Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

wydatki z tego tytułu, zarówno w roku wejścia w życie przedmiotowej regulacji, jak
i latach następnych, zostaną sfinansowane w ramach dotychczasowych środków
zabezpieczonych w tej części.
4. Wpływ regulacji na rynek pracy
Projektowane regulacje nie będą miały wpływu na rynek pracy.
5. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i podmiotów gospodarczych
Projektowane regulacje nie będą miały wpływu na konkurencyjność gospodarki.
6. Wpływ regulacji na sytuację spadkodawców i wierzycieli spadkowych
Proponuje się wprowadzenie zasady odpowiedzialności spadkobierców za długi
spadkowe z tzw. dobrodziejstwem inwentarza (tj. do wysokości wartości aktywów
spadkowych), bez obowiązku składania w tym przedmiocie w odpowiednim czasie
stosownego oświadczenia, w miejsce obowiązującej obecnie fikcji prostego przyjęcia
spadku. Oznacza to ochronę spadkobierców przed długami spadkowymi
przewyższającymi wartość aktywów spadkowych (z uwagi na brak stosownych danych
statystycznych, nie ma jednak możliwości dokonania szacunku tych korzyści).
Dodatkowo zakłada się wprowadzenie, w przypadku przyjęcia spadku
z dobrodziejstwem inwentarza, możliwości zastąpienia spisu inwentarza (koszt do kilku
tys. złotych) ,,prywatnym” wykazem inwentarza (sporządzanym na standardowym
formularzu). W przypadku niekwestionowania przez wierzycieli sporządzonego
wykazu, nie będzie konieczne sporządzenie spisu inwentarza.
Jak wskazano w pkt 3, przed sądami rejonowymi i notariuszami w 2013 r. złożono
126 368 oświadczeń o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku (w tej liczbie zawierają się
oświadczenia o przyjęciu spadku wprost, z dobrodziejstwem inwentarza, i o odrzuceniu
spadku), a także 4710 wniosków o sporządzenie spisu inwentarza (w tej liczbie powinna
zawierać się liczba spadków przyjętych z dobrodziejstwem inwentarza).
W tym samym okresie wpłynęło ok. 2,9 tys. spraw o zatwierdzenie uchylenia się od
skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (w tej liczbie
zawierają się przypadki prób niwelowania skutków bierności spadkobierców – fikcji
prostego przyjęcia spadku).
Nie jest możliwe dokonanie wiarygodnego szacunku liczby składanych wykazów
inwentarza oraz postanowień sądów o sporządzeniu spisu inwentarza. Możliwe jest
jednak oszacowanie, na podstawie liczby zgonów, jej maksymalnej wartości
28

– ok. 380 tys. (dane na podstawie danych GUS).
Projekt zakłada także ochronę wierzycieli spadkowych, o których spadkobierca nie
wiedział, a którym nie dano okazji, aby swoje wierzytelności zgłosili. W szczególności
nie sposób zaakceptować, żeby wobec takich wierzycieli spadkobierca mógł podnosić
zarzut, że limit jego odpowiedzialności się wyczerpał na skutek zaspokojenia innych
wierzycieli. Stąd naturalne wydaje się wprowadzenie regulacji, że za niespłacone długi
spadkobierca odpowiada ponad wartość stanu czynnego spadku, jednakże tylko do
takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby wiedział o nich
i spłacał należycie wszystkie długi spadkowe.
7. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny
Projektowane regulacje nie będą miały wpływu na sytuację i rozwój regionalny.
8. Zgodność z prawem Unii Europejskiej
Projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.


















25-08-dg
29

Projekt
R O Z P O R Z Ą D Z E N I E
M I N I S T R A S P R A W I E D L I W O Ś C I
z dnia
w sprawie określenia wzoru wykazu inwentarza
Na podstawie art. 10312 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U.
z 2013 r. poz. 101 i 827) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa:
1)
wzór wykazu inwentarza;
2)
sposób udostępniania druków wzoru wykazów inwentarza.
§ 2. Ustala się wzór wykazu inwentarza, stanowiący załącznik do rozporządzenia.
§ 3. 1. Druki wzoru wykazu inwentarza udostępnia się nieodpłatnie w budynkach:
1)
sądów rejonowych i ich wydziałach zamiejscowych;
2)
sądów okręgowych oraz ich ośrodkach zamiejscowych i wydziałach zamiejscowych;
3)
sądów apelacyjnych.
2. Druki wzoru wykazu inwentarza Ministerstwo Sprawiedliwości udostępnia
nieodpłatnie na swojej stronie internetowej pod adresem) zarządza się, co następuje:
§ 1. 1. O złożeniu do depozytu sądowego imiennej książeczki oszczędnościowej lub
innych dokumentów potwierdzających zawarcie umowy rachunku oszczędnościowego,
rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego albo rachunku terminowej lokaty
oszczędnościowej, sąd zawiadamia właściwy oddział banku, podając numer książeczki lub
innego dokumentu, stan oszczędności oraz imię i nazwisko posiadacza rachunku.
2. O złożeniu do depozytu sądowego papierów wartościowych zapisanych na rachunku
papierów wartościowych, sąd zawiadamia podmiot prowadzący rachunek papierów
wartościowych, informując go o obowiązku powstrzymania się od wykonywania poleceń
zbywania bądź przeniesienia papierów wartościowych.
3. Jeżeli w skład spadku wchodzą rzeczy o wartości artystycznej, zabytkowej lub
naukowej, sąd – zlecając zabezpieczenie spadku – zawiadamia właściwego wojewódzkiego
konserwatora zabytków.
4. Jeżeli spisaniu podlegają rzeczy o wartości artystycznej, zabytkowej lub naukowej,
komornik zawiadamia właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków.
§ 2. 1. W protokole ze spisu majątku ruchomego w ramach zabezpieczenia spadku oraz
spisu inwentarza zamieszcza się:
1)
zwięzły opis zabezpieczanej lub spisywanej rzeczy;
2) imię (imiona) i nazwisko (nazwiska) osoby, której obecność przy dokonywanej
czynności jest dopuszczalna lub osoby trzeciej zgłaszającej swoje prawa do rzeczy
objętej spisem;

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2014 r. poz. 293, 379, 435,
567, 616 i 945.
– 2 –
3)
istotne dla sprawy oświadczenie osoby, której obecność przy dokonywanej czynności
jest dopuszczalna;
4)
oświadczenie osoby trzeciej zgłaszającej swoje prawa do rzeczy objętej spisem;
5)
podpisy wszystkich osób obecnych, ewentualnie przyczyny odmowy lub niemożności
podpisania.
2. Protokół sporządza się w dwóch egzemplarzach.
§ 3. 1. Komornik wykonujący postanowienie powinien w razie potrzeby zastosować
tymczasowe środki zapobiegające usunięciu ruchomości przed ich spisaniem.
W szczególności może dokonać ich opieczętowania, jeżeli napotyka przeszkody przy
przystąpieniu do czynności lub gdy odracza prowadzenie czynności.
2. Opieczętowanie może zarządzić też sąd rejonowy, jeżeli wniesiono skargę na
czynności komornika.
§ 4. Nie podlegają opieczętowaniu:
1)
rzeczy codziennego użytku niezbędne osobom, które są uprawnione do korzystania
z mieszkania spadkodawcy;
2)
rzeczy, które ze względu na swoje właściwości nie mogą być opieczętowane;
3)
rzeczy, do których osoba trzecia zgłosiła i uprawdopodobniła swoje prawa.
§ 5. 1. Zdjęcia pieczęci dokonuje z urzędu komornik, który je nałożył. Przy ich zdjęciu
mogą być obecne osoby, które mają prawo zgłosić wniosek o zabezpieczenie. Ze zdjęcia
pieczęci sporządza się protokół.
2. Sąd może upoważnić do zdjęcia pieczęci osobę, która jest uprawniona do objęcia
rzeczy opieczętowanej. W takim przypadku nie sporządza się protokołu zdjęcia pieczęci.
§ 6. 1. Zamkniętych paczek znalezionych przy dokonywaniu spisu nie otwiera się, tylko
się je opieczętowuje, zaznaczając w protokole stan opakowania.
2. Papiery, dokumenty i przedmioty znikomej wartości nie wymagają szczegółowego
opisania, lecz mogą być umieszczone łącznie w opieczętowanych opakowaniach. Nie dotyczy
to testamentów oraz dokumentów mogących stanowić dowód uprawnień.
§ 7. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

MINISTER SPRAWIEDLIWOSCI
– 3 –
UZASADNIENIE
Projektowane rozporządzenie stanowi wykonanie delegacji zawartej w art. 6391 ustawy
z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101,
z późn. zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia … o zmianie ustawy – Kodeks cywilny,
ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. ...),
zwanej dalej „ustawą nowelizującą”. Zgodnie z tym przepisem Minister Sprawiedliwości
określi, w drodze rozporządzenia:
1)
przypadki, w których należy dokonać zawiadomienia określonych instytucji
o zastosowanym środku zabezpieczenia, mając na względzie przedmiot zabezpieczenia
oraz właściwość poszczególnych instytucji,
2) zawartość protokołu ze spisu majątku ruchomego, w tym zakres danych osobowych
zamieszczanych w protokole, mając na względzie niezbędność i adekwatność informacji
oraz niezbędność i adekwatność danych osobowych w stosunku do celu ich
przetwarzania,
3)
tryb, sposób i warunki zastosowania tymczasowych środków zapobiegających usunięciu
ruchomości przed ich spisaniem, mając na względzie przedmiot zabezpieczenia,
szybkość postępowania, a także skuteczność tymczasowych środków zapobiegających.
Dotychczas powyższe kwestie regulowało rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości
z dnia 1 października 1991 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy
zabezpieczaniu spadku i sporządzaniu spisu inwentarza (Dz. U. Nr 92, poz. 411), które traci
moc z dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej.
Rozporządzenie określa: przypadki, w których należy dokonać zawiadomienia
określonych instytucji o zastosowanym środku zabezpieczenia, zawartość protokołu ze spisu
majątku ruchomego oraz tryb, sposób i warunki zastosowania tymczasowych środków
zapobiegających usunięciu ruchomości przed ich spisaniem. Przyjęte w rozporządzeniu
regulacje stanowią w zasadzie powtórzenie przepisów zawartych w rozporządzeniu z dnia
1 października 1991 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy zabezpieczaniu
spadku i sporządzaniu spisu inwentarza. Przepisy dotychczasowego rozporządzenia
sprawdziły się bowiem w praktyce i nie budziły większych zastrzeżeń.


14/08/KC