Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

Druk nr 3002


Warszawa, 5 listopada 2014 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja









Pan

Radosław Sikorski

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o zmianie ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Ryszarda Zbrzyznego.

(-) Romuald Ajchler; (-) Leszek Aleksandrzak; (-) Jan Cedzyński; (-) Jacek
Czerniak; (-) Eugeniusz Czykwin; (-) Marek Domaracki; (-) Wincenty
Elsner;
(-) Tomasz Garbowski; (-) Tadeusz
Iwiński; (-) Dariusz
Joński; (-) Adam Kępiński; (-) Krzysztof Kłosowski; (-) Zbigniew
Matuszczak; (-) Grzegorz Napieralski; (-) Marek Niedbała; (-) Cezary
Olejniczak;
(-) Artur Ostrowski; (-) Małgorzata
Sekuła-
Szmajdzińska;
(-) Tadeusz Tomaszewski;
(-) Jerzy
Wenderlich; (-) Bogusław Wontor; (-) Stanisław Wziątek; (-) Zbyszek
Zaborowski; (-) Ryszard Zbrzyzny.

projekt




U S T A W A

z dnia
2014 r.

o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej



Art. 1. W ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z
2013 r. poz. 672, z późn. zm.) wprowadza się następującą zmianę:
w art. 84a dodaje się pkt 8 w brzmieniu:
,,8) kontrolą prowadzoną na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o
Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2012 r. poz. 404, z późn. zm.).”.


Art. 2. Kontrolę przedsiębiorcy wszczętą przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy
prowadzi się według przepisów dotychczasowych.


Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.





















UZASADNIENIE
Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli
przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny
pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej na
zasadach i w zakresie określonym w ustawie. Jednym z podstawowych zadań Państwowej
Inspekcji Pracy jest przeprowadzanie postępowań kontrolnych przez inspektorów pracy,
mających na celu ustalenie stanu faktycznego odnośnie do przestrzegania przepisów prawnej
ochrony pracy.
Państwowa Inspekcja Pracy jest jednym z tych organów nadzoru i kontroli, którego
dotyczą ograniczenia wynikające z nowelizacji ustawy o swobodzie działalności
1

gospodarczej, dokonanej ustawą z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 18, poz. 97).
Obowiązujące od 7 marca 2009 r. przepisy zawarte w przedmiotowej nowelizacji
wprowadziły dodatkowe, w stosunku do ustawy z dnia 4 sierpnia 2004 r. o swobodzie
działalności gospodarczej, warunki co do przeprowadzania kontroli u przedsiębiorców przez
organy nadzoru i kontroli, w tym przez organy Państwowej Inspekcji Pracy.

Kilkuletni (od 2009 r.) okres obowiązywania ww. regulacji pozwala na praktyczną
ocenę stosowania przepisów.
Zgodnie z art. 79 ust. 1 organy kontroli zawiadamiają przedsiębiorcę o zamiarze
wszczęcia kontroli, przy czym kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie
później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia
kontroli. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia
zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia (art. 79 ust. 4).
Zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli nie dokonuje sie jednak w przypadku, gdy
kontrola ma zostać przeprowadzona na podstawie bezpośrednio stosowanych przepisów
powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego albo na podstawie ratyfikowanej umowy
międzynarodowej (art. 79 ust. 2 pkt 1) oraz w przypadku gdy przeprowadzenie kontroli jest
niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania
popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia
dowodów jego popełnienia oraz gdy jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia,
zdrowia lub środowiska naturalnego (art. 79 ust. 2 pkt 2 i pkt 5). Pomimo, że przywołane
wyżej przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zawierają liczne wyłączenia
odstępujące od zasady zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli – wyłączenia te są
przedmiotowo zbyt wąskie i nie obejmują wielu sytuacji, które powinny być przedmiotem
wyłączenia, jak też nie obejmują całości postępowań kontrolnych przeprowadzanych przez
organy inspekcji pracy.

Dotychczasowa praktyka kontrolno - nadzorcza inspektorów pracy wielokrotnie
wskazała, że uprzednio zapowiadana kontrola w podmiocie kontrolowanym niejednokrotnie
uniemożliwia rzetelne ustalenie rzeczywistego stanu faktycznego w zakresie przestrzegania
przepisów prawa pracy czy stanu warunków pracy. Uprzedzenie o kontroli powoduje, że jej
wynik może być zupełnie inny od tego, jaki dałaby kontrola przeprowadzona bez


zawiadomienia, co w rzeczywistości może fałszować obraz faktycznego stanu przestrzegania
przepisów prawa.
Jak wynika z corocznych sprawozdań z działalności Państwowej Inspekcji Pracy,
nadal występuje wiele naruszeń praworządności w stosunkach pracy. Także stan
bezpieczeństwa pracy - pomimo pewnych symptomów poprawy w postaci corocznie
zmniejszającej się liczby wypadków przy pracy i chorób zawodowych – jest nadal
niezadowalający. Analiza wniosków i spostrzeżeń organizacji związkowych, organizacji
pozarządowych, jak również zakres przedmiotowy porad i skarg kierowanych do organów
Państwowej Inspekcji Pracy wskazuje na liczne naruszenia prawa pracy. Przykładowo w roku
2013 do PIP zostało zgłoszonych ponad 44,1 tys. skarg i wniosków (w 2012 r. – 44,3 tys. –
dane ze sprawozdania Głównego Inspektora Pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy
w 2012 i 2013 r.). Często skargi i wnioski dotyczą tego samego pracodawcy, który
wielokrotnie łamie prawa pracownicze. Dodatkowo ustawowe ograniczenia w wykonywaniu
czynności kontrolnych, związane z koniecznością zawiadamiania o zamiarze
przeprowadzenia postępowania kontrolnego przez Państwową Inspekcje Pracy, mają istotny
wpływ na obniżenie skuteczności działań kontrolnych.
Tryb przeprowadzania kontroli ustanowiony przepisami ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej w znaczny sposób przedłuża czas rozpatrywania skarg, a w
niektórych przypadkach może wręcz uniemożliwić ich rozpatrzenie z uwagi na określony w
ustawie o swobodzie działalności gospodarczej dopuszczalny okres kontroli, w szczególności
małego przedsiębiorcy. Naraża to inspektorów pracy, jak również samą instytucję, na zarzut
przewlekłego załatwiania spraw.
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej zobowiązuje inspektora pracy do
przekazania podmiotowi kontrolowanemu upoważnienia w terminie 3 dni od wszczęcia
kontroli w przypadku podjęcia jej bez upoważnienia. W praktyce zdarza się często, że po
podjęciu czynności kontrolnych trudno jest w ciągu 3 dni zlokalizować siedzibę i nazwę
przedsiębiorcy, świadczącego usługi na rzecz głównego wykonawcy lub inwestora. Z tych
względów trudno dopełnić obowiązku doręczenia podmiotowi kontrolowanemu upoważnienia
do przeprowadzenia kontroli w powyższym terminie. Pomimo, że ustawa o Państwowej
Inspekcji Pracy przewiduje termin 7 dni od dnia podjęcia kontroli na podstawie legitymacji
służbowej na doręczenie upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, to jednak ustawa o
swobodzie działalności gospodarczej wskazuje, że nie może to nastąpić później niż trzeciego
dnia od wszczęcia kontroli (przed nowelizacją z 2008 r. ustawa nie określała terminu
3