Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Ochrony rodowiska w zakresie zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych, projektowana ustawa
nowelizuje art. 24 ust. 2, wprowadzając fakultatywność wymiany informacji o przypadkach
zakażeń i zachorowań. Zastosowane rozwiązanie stanowi realizację oraz gwarantuje
przestrzeganie zasady proporcjonalności oraz adekwatności przetwarzania danych osobowych
w związku z celem, jakim jest ochrona zdrowia publicznego. Przedmiotowe zmiany uczyniły
wymianę danych między inspekcjami podstawowym elementem współpracy między nimi,
zrezygnowano natomiast z określania innych form i trybu współdziałania między inspekcjami
w drodze rozporządzenia. Z dotychczasowych doświadczeń wynika bowiem, że regulowanie
sposobów współdziałania między ww. podmiotami w drodze rozporządzenia jest w chwili
obecnej niecelowe, gdyż podstawy prawne współpracy zostały określone w aktach rangi
ustawowej w sposób wystarczający – obowiązek współpracy w zakresie monitorowania
i rozpoznawania sytuacji epidemiologicznej oraz jej zakres, tj. przekazywanie zgłoszeń, wynika
wprost z przepisów art. 24 ust. 1 i 2 ustawy. Ponadto właściwość i zadania Państwowej Inspekcji
Sanitarnej, Wojskowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych w dziedzinie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych i zakażeń zostały już
łącznie określone w przepisach wydanych na podstawie art. 2 i 5 w związku z art. 20 i art. 20a
ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212,
poz. 1263).
Ponadto należy stwierdzić, że wymienione w ustawie inspekcje nie zgłaszały potrzeb określenia
form i trybu współpracy w drodze rozporządzenia.
Izolacja osób chorych na choroby wysoce zakaźne i szczególnie niebezpieczne
W zmianie dotyczącej art. 33 ust. 7 doprecyzowano przepisy dotyczące izolacji. W obecnym
brzmieniu przepis odnosił się wyłącznie do osób chorych na choroby nowe, dotychczas na terenie
Polski nierozpoznane. Takie rozwiązanie pozostawiało poza regulacją ustawową wiele chorób
szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych, które w kraju występowały już w przeszłości
i możliwe jest ich ponowne zawleczenie, np. cholera, dżuma, a także wywołanych atakiem
bioterrorystycznym – ospa prawdziwa. Projektowana zmiana likwiduje tę lukę. Ponadto
projektowana ustawa uchyla przepis art. 33 ust. 6 ustawy (poddanie kwarantannie osób
zdrowych, które pozostawały w styczności z chorymi na choroby zakaźne) ze względu na fakt, że
określona w nim sytuacja została objęta regulacją zmienionego art. 33 ust. 1.
6
Nadzór epidemiologiczny i kliniczny nad chorobami objętymi obowiązkiem leczenia
Kolejnym zagadnieniem, które objęto nowelizacją, są opracowane przy współpracy z Instytutem
Gruźlicy i Chorób Płuc rozwiązania prawne służące zapewnieniu skuteczności nadzoru nad
osobami chorymi na choroby, które ze względów epidemiologicznych podlegają obowiązkowi
leczenia w warunkach hospitalizacji (np. gruźlica, w okresie gdy chory prątkuje – art. 34 ust. 1
pkt 1 ustawy) lub w warunkach lecznictwa otwartego (np. gruźlica po okresie prątkowania –
art. 40 ust. 1 ustawy). W związku z tym proponowane przepisy (dodawany art. 40 ust. 1a – 1c)
usprawnią obieg informacji, który pozwoli na szybsze egzekwowanie obowiązku hospitalizacji
lub leczenia od osób, które się od niego uchylają. W przypadku leczenia gruźlicy jest to
szczególnie istotne, ponieważ przerwanie przyjmowania leków może prowadzić do powstania
szczepów wielolekoopornych, które nie poddają się skutecznemu leczeniu.
Ponadto dokonano zmiany redakcyjnej w art. 40 ust. 1 polegającej na wykreśleniu zwrotu „oraz
osoby, które miały styczność z chorymi na te choroby”, gdyż kwestia postępowania z osobami ze
styczności jest w pełni uregulowana w art. 40 ust. 2 ustawy.
Stosowanie przymusu bezpośredniego
W przepisach określających dopuszczalność i sposób stosowania przymusu bezpośredniego
wprowadzono doprecyzowanie, zgodnie z którym przymus będący częścią interwencji
medycznej może być stosowany jedynie przez pracowników medycznych pod bezpośrednim
nadzorem lekarza lub felczera (zmieniany art. 36 ust. 2).
wiadczenie przez szpitale i oddziały zakaźne gotowości w zakresie zapewnienia izolacji
i leczenia osób chorych na choroby zakaźne
Zmiana art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy wynika z faktu, że przepis ten zawiera warunek, którego
spełnienie jest praktycznie niemożliwe przez świadczeniodawców. Wprowadza on do umów
(które mogą być zawierane między ministrem właściwym do spraw zdrowia
a świadczeniodawcami) wymóg utrzymywania gotowości do zwiększenia ilości wykonywanych
świadczeń zdrowotnych na poziomie nie mniejszym niż 200% w stosunku do ilości świadczeń
zdrowotnych wykonywanych na podstawie umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia.
W zmodyfikowanym przepisie zakres i liczba wymaganych świadczeń będą mogły być określone
bezpośrednio w umowie zawieranej między ministrem właściwym do spraw zdrowia
7
a świadczeniodawcą na poziomie odpowiednim do możliwości szpitala i potrzeb w danym
regionie kraju.
Wykaz zakażeń i chorób zakaźnych
W przedmiotowym projekcie nowelizacji poprawiono ponadto nomenklaturę jednostek
chorobowych oraz oczywiste błędy redakcyjne w wykazie zakażeń i chorób zakaźnych
stanowiącym załącznik do ustawy w odniesieniu do grypy ptaków, mikobakterioz, zakażeń
inwazyjnych Haemophilus influenzae, wirusowych zakażeń wątroby, płonicy, zakażeń
ośrodkowego układu nerwowego, zakażeń żołądkowo-jelitowych i zatruć pokarmowych, zespołu
hemolityczno-mocznicowego i innych postaci zakażenia werotoksycznymi pałeczkami
Escherichia coli (STEC/VTEC).
Zmiana ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
W projektowanej ustawie przewiduje się również zmianę w art. 8a ust. 2 ustawy z dnia
14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej polegającą na uchyleniu pkt 1, z którego
wynika obowiązek określenia przez ministra właściwego do spraw zdrowia w rozporządzeniu
standardów postępowania w zakresie kontroli i nadzoru sanitarnego organów Państwowej
Inspekcji Sanitarnej oraz wzorów dokumentacji dla poszczególnych czynności kontroli i nadzoru
sanitarnego. Dotychczas takie rozporządzenie nie zostało wydane. Konsekwencją tej zmiany jest
doprecyzowanie wytycznych do wydania aktu wykonawczego wydawanego na podstawie art. 8
ust. 2 pkt 2 oraz utrzymanie w mocy dotychczasowych przepisów wykonawczych wydanych na
podstawie tego przepisu, do dnia wejścia w życie nowego rozporządzenia w oparciu o przyjęte
w projekcie ustawy upoważnienie.
Z uwagi na to, że zakres działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest bardzo szeroki i ulega
dynamicznym zmianom związanym ze zmianami przepisów krajowych, jak i prawa
Unii Europejskiej, a także z pojawiającymi się nowymi zagrożeniami epidemiologicznymi, nie
jest zasadne określanie procedur wewnętrznych postępowania i wzorów dokumentów w akcie
prawa powszechnie obowiązującego, jakim jest rozporządzenie. Procedura wydania i zmiany
rozporządzenia jest procedurą długotrwałą, co nie pozwala na podjęcie szybkich działań
zapewniających właściwy poziom bezpieczeństwa. W związku z tym proponuje się uchylenie
przedmiotowego przepisu. Należy podkreślić, że jego uchylenie nie spowoduje braku podstaw do
8
określania wewnętrznych procedur postępowania. Takie procedury istnieją w chwili obecnej i są
stosowane z powodzeniem w działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej, m.in. w takich
działach, jak epidemiologia czy bezpieczeństwo żywności i żywienia.
Przedmiot projektowanej ustawy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.
Przedmiotowy projekt ustawy nie wymaga notyfikacji w rozumieniu przepisów rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego
systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65,
poz. 597).
9
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Podmioty, na które oddziałuje regulacja
Przedmiotowy projekt ustawy będzie miał wpływ na wszystkie osoby przebywające na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym na właścicieli, posiadaczy lub zarządzających
nieruchomościami oraz osoby prowadzące działalność gospodarczą, a także na określone
organy administracji publicznej, na które projektowana ustawa nakłada obowiązki związane
między innymi z zapobieganiem szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych.
Projekt w zakresie zmian w ustawie o Państwowej Inspekcji Sanitarnej będzie oddziaływał na
organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

2. Konsultacje społeczne
Równolegle z uzgodnieniami międzyresortowymi projekt został przesłany do zaopiniowania
następującym podmiotom:
1) Konsultantowi Krajowemu w dziedzinie epidemiologii;
2) Konsultantowi Krajowemu w dziedzinie chorób zakaźnych;
3) Konsultantowi Krajowemu w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej;
4) Konsultantowi Krajowemu w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego;
5) Konsultantowi Krajowemu w dziedzinie medycyny transportu,
6) Narodowemu Funduszowi Zdrowia;
7) Krajowemu Centrum do spraw AIDS;
8) Narodowemu Instytutowi Zdrowia Publicznego – Państwowemu Zakładowi Higieny;
9) Instytutowi Gruźlicy i Chorób Płuc;
10) Centrum Diagnostyki i Leczenia Chorób Przenoszonych Drogą Płciową Warszawskiego
Uniwersytetu Medycznego;
11) Narodowemu Instytutowi Leków;
12) Państwowemu Instytutowi Weterynarii;
10