Rządowy projekt ustawy o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka

– 10 –
1)
w art. 2 w § 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„3) uwzględnione zostały prawnie chronione interesy pokrzywdzonego przy
jednoczesnym poszanowaniu jego godności.”;
2)
art. 52 otrzymuje brzmienie:
„Art. 52. § 1. W przypadku śmierci pokrzywdzonego prawa, które by mu
przysługiwały, mogą wykonywać osoby najbliższe lub osoby pozostające na jego
utrzymaniu, a w wypadku ich braku lub nieujawnienia – prokurator, działając z urzędu.
§ 2. W przypadku gdy organ prowadzący postępowanie dysponuje informacjami
o osobach najbliższych dla pokrzywdzonego lub osobach pozostających na jego
utrzymaniu, poucza o przysługujących uprawnieniach co najmniej jedną z nich.”;
3)
po art. 56 dodaje się art. 56a w brzmieniu:
„Art. 56a. Oskarżycielowi posiłkowemu, który nie włada w wystarczającym
stopniu językiem polskim, orzeczenie podlegające zaskarżeniu lub kończące
postępowanie doręcza się wraz z tłumaczeniem; za zgodą oskarżyciela posiłkowego
można poprzestać na ogłoszeniu przetłumaczonego orzeczenia kończącego
postępowanie, jeżeli nie podlega ono zaskarżeniu.”;
4)
w art. 58 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Śmierć oskarżyciela posiłkowego nie tamuje biegu postępowania; osoby
najbliższe lub osoby pozostające na jego utrzymaniu mogą przystąpić do postępowania
w charakterze oskarżyciela posiłkowego w każdym stadium postępowania.”;
5)
po art. 60 dodaje się art. 60a w brzmieniu:
„Art. 60a. Oskarżycielowi prywatnemu, który nie włada w wystarczającym stopniu
językiem polskim, orzeczenie podlegające zaskarżeniu lub kończące postępowanie
doręcza się wraz z tłumaczeniem; za zgodą oskarżyciela prywatnego można poprzestać
na ogłoszeniu przetłumaczonego orzeczenia kończącego postępowanie, jeżeli nie
podlega ono zaskarżeniu.”;

poz. 1651, z 2009 r. Nr 8, poz. 39, Nr 20, poz. 104, Nr 28, poz. 171, Nr 68, poz. 585, Nr 85, poz. 716,
Nr 127, poz. 1051, Nr 144, poz. 1178, Nr 168, poz. 1323, Nr 178, poz. 1375, Nr 190, poz. 1474 i Nr 206,
poz. 1589, z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 98, poz. 626, Nr 106, poz. 669, Nr 122, poz. 826, Nr 125, poz. 842,
Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307, z 2011 r. Nr 48, poz. 245 i 246, Nr 53, poz. 273, Nr 112, poz. 654,
Nr 117, poz. 678, Nr 142, poz. 829, Nr 191, poz. 1135, Nr 217, poz. 1280, Nr 240, poz. 1430, 1431 i 1438
i Nr 279, poz. 1645, z 2012 r. poz. 886, 1091, 1101, 1327, 1426, 1447 i 1529, z 2013 r. poz. 480, 765, 849,
1247, 1262, 1282 i 1650 oraz z 2014 r. poz. 85, 384 i 694.
– 11 –
6)
w art. 61 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. W razie śmierci oskarżyciela prywatnego postępowanie zawiesza się, a osoby
najbliższe lub osoby pozostające na utrzymaniu zmarłego mogą wstąpić w jego prawa.”;
7)
w art. 148 wprowadza się następujące zmiany:
a)
po § 2 dodaje się § 2a w brzmieniu:
„§ 2a. W protokole nie zamieszcza się danych dotyczących miejsca
zamieszkania i miejsca pracy osób biorących udział w czynności. Dane te
zamieszcza się w załączniku do protokołu do wyłącznej wiadomości organu
prowadzącego postępowanie.”,
b)
dodaje się § 5 w brzmieniu:
„§ 5. Sąd lub prokurator może ujawnić dane, o których mowa w § 2a, jeżeli
mają one znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie.”;
8)
w art. 191 wprowadza się następujące zmiany:
a)
§ 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Przesłuchanie rozpoczyna się od zapytania świadka o imię, nazwisko,
wiek, zajęcie, karalność za fałszywe zeznanie lub oskarżenie oraz stosunek do
stron.”,
b)
po § 1 dodaje się § 1a w brzmieniu:
„§ 1a . Sąd ustala miejsce zamieszkania świadka na podstawie dokumentu
tożsamości lub pisemnego oświadczenia świadka.”;
9)
w art. 253 wprowadza się następujące zmiany:
a)
§ 3 otrzymuje brzmienie:
„§ 3. Sąd lub prokurator niezwłocznie zawiadamia pokrzywdzonego, jego
przedstawiciela ustawowego lub osobę, pod której stałą pieczą pokrzywdzony
pozostaje, o uchyleniu, nieprzedłużeniu lub zmianie tymczasowego aresztowania
na inny środek zapobiegawczy, jak również o ucieczce oskarżonego z aresztu
śledczego, chyba że pokrzywdzony oświadczy, iż z takiego uprawnienia
rezygnuje.”,
b)
dodaje się § 4 w brzmieniu:
„§ 4. W uzasadnionych przypadkach zawiadomienie, o którym mowa w § 3,
przekazuje się również świadkowi.”;
– 12 –
10) po art. 299 dodaje się art. 299a w brzmieniu:
„Art. 299a. Podczas czynności z udziałem pokrzywdzonego w postępowaniu
przygotowawczym może być obecna osoba przez niego wskazana, jeżeli nie
uniemożliwia to przeprowadzenia czynności albo nie utrudnia jej w istotny sposób.”;
11) w art. 300:
a)
§ 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Przed pierwszym przesłuchaniem poucza się pokrzywdzonego o posiadaniu
statusu strony procesowej w postępowaniu przygotowawczym oraz o wynikających
z tego uprawnieniach, w szczególności do: składania wniosków o dokonanie czynności
śledztwa lub dochodzenia i warunkach uczestniczenia w tych czynnościach, określonych
w art. 51, art. 52 i art. 315–318, korzystania z pomocy pełnomocnika, w tym do złożenia
wniosku o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu w okolicznościach wskazanych
w art. 78, do końcowego zaznajomienia z materiałami postępowania, jak również
o uprawnieniach określonych w art. 23a § 1, art. 87a, art. 204 i art. 306 oraz
o obowiązkach i konsekwencjach wskazanych w art. 138 i art. 139. Pouczenie obejmuje
również informację o możliwościach naprawienia szkody przez oskarżonego lub
uzyskania kompensaty państwowej, dostępie do pomocy prawnej, dostępnych środkach
ochrony i pomocy, możliwości wydania europejskiego nakazu ochrony, organizacjach
wsparcia pokrzywdzonych oraz możliwości zwrotu kosztów poniesionych w związku
z udziałem w postępowaniu. Pouczenie należy wręczyć pokrzywdzonemu na piśmie;
pokrzywdzony otrzymanie pouczenia potwierdza podpisem.”,
b)
po § 2 dodaje się § 2a w brzmieniu:
„§ 2a. Przed pierwszym przesłuchaniem poucza się świadka o jego uprawnieniach
i obowiązkach określonych w art. 177–192a oraz dostępnych środkach ochrony
i pomocy.”,
c)
§ 3 otrzymuje brzmienie:
„§ 3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzory
pisemnych pouczeń, o których mowa w § 1–2a, mając na względzie takie
poinformowanie o treści obowiązujących przepisów, które umożliwi ich zrozumienie
także osobie niekorzystającej z pomocy obrońcy lub pełnomocnika.”;
12) w art. 325e § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Postanowienia o wszczęciu dochodzenia, odmowie wszczęcia dochodzenia,
umorzeniu dochodzenia i wpisaniu sprawy do rejestru przestępstw, umorzeniu
– 13 –
dochodzenia oraz o jego zawieszeniu wydaje prowadzący postępowanie. Mogą one
zostać zamieszczone w protokole, o którym mowa w art. 304a, i nie wymagają
uzasadnienia. Na wniosek strony organ prowadzący dochodzenie podaje ustnie
najważniejsze powody postanowienia.”;
13) w art. 390 § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. W wyjątkowych przypadkach, gdy należy się obawiać, że obecność
oskarżonego mogłaby oddziaływać krępująco na wyjaśnienia współoskarżonego albo na
zeznania świadka lub biegłego, przewodniczący może zarządzić, aby na czas
przesłuchania danej osoby oskarżony opuścił salę sądową, lub przeprowadzić
przesłuchanie w trybie określonym w art. 177 § 1a. Przepis art. 375 § 2 stosuje się
odpowiednio.”;
14) po rozdziale 66i dodaje się rozdziały 66j i 66k w brzmieniu:
„Rozdział 66j
Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie europejskiego
nakazu ochrony
Art. 611w. § 1. W razie orzeczenia lub wykonywania przez polski sąd lub
prokuratora środka zapobiegawczego, środka karnego lub obowiązku związanego
z poddaniem sprawcy próbie, polegającego na powstrzymaniu się od przebywania
w określonych środowiskach lub miejscach lub kontaktowania się z określonymi
osobami lub zbliżania się do określonych osób, oraz gdy jest to niezbędne dla ochrony
praw pokrzywdzonego i na jego wniosek, sąd lub prokurator może wystąpić
o wykonanie tego środka lub obowiązku do właściwego sądu lub innego organu państwa
członkowskiego Unii Europejskiej, zwanego w niniejszym rozdziale „państwem
wykonania nakazu”, w którym pokrzywdzony przebywa lub oświadczy, że zamierza tam
przebywać, wydając europejski nakaz ochrony.
§ 2. W razie potrzeby sąd lub prokurator kieruje nakaz do więcej niż jednego
państwa wykonania orzeczenia.
§ 3. Nakaz zawiera informacje umożliwiające jego prawidłowe wykonanie,
dotyczące orzeczenia, osoby pokrzywdzonego, osoby oskarżonego i środka lub
obowiązku. Do nakazu dołącza się poświadczony za zgodność z oryginałem odpis
orzeczenia, o którym mowa w § 1.
– 14 –
§ 4. Nakaz powinien zostać przetłumaczony na język urzędowy państwa
wykonania nakazu albo na inny język wskazany przez to państwo.
§ 5. Przekazanie odpisu nakazu oraz orzeczenia może nastąpić również
z wykorzystaniem urządzeń służących do automatycznego przesyłania danych, w sposób
umożliwiający stwierdzenie autentyczności tych dokumentów. Na żądanie właściwego
sądu lub innego organu państwa wykonania nakazu sąd lub prokurator przekazuje odpis
orzeczenia oraz oryginał nakazu.
§ 6. W razie trudności w ustaleniu właściwego sądu lub innego organu państwa
wykonania nakazu sąd lub prokurator może również zwracać się do właściwych
jednostek organizacyjnych Europejskiej Sieci Sądowej lub Eurojust.
§ 7. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór
europejskiego nakazu ochrony, mając na uwadze konieczność udostępnienia państwu
wykonania nakazu wszelkich niezbędnych informacji umożliwiających podjęcie
prawidłowej decyzji w przedmiocie wykonania nakazu.
Art. 611wa. Wystąpienie o wykonanie europejskiego nakazu ochrony nie
wstrzymuje wykonywania środka lub obowiązku, o którym mowa w art. 611w § 1.
Art. 611wb. § 1. W razie zmiany lub uchylenia środka lub obowiązku, o którym
mowa w art. 611w § 1, sąd lub prokurator niezwłocznie zawiadamia o tym właściwy sąd
lub inny organ państwa wykonania nakazu.
§ 2. Zawiadomienie, o którym mowa w § 1, może być przekazane również przy
użyciu urządzeń służących do automatycznego przesyłania danych, w sposób
umożliwiający stwierdzenie autentyczności przekazanych dokumentów.
Art. 611wc. Na postanowienie sądu lub prokuratora w przedmiocie europejskiego
nakazu ochrony zażalenie nie przysługuje.
Rozdział 66k
Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie europejskiego
nakazu ochrony
Art. 611wd. § 1. W razie wystąpienia państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
zwanego w niniejszym rozdziale „państwem wydania nakazu”, o wykonanie
europejskiego nakazu ochrony, wydanego na podstawie orzeczenia nakładającego na
osobę, przeciwko której jest lub było prowadzone postępowanie karne, obowiązek
polegający na powstrzymaniu się od przebywania w określonych środowiskach lub