Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym

Uzasadnienie
Przez obszar wielu gmin w Polsce aktualnie przebiegają linie komunikacyjne, które
wykraczają poza obszar jednej gminy, a nawet poza obszar jednego powiatu lub jednego
województwa. W związku z wejściem w życie w dniu 1 marca 2011 r. ustawy z dnia 16
grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, przewozy te stanowią odpowiednio
powiatowe i wojewódzkie przewozy pasażerskie. Organizatorem tych przewozów, zgodnie z
art. 7 ust. 1 pkt 3 i 5 PTZ jest powiat lub województwo, a zadanie to jest ich zadaniem
własnym w rozumieniu art. 216 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.). Zadania organizatora powinien
wykonywać odpowiednio w przypadku powiatu starosta, a w przypadku województwa –
marszałek województwa. Tymczasem w wielu gminach przewozy powiatowe i wojewódzkie,
a nawet międzywojewódzkie (np. do sąsiedniej gminy w innym województwie) są nadal
wykonywane i finansowane z budżetu gminy, co stanowi naruszenie dyscypliny finansów
publicznych. Z budżetu nie można bowiem finansować zadań własnych innych jednostek
samorządu terytorialnego.
Uznanie, że:
- po pierwsze, niedopuszczalne jest finansowanie przez gminę przewozów wykraczających
poza jej obszar, albowiem nie stanowią one jej zadania własnego, oraz
- po drugie, województwa i powiaty nie będą organizować ani finansować takich przewozów
wojewódzkich i powiatowych, które nie mają ponadlokalnego znaczenia
prowadzi do wniosku, że w celu organizowania i wspólnego finansowania takich przewozów,
które będąc przewozami wojewódzkimi lub powiatowymi mają charakter wyłącznie lokalny
niezbędne jest zawarcie przez zainteresowane gminy lub powiaty stosownych porozumień
albo utworzenie związku komunalnego albo związku powiatów.

Dopuszczalne jest zawieranie porozumień między gminami, gminy z powiatem lub
województwem. Gmina nie może jednak zawrzeć porozumienia ze związkiem komunalnym.
Wątpliwości budzi także dopuszczalność zawarcia porozumienia międzygminnego pomiędzy
gminą wchodzącą w skład związku komunalnego a inną gminą. W celu rozwiązania tych
problemów konieczna jest nowelizacja ustawy o publicznym transporcie drogowym, w taki
sposób, aby:
- związki międzygminne mogły zawierać porozumienia ze związkami międzygminnymi, a
organizatorem byłby związek, któremu przekazano organizację transportu na określonym
obszarze lub liniach komunikacyjnych;
- związki międzygminne mogły zawierać porozumienia z gminą, która nie jest jego
członkiem, a organizatorem byłby związek międzygminny albo ta gmina;
- gmina, która nie jest członkiem związku międzygminnego mogła zawierać porozumienia z
gminą, będącą członkiem związku, a powierzone zadanie wykonywałby ten związek
międzygminny albo ta gmina.

Wnioskodawcy proponują utworzenie nowej formuły współpracy między jednostkami
samorządu terytorialnego w zakresie organizacji i zarządzania publicznym transportem
zbiorowym. Proponuje się nazwanie jej „porozumieniem transportowym”. Porozumienia
transportowe różniłyby się od „zwykłych” porozumień między gminami tym, że:
- przedmiotem porozumień transportowych może być tylko pełnienie funkcji organizatora
publicznego transportu zbiorowego na linii komunikacyjnej lub liniach komunikacyjnych
pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego, z wyłączeniem organizowania i zarządzania
tym transportem w granicach poszczególnych jednostek,
- porozumienia transportowe mogłyby zawierać:
gmina ze związkiem komunalnym; gmina, która nie jest członkiem związku międzygminnego
z gminą, będącą członkiem związku, a także związki komunalne między sobą (będące
jednostkami samorządu terytorialnego w rozumieniu ustawy o publicznym transporcie
zbiorowym),
- przystąpienie do porozumienia transportowego byłoby możliwe nawet bez partycypacji
finansowej, ponieważ treść każdego porozumienia transportowego swobodnie określałaby
zasady finansowania zadań,
- zawarcie porozumień transportowych pozostawałoby bez wpływu na: właściwość
organizatora, podmioty zobowiązane do opracowania planów transportowcy i organy, które
od 1 lipca 2016 r. będą wydawać decyzje administracyjne o potwierdzeniu zgłoszenia
przewozu.
Projekt ustawy nie rodzi żadnych konsekwencji finansowych dla budżetu państwa ani
dla budżetów jednostek samorządu terytorialnego i rodzi pozytywne skutki społeczno-
gospodarcze.
Projektowana regulacja nie jest objęta prawem Unii Europejskiej.