Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw

i ochrony, dziedzictwa narodowego, spraw wewnętrznych, administracji i cyfryzacji
oraz przedstawiciela Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Przepis ust. 2 nie stosuje
się.”.
Art. 4. Przepis art. 1 pkt 7 lit. a, w zakresie dotyczącym art. 26a ust. 11 ustawy zmienianej
w art. 1, stosuje się do miesięcznego dofinansowania należnego za okresy począwszy od
pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.
Art. 5. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie przepisów
upoważniających ustawy, zmienianej w art. 1 niniejszej ustawy, zachowują moc do czasu
wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych, o ile nie są sprzeczne z niniejszą ustawą
oraz mogą być zmieniane na podstawie przepisów upoważniających zmienianej ustawy
w brzmieniu nadanym niniejsza ustawą, nie dłużej niż 18 miesięcy od dnia wejścia w życie
niniejszej ustawy.
Art. 6. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:
1) art. 1 pkt 5 lit. a, art. 1 pkt 7 lit. b i art. 1 pkt 8, które wchodzą w życie 1 dnia miesiąca
następującego po miesiącu od dnia ogłoszenia;
2) art. 1 pkt 1, 2, 3, 4, art. 1 pkt 7 lit. a i c, art. 1 pkt 9 lit. e i art. 1 pkt 12, które wchodzą
w życie począwszy od 1 dnia miesiąca następującego po upływie 3 miesięcy od dnia
ogłoszenia;
3) art. 3, który wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 2012 r.
9


Projekt z dnia 13 marca 2012 r.

Uzasadnienie

Projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw wprowadzający zmiany do przepisów
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm), zwanej dalej „ustawą
o rehabilitacji”, ma na celu m.in. przede wszystkim:
1) uszczelnienie systemu wspierania zatrudniania osób niepełnosprawnych ze środków
publicznych poprzez wzmocnienie uprawnień kontrolnych Prezesa Państwowego Funduszu
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zwanego dalej „Funduszem” oraz uszczelnienie systemu
dofinansowań do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, a także wprowadzenie
przepisów w zakresie odpowiedzialności za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy

o rehabilitacji;
2) urealnienie wysokości wsparcia udzielanego pracodawcom zatrudniającym osoby
niepełnosprawne w stosunku do ponoszonych przez nich kosztów płacy (odmrożenie podstawy
wyliczania dofinansowania do wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych);
3) uzupełnienie niektórych przepisów ustawy o rehabilitacji o nowe regulacje prawne
zmierzające do efektywniejszego nadzoru nad realizacją zadań przewidzianych w ustawie oraz
o przepisy doprecyzowujące funkcjonowanie zakładów aktywności zawodowej i zakładów pracy
chronionej.
Ad. 1) Uszczelnienie systemu wspierania zatrudniania osób niepełnosprawnych:
a) w zakresie dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego:
- dofinansowanie przysługiwać będzie wyłącznie w przypadku przekazania
wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego na jego konto bankowe (art. 1 pkt 7 lit. a, który
wprowadza w art. 26a ustawy o rehabilitacji nowy ust. 11);
- doprecyzowanie przepisu art. 26a ust. 4 ustawy o wskazanie na konieczność
terminowego poniesienia kosztów płacy (art. 1 pkt 7 lit. b).
b) w zakresie uprawnień kontrolnych Funduszu:
- wprowadzenie możliwości przeprowadzenia postępowania sprawdzającego i kontroli
przez Fundusz w zakresie zgodności ze stanem faktycznych danych zawartych w dokumentach
1

dotyczących miesięcznego dofinansowania w tym kwot i terminów poniesienia kosztów płacy
(art. 1 pkt 7 lit. d i e, który wprowadza w art. 26a ustawy o rehabilitacji nowy ust. 9b-9c
i zmienia brzmienie ust. 10);
- rozszerzenie kompetencji Prezesa Zarządu Funduszu w zakresie:
o
wydawania decyzji wstrzymującej dofinansowanie (art. 1 pkt 7 lit. f odnoszący
się do art. 26a ust. 11 ustawy o rehabilitacji);
o
przeprowadzania kontroli u sprzedającego lub nabywcy odnośnie
prawidłowości realizacji przepisu art. 22 ustawy o rehabilitacji (art. 1 pkt 6,
który wprowadza nowy art. 22a do ustawy o rehabilitacji);
Prognozuję się, iż wprowadzenie zmian do art. 26a oraz nowego w art. 22a, może
spowodować wzrost wydatków Funduszu o kwotę około 1.500 tys. zł.
c) wprowadzenie przepisów dotyczących odpowiedzialności za wykroczenia przeciwko
przepisom ustawy o rehabilitacji mających na celu zwiększenie dyscypliny w zakresie
obowiązków składania przez pracodawców deklaracji i informacji oraz ograniczenie sytuacji,
w które w efekcie prowadzą do uszczuplenia środków publicznych. Brak powyższej regulacji,
analogicznej do uregulowań zawartych np. w art. 98 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
powoduje, iż Fundusz nie posiada instrumentu pozwalającego skutecznie walczyć z opisanymi
czynami, mogącymi mieć również kryminogenne podłoże (art. 1 pkt 14, który wprowadza nowe
art. 56a-b do ustawy o rehabilitacji).

Ad. 2) Urealnienie wysokości wsparcia udzielanego pracodawcom zatrudniającym osoby
niepełnosprawne:
Skrócenie o 9 miesięcy czasu obowiązywania przepisu wskazującego na wysokość
minimalnego wynagrodzenia za pracę z grudnia 2009 r. (1276 zł) jako podstawy do wyliczania
dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego. Kwota ta jest nieadekwatnie
niska w stosunku do rzeczywistych kosztów, które będą ponosić pracodawcy zatrudniający
osoby niepełnosprawne w 2012 r. Dlatego też, wprowadzenie przedmiotowej zmiany
pozwoliłoby na udzielenie większego wsparcia pracodawcom w zakresie dofinansowania do
wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, co de facto skutkowałoby większą stabilnością
zatrudniania osób niepełnosprawnych na rynku pracy (art. 2 zmieniający brzmienie art. 10
ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej
oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw; Dz. U. Nr 226, poz.
1475).
Prognozuje się, iż wprowadzenie proponowanej zmiany może spowodować wzrost
wydatków Funduszu o kwotę około 157.000 tys. zł.
2


Ad. 3) Uzupełnienie niektórych przepisów ustawy o rehabilitacji
a)
nadzór nad realizacją zadań przez Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób
Niepełnosprawnych, zwanego dalej „Pełnomocnikiem”:
- uzależnienie od pozytywnej opinii Pełnomocnika działań wojewody dotyczących:
powołania lub odwołania powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności
i ustalenie obszaru jego działania (art. 1 pkt 1 odnoszący się do art. 6a ust. 1 i 2 ustawy
o rehabilitacji);
- uzależnienie powołania i odwołania przez wojewodę wojewódzkiego zespołu do
spraw orzekania o niepełnosprawności od wydania zgody Pełnomocnika (art. 1 pkt 1 odnoszący
się do art. 6a ust. 4 ustawy o rehabilitacji);
- możliwość bezpośredniego zobowiązywania organów powołujących zespoły
orzekające do ich odwoływania oraz możliwość czasowego zawieszania funkcjonowania
zespołów orzekających (art. 1 pkt 3 odnoszący się do art. 6c ust. 4 pkt 3 i 4 oraz art. 6c ust. 6
ustawy o rehabilitacji).
Proponowane zmiany zmierzają do rozszerzenia kompetencji Pełnomocnika w zakresie
nadzoru nad orzekaniem o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności i podyktowane są
koniecznością stworzenia bardziej efektywnych sposobów reagowania na ewentualne
nieprawidłowości. Jest to o tyle istotne, że jednym z zadań Pełnomocnika jest zapewnienie
prawidłowości i jednolitości stosowania przepisów i procedur postępowania w sprawach
dotyczących orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności. Instrumentem
zapewniającym bezpośrednią realizację tego zadania jest m.in. Elektroniczny Krajowy System
Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności. Stąd też również potrzeba doprecyzowania
możliwości oddziaływania Pełnomocnika na prawidłowe funkcjonowanie systemu stanowiącego
jeden z instrumentów nadzoru (art. 1 pkt 4, który wprowadza do art. 6d ustawy o rehabilitacji
nowe ust. 1a i 1b).
b) zmiany dotyczące funkcjonowania zakładów aktywności zawodowej, zwanych dalej
„zaz”:
- wyeliminowanie obowiązku uzyskania opinii starosty o potrzebie utworzenia zaz,
w przypadku gdy organizatorem jest powiat (art. 1 pkt 9 lit. a, który wprowadza w art. 29 ustawy
o rehabilitacji nowy ust. 11);
- nadanie uprawnienia wojewodzie do czasowego zwolnienia zaz ze spełniania warunku
osiągania ustalonego w ustawie o rehabilitacji wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych
w zakładzie - analogicznie jak w przypadku zakładów pracy chronionej (art. 1 pkt 9 lit. c który
wprowadza w art. 29 ustawy o rehabilitacji nowy ust. 1c);
3

- nałożenia na organizatora zaz obowiązku zwrotu niewykorzystanych środków
Funduszu w przypadku likwidacji lub utraty statusu (art. 1 pkt 9 lit. d, odnoszący się do art. 29
ust. 3b ustawy o rehabilitacji);
- określenie procedury przekazania prowadzenia zaz przez innego organizatora (art. 1
pkt 9 lit. e, który wprowadza w art. 29 ustawy o rehabilitacji nowe ust. 3e-3h);
- zobowiązanie zaz do informowania wojewody o każdej zmianie dotyczącej spełniania
warunków do uzyskania statusu i realizacji obowiązków, o których mowa w art. 29 ustawy
o rehabilitacji (art. 1 pkt 10 lit. d odnoszący się do art. 30 ust. 4 pkt 1 ustawy o rehabilitacji);
c) zmiany dotyczące funkcjonowania zakładów pracy chronionej:
- wykreślenie warunku prowadzenia rozliczeniowego rachunku bankowego środków
zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zwanego dalej „zfron” jako
przesłanki powodującej utratę statusu zakładu pracy chronionej (art. 1 pkt 10 lit. c odnoszący się
do art. 30 ust. 3 ustawy o rehabilitacji).
Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą naruszenie przepisu dotyczącego prowadzenia
rachunku bankowego nie może stanowić wystarczającej przesłanki do uchylenia statusu zakładu
pracy chronionej.

d) pozostałe zmiany:
- umożliwienie dofinansowania ze środków Funduszu wynagrodzeń pracowników
zatrudnionych w sektorze finansów publicznych, których wynagrodzenia finansowane są ze
środków publicznych pochodzących ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez
jednostki sektora finansów publicznych (art. 1 pkt 8, który wprowadza do art. 26b ustawy
o rehabilitacji nowy ust. 7a).
Zmiana umożliwi podmiotom o szczególnym charakterze (np. samorządowym zakładom
aktywności zawodowej, publicznym zakładom opieki zdrowotnej) stabilne korzystanie

z dofinansowania, jeżeli wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych zostało sfinansowane
ze środków określonych w tym przepisie.
Prognozuje się, iż wprowadzenie proponowanej zmiany może spowodować wzrost
wydatków Funduszu o kwotę około 27. 000 tys. zł.
- rozszerzenie grupy podmiotów zwolnionych z wpłat na Fundusz o domy pomocy
społecznej i hospicja (art. 1 pkt 5 lit. a odnoszący się do art. 21 ust. 2e ustawy o rehabilitacji).
Osoby przebywające w domach opieki społecznej i hospicjach nie zawsze posiadają
orzeczenia potwierdzające niepełnosprawność pomimo, że ich sytuacja zdrowotna w sposób
oczywisty wskazuje na taki stan. Wobec powyższego podmioty te powinny być traktowane na
równi z pozostałymi podmiotami zwolnionymi z wpłat.
4