Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy

obwodowych komisji wyborczych. Osoby te nie będą mogły agitować jedynie w lokalu
wyborczym i w trakcie wykonywania swych czynności urzędowych. Nie ma żadnego
uzasadnienia, aby członkowie obwodowych komisji wyborczych, czyli osoby desygnowane
przez komitety wyborcze, nie mogły brać udziału w kampanii w sytuacji, gdy nie ma to
żadnego związku z pracą komisji. Podobne symetryczne zmiany wprowadzono do przepisów
o ochronie członków komisji jako funkcjonariuszy publicznych – ochrona ta dotyczyć będzie
członków obwodowych komisji wyborczych jedynie we wskazanym wyżej zakresie.

5. Zmiany w ustroju organów wyborczych

a. Państwowa Komisja Wyborcza

Wprowadzana zmiana, zachowując dotychczasową liczbę członków PKW (9 osób) oraz
pozostawiając w jej składzie czynnik „sędziowski” (po jednym sędzi zgłaszanym przez
prezesów Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu
Administracyjnego) uzupełnia jej skład o 6 osób wskazanych przez kluby parlamentarne.
Rozwiązanie takie, czyli czynnik polityczny, złożony z przedstawicieli umocowanych
poprzez mandat wyborczy frakcji parlamentarny, stosowane jest w wielu krajach europejskich
(Wielka Brytania, Francja). W Polsce rozwiązanie takie stosowane jest w przypadku
działającej na podstawie na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych Rady Zamówień Publicznych. Stosowanie analogicznie brzmiących zapisów z
ustawy Prawo zamówień publicznych nigdy nie powodowało wątpliwości interpretacyjnych.
Należy zaznaczyć że osoby, które Prezydent RP będzie powoływał w skład PKW na
podstawie zgłoszeń z klubów parlamentarnych, będą musiały posiadać uprawnienia
sędziowskie. Ich kadencja będzie odpowiadała kadencji Sejmu RP, z tym, że zachowany
zostanie okres 150 dni po wyborach sejmowych na dokończenie przez PKW w danym
składzie procedur związanych z rozpatrywaniem protestów wyborczych.


b. Pozostałe organy wyborcze

Projekt ujednolica ustrój pozostałych komisji wyborczych (okręgowe, rejonowe,
terytorialne, obwodowe) poprzez oparcie go na wszystkich szczeblach o czynnik „społeczny”,
czyli osoby zgłaszane przez pełnomocników komitetów wyborczych. Projekt wprowadza
również zasadę, że osoby zgłaszane do komisji przez pełnomocników reprezentujących
komitety założone przez największe partie polityczne (te, które w ostatnich wyborach
wprowadziły więcej niż 15 posłów ze swych list) będą wyłączone spod ewentualnego
losowania (za wyjątkiem sytuacji, gdy liczba zgłoszonych przez nich osób przekracza liczbę
dopuszczalnych członków do zgłoszenia). Projekt znosi również wymóg zamieszkania przez
członka komisji na jej obszarze właściwości oraz wprowadza niewielkie zmiany w liczbie
członków poszczególnych komisji. Wszystkie te zmiany podyktowane są potrzebą
wzmocnienia czynnika społecznego w kontroli procedur wyborczych, zwłaszcza tego
reprezentowanego przez podmioty najbardziej umocowane przez mandat demokratyczny.

c. Zwiększenie niezależności członków obwodowych komisji wyborczych.

Projekt przewiduje ograniczenie uprawnień wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do
odwołania członka obwodowej komisji wyborczej tylko do przypadku braku wykonywania
obowiązków członka komisji, w szczególności nieuczestniczenia w pracach komisji bez
usprawiedliwienia, lub podejmowania przez członka komisji działań sprzecznych z prawem.
Ma to na celu wyeliminowanie wszelkiej, nie dającej się wykluczyć arbitralności.

6. Odwołania od uchwał PKW

Projekt przewiduje instytucję odwołania się od uchwały PKW zawierającej zgodnie z
art. 161 § 1 wytyczne dla organów wyborczych. Odwołanie to przysługiwać będzie
Pełnomocnikowi Wyborczemu Komitetu Wyborczego i kierowane będzie do Sądu
Najwyższego. Rozwiązanie takie ma służyć uniknięciu sytuacji opisanych w pkt 2 lit. a
niniejszego uzasadnienia, czyli niepodlegającemu kontroli wydawaniu przez PKW
wytycznych bez podstawy prawnej bądź w sprzeczności z prawem.

7. Protesty wyborcze


Projekt przedłuża terminy na składanie i rozpatrywanie protestów wyborczych do
odpowiednio 30 i 120 dni od dnia wyborów. Rozwiązanie takie uzasadnione jest
postępującym skomplikowaniem spraw związanych z procedurami wyborczymi oraz skalą
problemów związanych z wyborami, co powinno w konsekwencji prowadzić do wydłużenia
czasu przyznanego prawem na sporządzenie i rozpatrzenie protestów.

8. Przepis karny


Ustawa wprowadza ponadto jeden dodatkowy przepis karny, penalizujący
przeszkadzanie przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem osobom do tego uprawnionym w
wykonywaniu w związku z wyborami czynności, polegających w szczególności na
monitorowaniu i dokumentowaniu procedur wyborczych. Nowy przepis karny podyktowany
jest koniecznością zapewnienia optymalnych warunków pracy osobom uprawnionym do
monitorowania procedur wyborczych (członkom komisji, mężom zaufania).


Problematyka projektu nie jest objęta prawem UE. Jego wejście w życie będzie miało
pozytywne skutki społeczne poprzez zwiększenie przejrzystości i rzetelności kluczowych dla
państwa demokratycznego procedur wyborczych. Wejście w życie projektu ustawy będzie
miało niewielkie i trudne do oszacowania skutki finansowe dla budżetu Państwa, poprzez
konieczność zapewnienia gminom środków na zadania zlecone związane z nowym
wyposażeniem technicznym lokali wyborczych.