Poselski projekt ustawy o ratyfikacji Umowy handlowej dotyczącej zwalczania obrotu towarami podrobionymi między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, Australią, Kanadą, Japonią, Republiką Korei, Meksykańskimi Stanami Zjednoczonymi, Królestwem Marokańskim, Nową Zelandią, Republiką Singapuru, Konfederacją Szwajcarską i Stanami Zjednoczonymi Ameryki, podpisanej w Tokio dnia 26 stycznia 2012 roku

Druk nr 409

Warszawa, 29 lutego 2012 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja



Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:



- o ratyfikacji Umowy handlowej
dotyczącej zwalczania obrotu towarami
podrobionymi między Unią Europejską
i jej państwami członkowskimi,
Australią, Kanadą, Japonią, Republiką
Korei, Meksykańskimi Stanami
Zjednoczonymi, Królestwem
Marokańskim, Nową Zelandią,
Republiką Singapuru, Konfederacją
Szwajcarską i Stanami Zjednoczonymi
Ameryki, podpisanej w Tokio dnia 26
stycznia 2012 roku.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Mariusza Oriona Jędryska.

(-) Jacek
Bogucki;
(-) Andrzej
Dąbrowski;
(-) Andrzej
Dera;
(-) Mieczysław Golba; (-) Patryk Jaki; (-) Mariusz Orion Jędrysek; (-) Beata
Kempa; (-) Bartosz Kownacki; (-) Arkadiusz Mularczyk; (-) Jerzy Rębek;
(-) Józef Rojek; (-) Andrzej Romanek; (-) Edward Siarka; (-) Piotr Szeliga;
(-) Tadeusz Woźniak; (-) Marzena Dorota Wróbel; (-) Jan Ziobro;
(-) Kazimierz Ziobro; (-) Jarosław aczek.
 
Projekt
 
USTAWA
z dnia ……… 2012 r.
o ratyfikacji Umowy handlowej dotyczącej zwalczania obrotu towarami
podrobionymi między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi,
Australią, Kanadą, Japonią, Republiką Korei, Meksykańskimi Stanami
Zjednoczonymi, Królestwem Marokańskim, Nową Zelandią, Republiką
Singapuru, Konfederacją Szwajcarską i Stanami Zjednoczonymi Ameryki,
podpisanej w Tokio dnia 26 stycznia 2012 roku.
 
Art. 1
Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ratyfikacji
Umowy handlowej dotyczącej zwalczania obrotu towarami podrobionymi między
Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, Australią, Kanadą, Japonią,
Republiką Korei, Meksykańskimi Stanami Zjednoczonymi, Królestwem
Marokańskim, Nową Zelandią, Republiką Singapuru, Konfederacją Szwajcarską i
Stanami Zjednoczonymi Ameryki, podpisanej w Tokio dnia 26 stycznia 2012 roku.

Art. 2
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
 
 
 
 
 
 
 
UZASADNIENIE
 
Dopuszczalność złożenia projektu ustawy przez grupę posłów 
W  pierwszej  kolejności  należy  podnieść,  iż  złożenie  niniejszego  projektu  ustawy  przez 
podmioty wskazane w art. 32 ust. 2 Regulaminu Sejmu (komisje sejmowe lub co najmniej 15 posłów), 
zwłaszcza  gdy  Rada  Ministrów  zaniechała  obowiązku  wystąpienia  z  takim  projektem  w  sytuacji 
wskazanej w art. 89 ust. 1 Konstytucji RP, jest w prawnie dopuszczalne. 
Jak  wskazuje  bowiem  K.  Działocha:  „Reguła  stosowania  wszystkich  postanowień  konstytucji  do 
uchwalenia  ustawy  ratyfikacyjnej  odnosi  się  formalnie  m.in.  do  przepisów  dotyczących  podmiotów 
prawa  inicjatywy  ustawodawczej  (art.  118).  Trafne  jednak  będzie  także  w  odniesieniu  do 
obowiązującej  konstytucji  spostrzeżenie,  że  w  praktyce  podmiotem  inicjującym  ustawy  ratyfikacyjne 
będzie  z  reguły  RM,  z  uwagi  na  przepis  art.  146  ust.  1  pkt  10,  powierzający  jej  kompetencje 
zawierania  umów  międzynarodowych  wymagających  ratyfikacji  (…).  Prawnie  nie  wyklucza  to 
działania  innych  podmiotów  prawa  inicjatywy  ustawodawczej,  szczególnie  Sejmu,  dysponującego 
władzą  kontrolną,  w  przypadku  np.  zaniechania  przez  RM  obowiązku  wystąpienia  z  projektem 
ustawy  ratyfikacyjnej  do  Sejmu”  Stanowisko  dopuszczające  możliwość  złożenia  projektu  ustawy 
ratyfikacyjnej  przez  inne  podmioty  niż  Rada  Ministrów,  w  tym  także  przez  posłów,  prezentują 
również  inni  konstytucjonaliści,  jak  dr  Ryszard  Balicki  (Uniwersytet  Wrocławski)  oraz  dr  Ryszard 
Piotrowski (Uniwersytet Warszawski)
 
Potrzeba i cel związania Rzeczypospolitej Polskiej Umową 
Negocjacje  w  sprawie  Umowy  handlowej  dotyczącej  zwalczania  obrotu  towarami 
podrobionymi  między  Unią  Europejską  i  jej  państwami  członkowskimi,  Australią,  Kanadą,  Japonią, 
Republiką Korei, Meksykańskimi Stanami Zjednoczonymi, Królestwem Marokańskim, Nową Zelandią, 
Republiką  Singapuru,  Konfederacją  Szwajcarską  i  Stanami  Zjednoczonymi  Ameryki  (Anti‐
Counterfeiting Trade Agreement, powoływana dalej jako „ACTA” lub „Umowa”) zostały zainicjowane 
w  2007  r.  przez  Stany  Zjednoczone  Ameryki  i  Japonię.  Celem  Umowy  jest  zacieśnienie 
międzynarodowej  współpracy  zmierzającej  do  skuteczniejszego  egzekwowania  praw  własności 
intelektualnej  na  poziomie  międzynarodowym,  a  także  uzupełnienie  dotychczasowych  regulacji 
międzynarodowych  w  tym  zakresie,  przede  wszystkim  Porozumienia  w  sprawie  handlowych 
aspektów  praw  własności  intelektualnej  –  TRIPS,  będącego  załącznikiem  do  Porozumienia 
ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO), sporządzonego w Marakeszu dnia 15 kwietnia 
1994 r. 
                                                           
1 Por. Uzasadnienie wniosku Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o podpisanie niniejszej Umowy –
http://www.mkidn.gov.pl/pages/strona-glowna/ministerstwo/prawo/prawo-autorskie.php 
2 K. Działocha, Komentarz do art. 89 Konstytucji RP, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz,
Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1999. 
3 jak  i  Parlamentu 
Europejskiego.  W  rezolucji  z  dnia  24  listopada  2010  r.  Parlament  wyraził  pogląd,  zgodnie  z  którym, 
wobec  globalnego  charakteru  naruszeń  praw,  wielostronna  umowa  wydaje  się  być  najlepszym 
sposobem rozwiązania konkretnych problemów na szczeblu międzynarodowym 
Zgodnie  z  art.  39  ACTA,  Umowa  została  otwarta  do  podpisu  z  dniem  1  maja  2011  r.  Do  dnia  1 
listopada 2011 r. została podpisana przez osiem państw: Australię, Japonię, Kanadę, Republikę Korei, 
Królestwo Marokańskie, Nową Zelandię, Republikę Singapuru oraz Stany Zjednoczone Ameryki. 
W dniu 24 czerwca 2011 r., przyjmując za podstawę prawną art. 207 ust. 4 w zw. z art. 218 ust. 5 i 
ust.  6  lit.  a)  pkt  (v)  Traktatu  o  funkcjonowaniu  Unii  Europejskiej,  Komisja  przyjęła  projekty  decyzji 
Rady  w  sprawie  podpisaniai  zawarciaUmowy  ACTA.  Stanowiska  Rządu  Rzeczypospolitej  Polskiej 
odnośnie  tych  dokumentów,  popierające  związanie  się  Umową  przez  Unię  Europejską,  zostały 
przyjęte przez Komitet do Spraw Europejskich w trybie obiegowym w dniu 10 sierpnia 2011 r. 
Uchwałą z dnia 25 listopada 2011 roku (na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego) Rada 
Ministrów  wyraziła  zgodę  na  podpisanie  Umowy.  W  dniu  26  stycznia  2012  roku  w  Tokio  Unia 
Europejska  i  22  państwa  członkowskie  (bez  Cypru,  Estonii,  Niemiec,  Holandii  i  Słowacji)  podpisały 
Umowę ACTA. W imieniu Rządu Rzeczypospolitej Umowę podpisała polska ambasador w Japonii. 
Dostrzegając  konieczność  ujednolicenia  i  poprawy  międzynarodowych  standardów  w  zakresie 
egzekwowania  praw  własności  intelektualnej,  Rząd  Rzeczypospolitej  Polskiej  od  początku  prac  nad 
ACTA  wyrażał  poparcie  dla  prowadzenia  negocjacji,  zwracając  jednak  uwagę  na  konieczność 
zachowania zgodności umowy z europejskim acquis tym w obszarze. W opinii Rządu, należy utrzymać 
wypracowaną  w  prawie  europejskim  równowagę  pomiędzy  uprawnieniami  właścicieli  praw  a 
ochroną  prywatności,  danych  osobowych  i  zapewnieniem  możliwości  świadczenia  innowacyjnych 
oraz konkurencyjnych usług, także w środowisku cyfrowym. Cel ten został w negocjacjach osiągnięty 
–  tekst  ACTA  stanowi  kompromis  uwzględniający  różnice  w  tradycjach  i  systemach  prawnych 
negocjujących  stron  i  pomimo  pewnych  rozbieżności  w  sformułowaniach  niektórych  przepisów  nie 
wymaga  dokonywania  zmian  w  prawie  europejskim.  Komisja  Europejska  wielokrotnie  składała  taką 
deklarację, a wreszcie znalazła ona potwierdzenie w uzasadnieniu do wspomnianych wyżej projektów 
                                                           
4
Deklaracja  Komisji  obejmuje  także  przepisy  karne  ACTA,  do  tej  pory  niebędące  przedmiotem 
harmonizacji  w  prawie  europejskim.  Ponieważ  ich  ujednolicenie  nigdy  nie  było  celem  udziału  UE  w 
negocjacjach  w  sprawie  ACTA,  Komisja  zdecydowała,  że  nie  będzie  wnioskować  o  wykonanie  przez 
Unię jej ewentualnych kompetencji w obszarze dochodzenia i egzekwowania praw w postępowaniu 
karnym  na  podstawie  art.  83  ust.  2  TFUE.  Tym  samym,  ACTA  pozostanie  umową  obejmującą 
kompetencje  mieszane,  co  oznacza,  że  przewidziane  jest  jej  podpisanie  i  ratyfikacja  zarówno  przez 
Unię  jak  i  poszczególne  państwa  członkowskie.  Natomiast  przepisy  karne  ACTA,  w  państwach 
członkowskich,  w  których  okaże  się  to  konieczne,  będą  wdrażane  na  szczeblu  prawa  krajowego.  W 
prawie polskim takie zmiany nie będą potrzebne. 
Związanie się Umową ACTA leży w interesie Rzeczypospolitej Polskiej, jako państwa aspirującego do 
grona państw wysoko rozwiniętych, budujących gospodarkę opartą na wiedzy, w których ważną rolę 
odgrywa  kapitał  intelektualny,  i  w  których  jest  on  skutecznie  chroniony.  Dotychczasowe  działania 
Rzeczypospolitej  Polskiej  w  tym  obszarze  spotykały  się  z  pozytywną  reakcją  partnerów 
międzynarodowych.  Szczególnym  tego  przejawem  było  skreślenie  naszego  kraju  w  2010  r.  z  listy 
państw  o  wysokim  poziomie  naruszeń  praw  własności  intelektualnej  (tzw.  „Watch  List”), 
publikowanej  w  corocznym  raporcie  Biura  Przedstawiciela  Handlowego  USA  (tzw.  „Special  301 
Report”)Dlatego  związanie  się  Umową  ACTA  jest  istotne  także  z  punktu  widzenia  utrzymania 
dobrych relacji z jej inicjatorami, czyli Stanami Zjednoczonymi Ameryki i Japonią.  
 
Treść Umowy 
Na  treść  Umowy  ACTA  składa  się  preambuła  i  przepisy  podzielone  na  sześć  rozdziałów. 
W preambule, poza określeniem celu Umowy, jakim jest wprowadzenie środków uzupełniających w 
stosunku  do  porozumienia  TRIPS,  służących  egzekwowaniu  praw  własności  intelektualnej,  w  tym  w 
środowisku cyfrowym, oraz wspieranie współpracy międzynarodowej w tym zakresie, zawarte zostały 
istotne wytyczne do jej stosowania. Po pierwsze, środki i procedury służące egzekwowaniu praw nie 
powinny stanowić  przeszkody w handlu  prowadzonym zgodnie  z prawem. Po  drugie, potwierdzono 
znaczenie  zasad  ustanowionych  w  Deklaracji  z  Doha  w  sprawie  porozumienia  TRIPS  i  zdrowia 
publicznego, przyjętej w dniu 14 listopada 2001 r. podczas Czwartej Konferencji Ministerialnej WTO. 
Rozdział  pierwszy  zawiera  przepisy  o  charakterze  ogólnym,  określające:  stosunek  ACTA  do  innych 
umów  (art.  1  zapewniający  zgodność  z  przepisami  porozumienia  TRIPS),  charakter  i  zakres 
zobowiązań  wynikających  z  ACTA  (art.  2  umożliwiający  wprowadzenie  środków  dalej  idących  oraz 
odsyłający  do  celów  i  zasad  ogólnych  określonych  w  porozumieniu  TRIPS),  gwarancje  w  zakresie 
ochrony  prywatności  i  informacji  poufnych  (art.  4)  oraz  katalog  definicji  (art.  5).  W  tej  części 
potwierdzono  także,  że  ACTA  nie  ma  wpływu  na  określenie  materialnego  zakresu  poszczególnych 
praw własności intelektualnej, pozostawiając to do decyzji w prawie krajowym (art. 3). 
                                                           
8 Rezolucja P7_TA(2010)0432, pkt D, 4 i 6. 
9   Zgodnie  z  art.  13  ACTA,  zakres  stosowania  tego  rozdziału 
powinien  być  wyznaczany  zgodnie  z  krajowymi  systemami  ochrony  praw  własności  intelektualnej 
oraz  wymogami  ustanowionymi  w  porozumieniu  TRIPS.  Obejmuje  to  także  Deklarację  z  Doha  w 
sprawie  porozumienia  TRIPS  i  zdrowia  publicznego,  dzięki  czemu  ACTA  nie  spowoduje  utrudnień  w 
zakresie  dostępu  do  leków  w  państwach  rozwijających  się  oraz  legalnego  obrotu  lekami 
generycznymi. 
Jak  już  wspomniano  wyżej,  egzekwowanie  praw  w  postępowaniu  karnym  w  obszarze  własności 
intelektualnej nie było do tej pory przedmiotem harmonizacji europejskiej. Jednak regulacje ACTA są 
zgodne z przepisami prawa polskiego w tym zakresie.  
Katalog praw własności intelektualnej, za których naruszenie mogą być nakładane sankcje karne, jest 
w  prawie  polskim  szerszy  niż  w  ACTA,  gdzie  obejmuje  wyłącznie  umyślne  podrabianie  znaków 
towarowych lub piractwo praw autorskich i praw pokrewnych dokonywane na skalę handlową (art. 
23  ust.  1).  W  tym  kontekście,  zobowiązanie  –  w  zależności  od  ciężaru  danego  przestępstwa  –  do 
wprowadzenia kar obejmujących pozbawienie wolności albo kary pieniężne (art. 24) jest już obecnie 
realizowane  przez  przepisy  karne  zawarte  w  polskich  ustawach  z  zakresu  własności  intelektualnej 
(art. 115‐119 ustawy o prawie autorskim, art. 303‐308 Prawa własności przemysłowej, art. 12 ustawy 
o ochronie baz danych oraz art. 37 i 37a ustawy o ochronie odmian roślin). Natomiast regulacja ACTA 
dotycząca  penalizacji  nieuprawnionego  kopiowania  utworów  kinematograficznych  podczas  seansu 
filmowego w obiekcie wyświetlającym filmy ogólnie otwartym dla publiczności (art. 23 ust. 3 – tzw. 
camcording)  ma  charakter  fakultatywny  i  w  chwili  obecnej  nie  ma  planów  jej  wprowadzania  na 
gruncie prawa polskiego. 
Odnosząc się  z kolei  do przepisu ACTA  dotyczącego  przepadku i  zniszczenia towarów naruszających 
prawo  (art.  25  ust.  3‐5),  to  zawarte  w  nim  wymogi  są  realizowane  przez  odpowiednie  przepisy 
Kodeksu  karnego  (art.  44  i  45  dotyczące  przepadku  przedmiotów  pochodzących  z  przestępstwa  i 
korzyści majątkowej osiągniętej z popełnionego przestępstwa), ustawy o prawie autorskim (art. 121 
dotyczący przepadku przedmiotów pochodzących z przestępstwa oraz służących do jego popełnienia, 
a  w  niektórych  sytuacjach  określający  wręcz  obowiązek  określenia  takiego  przepadku)  oraz  Prawa 
własności przemysłowej (art. 306 dotyczący przepadku materiałów, narzędzi i środków technicznych 
służących  do  popełnienia  przestępstwa,  który  w  określonych  sytuacjach  również  jest  orzekany 
                                                           
10 W dniu 24 maja 2011 r. Komisja przyjęła projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
egzekwowania przepisów celnych w zakresie praw własności intelektualnej (COM(2011) 285 final), które ma
zastąpić rozporządzenie 1383/2003. 
obowiązkowo). Co prawda zarządzenie zniszczenia przedmiotów, których przepadek orzeczono, może 
nastąpić  dopiero  w  postępowaniu  wykonawczym  i  to  tylko  w  odniesieniu  do  przedmiotów  o 
nieznacznej wartości (art. 195 Kodeksu karnego wykonawczego), ale sformułowania w art. 25 ust. 3 i 
4  ACTA  wskazują  na  to,  że  to  do  państwa‐strony  umowy  należy  wybór  pomiędzy  przepadkiem  i 
zniszczeniem.  Natomiast  konfiskata  (zatrzymanie)  podejrzanych  towarów  oraz  związanych  z  nimi 
materiałów,  narzędzi,  dokumentacji  i  majątku  w  toku  postępowania  może  być  orzeczona  na 
podstawie art. 217 Kodeksu postępowania karnego i dotyczy to zarówno rzeczy mogących stanowić 
dowód  w  sprawie,  jak  i  podlegających  zajęciu  w  celu  zabezpieczenia  kar  majątkowych  i  środków 
karnych o charakterze majątkowym. 
Z kolei wymogi ACTA dotyczące ścigania przestępstw z urzędu (art. 26) zostały sformułowane na tyle 
elastycznie,  że  polskie  przepisy,  określające  które  przestępstwa  są  ścigane  z  urzędu  (art.  9  §  1 
Kodeksu postępowania karnego), a które na wniosek (art. 122 ustawy o prawie autorskim i art. 310 
ust. 1 Prawa własności przemysłowej) zachowują z nimi zgodność. 
Przepisy ACTA dotyczące egzekwowania praw własności intelektualnej w środowisku cyfrowym są 
zgodne  z  europejskim  acquis  w  tym  zakresie.  Zawierają  one  przede  wszystkim  obowiązek  objęcia 
procedurami  cywilnymi  i  karnymi  naruszeń  praw  własności  intelektualnej  dokonywanych  w 
środowisku cyfrowym (art. 27 ust. 1) przy zastrzeżeniu, że nie mogą one tworzyć barier dla zgodnej z 
prawem działalności, w tym handlu elektronicznego, ani nie mogą naruszać prawa do wolności słowa, 
sprawiedliwego procesu i prywatności, a także konkurencyjności (art. 27 ust. 2 i 3). W prawie unijnym 
i polskim egzekwowanie praw w środowisku cyfrowym jest możliwe na takich samych zasadach jak w 
przypadku pozostałych naruszeń, przede wszystkim za sprawą postanowień dyrektywy 2001/29/WE 
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów 
praw  autorskich  i  pokrewnych  w  społeczeństwie  informacyjnym  oraz  wspominanej  już  wcześniej 
dyrektywy 2004/48/WE. Natomiast przepis ACTA dotyczący ujawniania właścicielowi praw informacji 
koniecznych  do  zidentyfikowania  konkretnego  użytkownika  (art.  27  ust.  4),  który  może  budzić 
zastrzeżenia  pod  kątem  jego  zgodności  z  prawem  unijnym,  jest  ujęty  jako  fakultatywny.  Unijne 
standardy  w  obszarze  handlu  elektronicznego  oraz  ochrony  danych  osobowych  i  prywatności  nie 
będą  więc  zmieniane,  natomiast  ich  szczegółowe  relacje  z  przepisami  dotyczącymi  egzekwowania 
praw  własności  intelektualnej  są,  i  najprawdopodobniej  jeszcze  przez  pewien  czas  będą,  określane 
głównie w oparciu o orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. 
Dalsze  przepisy  ACTA  w  tym  zakresie  dotyczą  ochrony  technicznych  zabezpieczeń  utworów  i 
przedmiotów praw pokrewnych oraz elektronicznych informacji o zarządzaniu prawami (art. 27 ust. 
5‐8). Ochrona ta została wprowadzona w art. 6 i 7 dyrektywy 2001/29/WE, które zostały wdrożone w 
art. 79 ust. 6 i 7 ustawy o prawie autorskim. 
3.2. Skutki społeczne 
Przez  większość  czasu  negocjacje  w  sprawie  ACTA  miały  charakter  niejawny  –  ani  teksty 
proponowanej  Umowy  ani  stanowiska  poszczególnych  państw  nie  były  ujawniane  opinii  publicznej. 
Stało  się  to  główną  przyczyną  powstania  kontrowersji  w  tym  obszarze  i  szerzeniu  się  pogłosek  na 
temat  treści  Umowy  oraz  w  znacznym  stopniu  wpłynęło  na  negatywny  odbiór  społeczny 
prowadzonych prac. W wyniku starań podejmowanych przez państwa krytykujące brak przejrzystości 
negocjacji  (w  tym  Rzeczpospolitą  Polską;  rezolucję  w  tej  sprawie  przyjął  także  Parlament