Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw

DL-414-1/15
Lp.
Przepis projektu
Autor uwagi
Treść uwagi
Stanowisko do uwagi

po tym samym spadkodawcy, lub

przeciwnie
mogą
stwierdzać

wzajemnie swą niewłaściwość, co

oczywiście nie powinno mieć miejsca.

W efekcie sądy zamiast rozpoznawać

sprawy obywateli będą prowadzić

skomplikowane
postępowania

dowodowe w celu ustalenia swej

właściwości. Może przy tym dojść

również do tego, iż w różnych sądach

jednocześnie dojdzie do stwierdzenia

nabycia spadku po tym samym

spadkodawcy. Tym negatywnym


konsekwencjom można w prosty

sposób zapobiec poprzez zaniechanie

jakichkolwiek zmian art. 39 i 628 k.p.c.


4. SN
4. Potrzeba takiej zmiany nie jest

bezpośrednio
wywołana
przez

rozporządzenie nr 650/2012. Sąd

Najwyższy ma świadomość, że pojęcie

zwykłego pobytu funkcjonuje w prawie

prywatnym międzynarodowym i prawie

procesowym cywilnym od

kilkudziesięciu lat. Niemniej jednak

propozycja ujednolicenia łącznika dla

spraw o charakterze wewnętrznym

i międzynarodowym
powinna być

oceniana krytycznie już choćby tylko

dlatego, iż w prawie polskim, i to

zarówno na poziomie normatywnym,

jak i w judykaturze i piśmiennictwie,

ściśle rozgranicza się jurysdykcję i

właściwość
miejscową.
Pojęcie

zamieszkania ma treść ustaloną w

prawie krajowym oraz doprecyzowaną

przez orzecznictwo, czego nie można

powiedzieć o pojęciu zwykłego pobytu.

- 5 -
DL-414-1/15
Lp.
Przepis projektu
Autor uwagi
Treść uwagi
Stanowisko do uwagi
5. KRS
5. Projektowane rozwiązania (dot.
zmiany art. 39 k.p.c.) wykraczają poza
przedmiot regulacji rozporządzenia
650/2012 oraz nie są konieczne dla
prawidłowego
stosowania
tych
przepisów prawa europejskiego.
Dotychczas stosowane kryterium
ostatniego miejsca zamieszkania
spadkodawcy jest zrozumiałe i było w
pełni użyteczne. W praktyce sądowej
mogą powstać natomiast wątpliwości
przy wykładni pojęcia „ostatnie miejsce
zwykłego
pobytu
spadkodawcy",
albowiem
pojęcie
to
-
w
przeciwieństwie
do
miejsca
zamieszkania osoby fizycznej - nie
zostało zdefiniowane.
2) art. 628 otrzymuje brzmienie:
1. SA Gdańsk
1. Wprowadzenie nowego terminu w art. Ad 1 Uwaga nie została uwzględniona.
„Art. 628. Do czynności w postępowaniu

628 k.p.c, bez precyzyjnego zdefiniowania Vide stanowisko do uwag 1.1-5 powyżej.
spadkowym, które należą do zakresu
tej kwestii w prawie materialnym oraz bez
działania sądów, wyłącznie właściwy jest
wyraźnego odzwierciedlenia w tak
sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu
ważnym dokumencie, jakim jest akt zgonu,
spadkodawcy, a jeżeli
jego miejsca
spowoduje bardzo dużą komplikację.

zwykłego pobytu w Polsce nie da się


ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się 2. SA Warszawa 2. Nieprecyzyjne oznaczenie sądu Ad 2 Uwaga nie została uwzględniona.
majątek spadkowy lub jego część (sąd
ostatecznie właściwego w sprawach Jakkolwiek co do zasady uwadze nie
spadku). W braku powyższych podstaw
spadkowych. W tym zakresie nie można odmówić słuszności, to jej
sądem spadku jest sąd rejonowy dla m.st.
zaproponowano zmiany, tymczasem nie uwzględnienie
wymagałoby
zmiany
2.

Warszawy.”;
istnieje nic takiego jak „sąd rejonowy dla przepisów wykraczających poza zakres
m.st Warszawy". Może tu chodzić zarówno przedmiotowego projektu. Wyrażenie
o Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w „sąd rejonowy dla m.st. Warszawy”
Warszawie (tak brzmi nazwa jednego z występuje bowiem w kpc w kilku
sądów rejonowych w tutejszym okręgu miejscach,
także
dla
określenia
sądowym - pisana wielkimi literami, gdyż właściwości ogólnej w postępowaniu
jest to nazwa własna), jak i o którykolwiek nieprocesowym, właściwości miejscowej
z sądów rejonowych (o czym może w sprawach rodzinnych i opiekuńczych
świadczyć użycie małych liter). Jest to czy w postępowaniu zabezpieczającym.
zaszłość historyczna z czasów, gdy w Zmiana powinna być więc całościowa i
m.st. Warszawie istniał tylko jeden sąd nastąpić w ramach innego projektu.
rejonowy. W tej chwili jest ich kilka, z

- 6 -
DL-414-1/15
Lp.
Przepis projektu
Autor uwagi
Treść uwagi
Stanowisko do uwagi
czego Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy
w Warszawie obejmuje dzielnice: Ochota,
Ursus i Włochy. Przypisanie temu akurat
sądowi
ostatecznej
właściwości
w
sprawach spadkowych nie ma w tej chwili
żadnego głębszego uzasadnienia. Być
może bardziej właściwym byłby Sąd
Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w
Warszawie. Ten sam problem pojawia się
w innych przepisach, których nowelizacja
nie dotyczy: art. 508 § 1, 569 § 1 i 7 3 4
k . p . c .

5) w art. 673 pkt 4 otrzymuje brzmienie:
1. SA Katowice
1. Skrócenie z 6 do 3 miesięcy terminów Ad 1 i 2
„4)
wezwanie, aby spadkobiercy

poszukiwania spadkobierców, w sytuacji Uwagi nie zostały uwzględnione.
w ciągu
trzech miesięcy od dnia
gdy zapewnienie spadkowe nie było Dotychczasowy – miesięczny termin
wskazanego w ogłoszeniu
zgłosili
złożone albo jeżeli zapewnienie lub inne nadmiernie wydłuża postępowanie; w
i udowodnili
nabycie
spadku,
gdyż
dowody nie będą uznane przez sąd za dobie powszechnego dostępu do
w przeciwnym razie mogą być pominięci
wystarczające
do
ustalenia
kręgu środków
komunikowania
się
na
w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia
spadkobierców.
Wydaje
się,
że odległość, termin obecny jest zbyt długi i
spadku.”;

proponowany termin 3 miesięczny jest negatywnie
wpływa na sprawność

zbyt krótki, w celu ujawnienia się postępowania.
Praktyka
pokazuje

spadkobierców, zwłaszcza, że w terminie zresztą,
że spadkobiercy rzadko

tym winni oni nie tylko zgłosić swoje zgłaszają się na skutek ogłoszenia w

prawa, ale również udowodnić je na prasie, które nie jest skutecznym

rozprawie. W sytuacji gdy powszechnymi środkiem ich poszukiwania, skoro raz

obecnie są migracja zarobkowa oraz opublikowane nie jest powtarzane.
3.


swobodny przepływ obywateli na terenie Podobnego zdania były także inne sądy,

Unii Europejskiej, termin len nie chroni które
odniosły się do omawianej

należycie
praw
potencjalnych, propozycji (m.in. sądy z okręgu

spadkobierców.
bydgoskiego, czy też Sąd Rejonowy w


Jastrzębiu Zdroju).


Natomiast kwestia ewentualnej potrzeby
2. KRS
2. KRS negatywnie ocenia propozycję zmiany
formy
ogłoszenia
(KRS)

nowelizacji art. 610 § 1, 673 pkt 4, 675 i wykracza
poza zakres niniejszego

projektu.
art. 676 k.p.c. Skrócenie z sześciu

miesięcy do trzech miesię


cy terminu do

zgłoszenia
i
udowodnienia
przez

spadkobierców praw do spadku nie

uwzględnia należycie celu tej regulacji



- 7 -
DL-414-1/15
Lp.
Przepis projektu
Autor uwagi
Treść uwagi
Stanowisko do uwagi

oraz realnych możliwości uzyskania przez

spadkobierców informacji o toczącym się

postępowaniu, tym bardziej, że projekt nie

zakłada zmiany formy ogłoszenia.







3. KRRP
3. Pokłosiem skrócenia terminu jest Ad 3 Uwaga została uwzględniona.

zmiana art. 610 § 1 kpc dotyczącego Uzasadnienie do projektu zostało

zasiedzenia. Wynika to z faktu, że zawarty uzupełnione o wyjaśnienie zmiany w art.

tam obecnie termin 3 miesięczny stanowił 610 § 1 k.p.c.

lex specialis w stosunku do terminu 6

miesięcznego
występującego
w


przepisach dotyczących ogłoszenia w

sprawie nabycia spadku. Z uwagi na

modyfikację terminu drugiego omawiany

wyjątek stanie się zgodny z regułą co

sprawi, że jego wyszczególnienie stanowić

będzie zbędne superfluum (uzasadnienie

jednak nie wspomina o tym).





8) w części czwartej w księdze drugiej po
SA Szczecin
1. Brak jest jednoznacznego wskazania, w Ad 1 Uwaga nie została uwzględniona.
tytule VII dodaje się tytuł VIIa w brzmieniu:

jakim trybie
(nieprocesowym, czy
W projektowanym art. 11421 k.p.c.


procesowym) toczyć się mają przed wskazano,
że
do
postępowania
„Art. 11421. W zakresie nieuregulowanym
sądem
postępowania
o
wydanie dotyczącego
europejskiego
w Rozporządzeniu
Parlamentu
europejskiego
poświadczenia poświadczenia spadkowego odpowiednio
Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012
spadkowego. Wprawdzie w treści art. stosuje się (w zakresie nieuregulowanym
w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego,
11421 k.p.c. znalazło się odwołanie do w rozporządzeniu UE) przepisy o
uznawania i wykonywania
orzeczeń
odpowiedniego stosowania przepisów o stwierdzeniu nabycia spadku i
przyjmowania i wykonywania dokumentów
stwierdzeniu nabycia spadku i przedmiotu przedmiotu zapisu windykacyjnego, co –
4.

urzędowych dotyczących dziedziczenia
zapisu windykacyjnego, co sugeruje jak wyjaśniono w uzasadnieniu do
oraz w sprawie ustanowienia europejskiego
rozpoznanie sprawy w postępowaniu projektu
–
oznacza
odpowiednie
poświadczenia spadkowego (Dz. Urz. UE L
nieprocesowym, jednak kwestia ta
stosowanie zarówno przepisów art. 669 i
201 z 27.07.2012 str. 107) do postępowań
wymaga jednoznacznego uregulowania, a nast. k.p.c., jak i przepisów wstępnych
dotyczących europejskiego poświadczenia
to choćby z uwagi na brzmienie art. 13 § 1 dotyczących spraw z zakresu prawa
spadkowego stosuje się odpowiednio
k.p.c.
spadkowego, przepisów ogólnych o
przepisy o stwierdzeniu nabycia spadku

postępowaniu nieprocesowym, a na
i przedmiotu zapisu windykacyjnego, chyba

podstawie art. 13 § 2 k.p.c. także
że przepisy poniższe stanowią inaczej.

przepisów o procesie.




- 8 -
DL-414-1/15
Lp.
Przepis projektu
Autor uwagi
Treść uwagi
Stanowisko do uwagi



2. Brak uregulowania, analogicznego jak Ad 2
np. w art. 6691 § 1 k.p.c., trybu Należy wyjaśnić, że podstawy zmiany lub
postępowania, sytuacji, gdy zarówno sąd, uchylenia europejskiego poświadczenia
jak i notariusz wydadzą europejskie spadkowego regulują całościowo
poświadczenie spadkowe - poprzez przepisy rozporządzenia UE, które
zmianę art. 6691 k.p.c., czy też zawarcie stosuje się bezpośrednio i w związku z
takiego uregulowania w części czwartej, tym nie ma potrzeby, a nawet byłoby
księdze drugiej tytule VII a.
nieprawidłowe wprowadzanie
dodatkowych i regulacji w tym zakresie
przepisach krajowego.
Art. 11424. W razie stwierdzenia, że istnieje

Zastanowić można się jednak nad Należy wyjaśnić, że w zakresie
określona w rozporządzeniu nr 650/2012
KRRP
projektowanym art. 1142(4). Jego treść określenia podstaw zmiany lub uchylenia
podstawa do zmiany lub uchylenia
brzmi „W razie stwierdzenia, że istnieje europejskiego
poświadczenia
europejskiego poświadczenia spadkowego,
określona w rozporządzeniu nr 650/2012 spadkowego bezpośrednio stosuje sią
sąd może je zmienić lub uchylić także z
podstawa do zmiany lub uchylenia przepisy rozporządzenia i nieprawidłowe
urzędu.
europejskiego
poświadczenia byłoby i powtarzanie ich treści w
spadkowego, sąd może je zmienić lub przepisach krajowego.
5.

uchylić także z urzędu". Zgodnie z art. 71 Taką technikę przyjęto zresztą już
rozporządzenia czynności takich dokonuje wcześniej w podobnych przypadkach, np.
się w razie stwierdzenia, że poświadczenie art. 50520 k.p.c. czy art. 7954 k.p.c.
lub jego poszczególne część są
nieprawdziwe. Może warto byłoby zamiast
odsyłania do innego aktu prawnego
umieścić stosowną informację w treści
samego artykułu 1142(4) k.p.c.?
Art. 11426. § 1. Na
postanowienie sądu
SN
Kwestią, która budzi wobec takiego Uwagi nie zostały uwzględnione.
pierwszej instancji w przedmiocie wydania,

brzmienia przepisu szczególny sprzeciw Należy podkreślić, że zgodnie z art. 67
sprostowania, zmiany, uchylenia albo

SN, jest, że postanowienie merytoryczne rozporządzenia nr 650/2012 europejskie
zawieszenia skutków europejskiego

sądu pierwszej instancji zaskarżalne poświadczenie spadkowego może być
poświadczenia spadkowego przysługuje

będzie zażaleniem, zaś postanowienie wydane tylko wówczas, gdy wszystkie
zażalenie.

sądu drugiej instancji nie będzie podlegało jego elementy zostały bezspornie
§ 2. Na postanowienie sądu
drugiej

zaskarżeniu kasacyjnemu (proj. art. 11426 ustalone i nie są podważane przez
instancji wydane w wyniku rozpoznania

§ 1 i 2 k.p.c.); dodatkowo wyłącza się żadnego z uczestników (por. w
6.
zażalenia
skarga kasacyjna nie

dopuszczalność wniesienia skargi o szczególności art. 67 ust. 1 akapit 2 lit. a
przysługuje.

stwierdzenie niezgodności z prawem rozporządzenia). Można też zresztą
§ 3. W postępowaniach uregulowanych

prawomocnego orzeczenia (art. 11426 § 3 zakładać, że co najmniej w pewnej części
w niniejszym tytule skarga o stwierdzenie

k.p.c.).
przypadków wydanie europejskiego
niezgodności z prawem prawomocnego

Jest to rozwiązanie systemowo niespójne. poświadczenia
spadkowego
będzie
orzeczenia nie przysługuje.”.

W sprawach rozpoznawanych przez sądy poprzedzone wydaniem postanowienia o

w
postępowaniu
nieprocesowym stwierdzeniu nabycia spadku lub aktu

generalnie przewiduje się zaskarżanie poświadczenia dziedziczenia. W związku

- 9 -