urz. UE
Polskie wydanie specjalne rozdz. 5, t. 2, str. 3) oraz decyzję Rady 2010/707/UE
z dnia 21 października 2010 r. w sprawie wytycznych dotyczących polityki
zatrudnienia państw członkowskich (Dz. Urz. UE L 308 z 24.11.2010 r., str. 46).

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Proponowana zmiana art. 29 §2 Kodeksu pracy (art. 3 projektu) dotyczy
terminu, w jakim pracodawca powinien potwierdzić pracownikowi na piśmie
ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków i określa, że
pracodawca powinien to zrobić „przed dopuszczeniem pracownika do pracy”.
Dodatkowo, zgodnie z proponowanym art. 11 pkt 6c ustawy o PIP, organy PIP
będą uprawnione do nakazania potwierdzenia pracownikowi na piśmie ustaleń
co do stron, rodzaju oraz warunków umowy o pracę (art. 1 pkt 2 projektu).
Dyrektywa Rady 91/533/EWG ustanawia obowiązek przekazywania
przez pracodawcę informacji o zasadniczych aspektach umowy lub stosunku
pracy (art. 2 dyrektywy) oraz określa zakres i formę informacji (art. 3).
Informacje mogą być przekazane pracownikowi nie później niż dwa miesiące po
podjęciu zatrudnienia. Dyrektywa nie narusza prawa państw członkowskich do
stosowania lub wprowadzania przepisów korzystniejszych dla pracowników
(art. 7). Przepis art. 3 projektu nie jest sprzeczny z postanowieniami dyrektywy.
Projekt przewiduje ponadto zmianę ustawy o PIP, polegającą na
umożliwieniu PIP nakazania zastąpienia umowy cywilnoprawnej umową o
pracę, w przypadku gdy wykonywana praca odpowiada warunkom właściwym
dla stosunku pracy (art. 1 pkt 2 projektu w zakresie proponowanego art. 11 pkt
6b ustawy o PIP). W wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia państw
członkowskich (załącznik do decyzji Rady 2010/707/UE) określono m.in., że
państwa członkowskie powinny zastosować połączenie elastycznych i
wiarygodnych ustaleń w odniesieniu do umów dotyczących stosunku pracy
(wytyczna 7.). Decyzja jest skierowana do państw członkowskich i zgodnie z jej
art. 2 wytyczne są uwzględniane w politykach zatrudnienia państw
członkowskich, które są odzwierciedlane w krajowych programach reform.
Regulacja zaproponowana w projekcie nie jest sprzeczna z decyzją Rady
2010/707/UE.



2