Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym

Druk nr 2877


Warszawa, 16 września 2014 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja









Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o zmianie ustawy o samorządzie
gminnym.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Zbyszka Zaborowskiego.

(-) Romuald Ajchler; (-) Leszek Aleksandrzak; (-) Marek Balt; (-) Anna
Bańkowska; (-) Piotr Chmielowski; (-) Jacek Czerniak; (-) Eugeniusz
Czykwin;
(-) Tomasz Garbowski; (-) Tadeusz Iwiński; (-) Dariusz
Joński; (-) Tomasz Kamiński; (-) Adam Kępiński; (-) Zbigniew
Matuszczak; (-) Grzegorz Napieralski; (-) Marek Niedbała; (-) Cezary
Olejniczak; (-) Artur Ostrowski; (-) Stanisława Prządka; (-) Małgorzata
Sekuła-Szmajdzińska;
(-) Tadeusz Tomaszewski;
(-) Jerzy
Wenderlich; (-) Bogusław Wontor; (-) Stanisław Wziątek; (-) Zbyszek
Zaborowski; (-) Ryszard Zbrzyzny.






Projekt


Ustawa
z dnia ….. 2014 r.
o zmianie ustawy o samorządzie gminnym



Art. 1.

W ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U. z 2013 r.
poz. 594 z późn. zm.):

1) w art. 27 pkt 4 skreśla się wyrazy: "lub senatora";


Art. 2.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

























U Z A S A D N I E N I E

1. Cele projektu.

Doświadczenia związane z funkcjonowaniem samorządu terytorialnego
w Polsce, a zwłaszcza upływ 14 lat od wprowadzenia reformy administracji
publicznej przez rządy AWS i UW, wskazują na konieczność powrotu do
sprawdzonych rozwiązań, które na skutek błędów popełnionych przy
wprowadzaniu reformy administracji publicznej, która realizowana była w
pośpiechu i często bez odbycia szerokich konsultacji społecznych wymagają w
tym zakresie korekty.
Celem niniejszego projektu jest zniesienie zakazu łączenia funkcji wójta
(burmistrza, prezydenta) z mandatem senatora. Stworzona zostanie
możliwość poszerzenia reprezentacji obywateli w Senacie o przedstawicieli
samorządu terytorialnego szczebla gminnego oraz wzmocnienia pozycji
politycznoustrojowej Izby Wyższej Polskiego Parlamentu – Senatu RP.

2. Rzeczywisty stan w dziedzinie stanowiącej przedmiot regulacji.

Ustawą z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta,
burmistrza i prezydenta miasta (Dz. U. z 2010 r. poz. 1191 ze zm.)
dotychczasowy organ wykonawczy gminy zarząd został zastąpiony nowym
organem, mianowicie wójtem, burmistrzem lub prezydentem miasta (w
zależności od rodzaju gminy organ wykonawczy nosi jedną z ww. nazw). W
odróżnieniu od członków zarządu wybieranych przez radę gminy, wójt jest
wybierany w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w
głosowaniu tajnym. Ustawa ta została uchylona ustawą z dnia 5 stycznia 2011
r. Przepisy wprowadzające ustawę - Kodeks wyborczy (Dz. U. 2011 nr 21 poz.
113) jednak przepisy dotyczące sposobu wyboru zostały recypowane do
ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2011 r. Nr 21, poz.
112 ze zm.).
Bierne prawo wyborcze w wyborach na wójta przysługuje każdemu
obywatelowi polskiemu posiadającemu prawo wyborze, który najpóźniej w
dniu głosowania kończy 25 lat, przy czym kandydat nie musi stale
zamieszkiwać na obszarze gminy w której kandyduje. Zmiana sposobu
wyboru organu wykonawczego gminy stała się niewątpliwie zmianą
fundamentalną i z pewnością służy ona umacnianiu samorządu terytorialnego
w Polsce.
Regulacje o charakterze zakazu łączenia funkcji wójta z miejscem
zatrudnienia i pełnienia innych funkcji publicznych wprowadzane były w
rzeczywistości początkowo w odniesieniu do członków zarządu. Obecnie są
one zawarte w ustawie o samorządzie gminnym oraz w ustawie o
ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące
funkcje, a także w pewnym stopniu w ustawie kodeks wyborczy.
W wyniku dość pospiesznego wprowadzania reformy administracji
publicznej przez Rządy AWS i UW i następującymi po wprowadzeniu tej
reformy nowelizacjami u.s.g. poszerzono zakaz łączenia funkcji wójta (i jego
zastępcy) z innymi funkcjami. Pierwotny zakaz dotyczył łączenia jej z
członkostwem w zarządzie powiatu i województwa oraz zatrudnieniem w
administracji rządowej. W toku procesu legislacyjnego pojawiały się
dodatkowe zakazy w tym zakaz łączenia funkcji wójta z mandatem senatora,
zmiany te wprowadzono ustawą z dnia 11 kwietnia 2001 roku o zmianie ustaw:
o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym, o samorządzie województwa, o
administracji rządowej w województwie oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz.
U. z 2011r. nr 45, poz. 497). Wprowadzenie tych dodatkowych zakazów
tłumaczono – jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy cyt.: „propozycje
zmian w ustawie wynikają z dotychczasowych doświadczeń samorządu i płynących
stąd postulatów zgłoszonych przez organizacje samorządowe i gminy, a także z
postulatów zgłoszonych przez ekspertów”. Tak enigmatyczne i skromne
argumenty wskazują na brak rozważania wszelkich racjonalnych argumentów
za wprowadzeniem zakazu łączenia funkcji wójta z mandatem senatora.

Obecne zapisy art. 27 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
gminnym (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.) dotyczą zakazu łączenia funkcji
wójta z funkcją wójta lub jego zastępcy w innej gminie, członkostwem w
organach jednostek samorządu terytorialnego, w tym w gminie, w której jest
wójtem lub zastępcą wójta, zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z
mandatem posła i senatora (art. 27 u.s.g.). Sankcją za złamanie tych zakazów
jest wygaśnięcie mandatu wójta.

3. Różnica pomiędzy dotychczasowym, a projektowanym stanem
prawnym.

Obecnie w Polsce, zgodnie z art. art. 27 pkt 4 ustawy z dnia z dnia 8
marca 1990 r. - o samorządzie gminnym wyłączona jest możliwość łączenia
funkcji wójta oraz jego zastępcy z mandatem senatora.
Uchwalenie niniejszej nowelizacji doprowadzi do „nowego otwarcia” na
miarę wyborów do Senatu które miały miejsce 4 czerwca 1989 roku. Obecna
formuła wyłaniania reprezentacji obywateli w Izbie Wyższej Polskiego
Parlamentu jest często krytykowana czym prowadzi do osłabienia jego pozycji
polityczno-ustrojowej. Obecny stan rzeczy wymaga korekty, a proponowana
zmiana daje możliwość wzmocnienie pozycji Senatu RP. Wprowadzenie
niniejszą nowelizacją zmian umożliwi przekształcenie Izby „refleksji i
zadumy” w prężniej działający organ władzy ustawodawczej. Dlatego też
poprzez zniesienie zakazu łączenia funkcji wójta (burmistrza, prezydenta) z
mandatem senatora stworzona zostanie możliwość uczynienia pełniejszej
reprezentacji obywateli w Senacie o przedstawicieli samorządu terytorialnego
szczebla gminnego.

4. Przewidywane skutki prawne, gospodarcze i społeczne projektu.

Uchwalenie niniejszej nowelizacji pociąga za sobą zmianę polegającą na
wyłączeniu zakazu łączenia funkcji wójta z mandatem senatora, regulacji nad
zbyt rygorystycznej i nie znajdującej oparcia w zapisach Konstytucji RP.
Zniesienie istniejącego zakazu nie pociąga za sobą zmian ustrojowych jak
również w żadnym razie nie ingeruje w zapisane w Konstytucji gwarancje
autonomii władz i istoty samorządu terytorialnego. Przyjąć należy iż zmiany
wprowadzone niniejszą nowelizacją w zakresie modelu wyłaniania
reprezentacji obywateli w Izbie Wyższej Polskiego Parlamentu – Senatu,
umożliwią wzmocnienie jego pozycji, ale nie w znaczeniu prawnym lecz
politycznym.
Zaznaczyć należy i proponowana nowelizacji nie ingeruje w sposób
wyłaniania reprezentantów obywateli w Senacie, ale prowadzi do stworzenia
możliwości wyboru osób o dużym doświadczeniu w zakresie rozwiazywania
problemów społeczności lokalnych, którzy dodatkowo cieszą się zaufaniem
społecznym.
Proponowana nowelizacja nie pociąga za sobą skutków gospodarczych.
W wymiarze społecznych proponowana nowelizacja pozwala na
wyłonienie reprezentacji obywateli w Senacie w sposób pełniejszy niż
dotychczasowy i potencjalnie stwarzający możliwość większej reprezentacji
interesów społeczności lokalnych czym sprzyja realizacji koncepcji
partycypacyjnej – modelu polegającego na większym udziale społeczeństwa w
życiu publicznym.

5. Przewidywane skutki finansowe projektu.

Projekt nie powoduje obciążeń dla budżetu państwa.

6. Zgodność regulacji z prawem Unii Europejskiej.

Zakres przedmiotowy projektu ustawy nie jest objęty przepisami prawa
Unii Europejskiej. Tym samym niniejszy projekt ustawy należy uznać za
zgodny z prawem Unii Europejskiej.