Poselski projekt ustawy - Prawo o organizmach genetycznie zmodyfikowanych

Ze względu na fakt, że wszystkie produkty są dopuszczane do obrotu na
podstawie jednolitej procedury, obowiązującej we wszystkich państwach
członkowskich Uni Europejskiej, zaś ich dopuszczenie jest uzależnione od
wcześniejszej decyzji wydanej przez Komisję Europejską, zasadne jest prowadzenie
przez ministra właściwego do spraw środowiska rejestru wprowadzenia do obrotu.
Rejestr organizmów genetycznie zmodyfikowanych jako produktów dopuszczonych
do obrotu na rynku Wspólnoty Europejskiej jest prowadzony przez Joint Research
Centre w Isprze i dostęp do niego mają wszystkie właściwe organy każdego państwa
członkowskiego Uni Europejskiej. Natomiast minister właściwy do spraw środowiska
będzie prowadził rejestr produktów dopuszczonych przez niego do obrotu. Wszelkie
produkty GMO przeznaczone do obrotu musza być oznakowane taką samą
wielkością znaków jak nazwa produktu
Wychodząc naprzeciw Zaleceniom Komisji 2003/556/WE z dnia 23 lipca 2003
r. dotyczących wskazówek dla opracowania krajowych strategii i najlepszych praktyk
w celu zapewnienia współistnienia upraw modyfikowanych genetycznie z uprawami
konwencjonalnymi i ekologicznymi (Dz. U. WE L 189 z dnia 29.7.2003, str. 36),
korzystając z zapisu, że można tworzyć strefy wolne od upraw genetycznie
zmodyfikowanych zapisano, że cała Polska jest taką strefą. Wychodząc również
naprzeciw tym zaleceniom zdecydowano, ze można tworzyć strefy w których będzie
możliwa uprawa roślin genetyczne zmodyfikowanych. Organem administracji
rządowej właściwym w zakresie upraw roślin genetycznie zmodyfikowanych będzie
minister właściwy do spraw rolnictwa i rozwoju wsi, który będzie wydawał decyzję w
tej sprawie w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska oraz po
zasięgnięciu opini rady gminy, przy zachowaniu bezpieczeństwa środowiska i
bezpieczeństwa biologicznego.

Koncepcja tworzenia stref wskazanych do prowadzenia upraw roślin
genetycznie zmodyfikowanych stanowi rozwinięcie pkt 3.3 powyższego aktu
prawnego. Punkt ten stanowi o współpracy między sąsiadującymi gospodarstwami.
Na szczególną uwagę zasługuje pkt 2, pkt 3.3 (koordynacja kontroli), który mówi o
dobrowolnym zgrupowaniu pól różnych gospodarstw w celu prowadzenia podobnego
typu uprawy (roślin genetycznie zmodyfikowanych, tradycyjnej lub ekologicznej) na
danym terenie oraz ppkt 3 tego samego artykułu o dobrowolnym porozumieniu wśród
rolników w sprawie stref z jednym typem produkcji. Rolnik zamierzający utworzyć
strefę, w której będzie prowadził uprawę roślin genetycznie zmodyfikowanych będzie
ponosił odpowiedzialność cywilną za swoją działalność w związku z ewentualnym
przekrzyżowaniem lub mechanicznym wymieszaniem materiału rozmnożeniowego.
Rolnik obowiązany będzie do przestrzegania przepisów rozporządzenia ministra
właściwego do spraw rolnictwa, w którym określona będzie izolacja przestrzenna i
zasady zmianowania. Zobowiązany będzie również do prowadzenia monitorowania
działek rolnych, na których były uprawiane rośliny genetycznie zmodyfikowane oraz
do niszczenia samosiewów roślin genetycznie zmodyfikowanych. Jednocześnie
użytkownik (rolnik) zobowiązany będzie do poinformowania o utworzeniu strefy, w
której będzie prowadzona uprawa roślin genetycznie zmodyfikowanych
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Rejestr Stref
Wskazanych do Prowadzenia Upraw Roślin Genetycznie Zmodyfikowanych
prowadzony będzie przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

W dziale VII zostały określone zasady dotyczące konieczności zgłaszania
organizmów genetycznie zmodyfikowanych, które zostały dopuszczone do obrotu
jako produkt lub w produktach lub dopuszczone do uprawy na obszarze Wspólnoty
Europejskiej, które mają być wykorzystywane w pracach zamkniętego użycia. Dział
ten został zamieszczony w celu pozyskiwania danych koniecznych dla prowadzenia
monitoringu prac z organizmami genetycznie zmodyfikowanymi na terytorium
Rzeczpospolitej Polskiej. Zamieszczenie takich przepisów nie wynika z prawa
wspólnotowego, ale dla zapewnienia pełnej w zakresie obowiązku monitorowania
przez Rząd wszelkich działań z organizmami genetycznie zmodyfikowanymi na
terenie Rzeczpospolitej Polskiej, zaproponowano tego rodzaju przepisy na poziomie
krajowym.

Dział VIII projektu ustawy reguluje udostępnianie informacji w sprawach
organizmów genetycznie zmodyfikowanych i udziału społeczeństwa w procesie
podejmowania decyzji dotyczących tych organizmów. Biorąc pod uwagę obszerność
regulacji dostępu do informacji w sprawach organizmów genetycznie
zmodyfikowanych oraz nastroje społeczne, narosłe wokół kwesti organizmów
genetycznie zmodyfikowanych, dotychczasowe stosowanie do informacji w zakresie
organizmów genetycznie zmodyfikowanych przepisów o dostępie do informacji
o środowisku zostało zastąpione samodzielnym uregulowaniem w całości dostępu do
informacji o organizmach genetycznie zmodyfikowanych.

W dziale IX odpowiedzialność prawna zostały zamieszczone dwa rozdziały
regulujące odpowiedzialność cywilną oraz zamieszczające przepisy karne właściwe
dla tej ustawy. Pojawiły się nowe kategorie czynów, które powinny być penalizowane.
Ze względu na stopień szkodliwości czynów określona zastała kategoria czynów
kwalifikowanych jako wykroczenia oraz jako przestępstwa.

Dział X projektu ustawy wprowadza zmiany w przepisach obowiązujących.
Zmiany te dotyczą ustaw, takich jak: ustawa o opłacie skarbowej, ustawa o działach
administracji rządowej, o ochronie roślin, Prawo farmaceutyczne jak również ustaw
kompetencyjnych poszczególnych organów kontrolnych. Zmiany te mają na celu
określenie zakresu kontroli dotyczącej przestrzegania przepisów o organizmach
genetycznie zmodyfikowanych, która ma być wykonywana przez służby kontrolne
wymienione w art. 15 projektu niniejszej ustawy.

Dział XI projektu ustawy zawiera przepisy przejściowe i końcowe W projekcie
znajdują się artykuły regulujące postępowanie dotyczące decyzji wydanych na
podstawie ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie
zmodyfikowanych oraz przepisów wykonawczych wydanych również na podstawie tej
ustawy. W dziale tym zostały m.in. określone także zasady obowiązywania
dotychczas wydanych decyzji, postępowania w sprawach wszczętych przed
wejściem w życie nowej ustawy, zasad funkcjonowania dotychczasowej Komisji do
spraw Organizmów Genetycznie Zmodyfikowanych do czasu powołania nowego
składu Komisji.

W zakresie wdrożenia do polskiego porządku prawnego wymagań dyrektywy
90/219/EWG z dnia 23 kwietnia 1990 r. w sprawie ograniczonego stosowania
mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz dyrektywy 2001/18/WE z dnia
12 marca 2001 r. w sprawie zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów z
modyfikowanych genetycznie i uchylającej dyrektywę Rady 90/220/EWG projekt
ustawy jest zgodny z prawem UE.

Jednakże projekt zawiera szereg przepisów, które wykraczają poza regulacje
dyrektywy 2001/18/WE, co powoduje konieczność dokonania notyfikacji aktu
normatywnego Komisji Europejskiej w ramach Systemu Notyfikacji Krajowych
Środków Wykonawczych.

Projektowana ustawa zawiera przepisy techniczne w rozumieniu rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania
krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. z 2002 r., Nr 239, poz.
2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597) i tym samym podlega notyfikacji Komisji
Europejskiej.

Ponadto, przepisy art. 111 ust. 2 pkt 5 i 6 oraz art. 172 ust. 1 (zakaz prowadzenia
upraw GM), jako przepisy wprowadzające odstępstwa od dyrektywy 2001/18/WE,
wymagają notyfikacji na podstawie art. 95 ust. 5 Traktatu WE.

Skutki finansowe dla budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu
terytorialnego są trudne do oszacowania. Projekt ustawy powoduje pozytywne skutki
społeczno-gospodarcze oraz nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.