Rządowy projekt ustawy o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka

TABELA ZBIEŻNOŚCI


TYTUŁ PROJEKTU:
Ustawa o środkach ochrony dla pokrzywdzonego i świadka w związku z postępowaniem karnym
TYTUŁ WDRAŻANEGO AKTU PRAWNEGO / WDRAŻANYCH
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiająca normy
minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępująca decyzję ramową Rady
AKTÓW PRAWNYCH 1):
2001/220/WSiSW
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
PRZEPISY UNI EUROPEJSKIEJ 2)
Koniec
z -
Uzasadnienie uwzględnienia
ność
Jedn.

w projekcie przepisów
Treść przepisu UE 3)
wdroże
wykraczających poza
red.

Jedn. red. (*)
Treść przepisu/ów projektu (*)
nia
minimalne wymogi prawa UE

(**)
T / N
Art.1
Cele
N
Przepis w ogóle nie


1. Niniejsza dyrektywa ma na celu zapewnienie, by ofiary
wymaga transpozycji
przestępstwa otrzymały odpowiednie informacje,

wsparcie i ochronę oraz by mogły uczestniczyć w

postępowaniu karnym.
Państwa członkowskie zapewniają, by ofiary były
uznawane i by traktowano je z szacunkiem, w sposób
taktowny, zindywidualizowany, profesjonalny oraz
niedyskryminacyjny we wszelkich kontaktach ze
służbami wsparcia ofiar lub służbami świadczącymi
usługi w zakresie sprawiedliwości naprawczej, lub
właściwymi organami działającymi w ramach
postępowania karnego. Prawa określone w niniejszej
dyrektywie stosuje się do ofiar w sposób
niedyskryminacyjny, również niezależnie od ich prawa do
pobytu.
2. Przy stosowaniu niniejszej dyrektywy państwa
członkowskie zapewniają, by w przypadkach gdy ofiarą
jest dziecko, w pierwszym rzędzie brano pod uwagę
najlepsze zabezpieczenie jego interesu, który należy
1

ocenić indywidualnie dla każdego przypadku.
Pierwszeństwo ma podejście dostosowane do dziecka,
uwzględniające wiek dziecka, poziom jego dojrzałości,
jego opinie, potrzeby i obawy. Dziecko i osoba
sprawująca nad nim władzę rodzicielską lub inny
przedstawiciel prawny dziecka, o ile takie osoby istnieją,
są informowani o wszelkich środkach lub prawach
adresowanych w szczególny sposób do dziecka.
Art. 2
Definicje
T
Projektowany art. 52 § „Art. 52. § 1.
W razie śmierci

1. Na użytek niniejszej dyrektywy zastosowanie mają

1 i 2 k.p.k.
pokrzywdzonego prawa, które by mu
następujące definicje:


przysługiwały, mogą wykonywać osoby
a) „ofiara” oznacza:


najbliższe lub osoby pozostające na jego
(i) osobę fizyczną, która doznała szkody, w tym krzywdy

utrzymaniu, a w wypadku ich braku lub
fizycznej, psychicznej, moralnej lub emocjonalnej lub


nieujawnienia – prokurator, działając
straty majątkowej, bezpośrednio spowodowanej


z urzędu.
przestępstwem;


§ 2.
W wypadku gdy organ prowadzący
(i ) członków rodziny osoby, której śmierć była


postępowanie dysponuje informacjami
bezpośrednim skutkiem przestępstwa, jeżeli doznali oni

o osobach najbliższych dla pokrzywdzonego
szkody w wyniku śmierci tej osoby;


lub osobach pozostających na jego
b) „członkowie rodziny” oznaczają małżonka, osobę


utrzymaniu, powinien pouczyć
pozostającą z ofiarą, w sposób trwały i ciągły, w bliskim

o przysługujących uprawnieniach co najmniej
pożyciu we wspólnym gospodarstwie domowym,


jedną z nich.”;
krewnych w lini prostej, rodzeństwo oraz osoby



pozostające na utrzymaniu ofiary;



c) „dziecko” oznacza każdą osobę w wieku poniżej 18


„ Art. 61 § 1.
W razie śmierci
lat;

Projektowany art. 61 § oskarżyciela prywatnego postępowanie
d) „sprawiedliwość naprawcza” oznacza wszelkie

1 k.p.k.
zawiesza się, a osoby najbliższe lub osoby
procedury, dzięki którym ofiara oraz sprawca mają

pozostające na utrzymaniu zmarłego mogą
możliwość, pod warunkiem wyrażenia przez nich na to

wstąpić w jego prawa.”;
dobrowolnej zgody, czynnego udziału w rozwiązaniu

kwesti będących wynikiem przestępstwa przy pomocy

bezstronnej strony trzeciej.

2. Państwa członkowskie mogą ustanowić procedury:

a) ograniczające liczbę członków rodziny mogących

korzystać z praw określonych w niniejszej dyrektywie, z
uwzględnieniem okoliczności indywidualnego przypadku;
oraz
b) w odniesieniu do ust. 1 lit. a) ppkt (i ) – służące
ustaleniu, którzy członkowie rodziny mają pierwszeństwo
2

w odniesieniu do korzystania z praw określonych w
niniejszej dyrektywie.
Art. 3
Prawo do rozumienia i bycia rozumianym
T
Projektowany art. 300 „Art. 300 § 2.
Przed pierwszym

1. Państwa członkowskie podejmują odpowiednie środki,
§ 2 k.p.k.
przesłuchaniem poucza się pokrzywdzonego
aby pomóc ofiarom w rozumieniu i byciu rozumianym od

o posiadaniu statusu strony procesowej
momentu pierwszego kontaktu z właściwym organem i

w postępowaniu przygotowawczym oraz
podczas jakichkolwiek dalszych niezbędnych kontaktów

o wynikających z tego uprawnieniach,
z nimi w ramach postępowania karnego, również w

w szczególności do: składania wniosków
przypadku udzielania informacji przez te organy.

o dokonanie czynności śledztwa lub
2. Państwa członkowskie zapewniają, by przekazywanie

dochodzenia i warunkach uczestniczenia
informacji ofiarom odbywało się z zastosowaniem

w tych czynnościach, określonych w art. 51
prostego i przystępnego języka, ustnie lub pisemnie.

i 52 i 315 – 318, korzystania z pomocy
Przy przekazywaniu informacji uwzględnia się cechy

pełnomocnika, w tym do złożenia wniosku o
osobowe ofiary, w tym wszelkie rodzaje

wyznaczenie pełnomocnika z urzędu w
niepełnosprawności, które mogą mieć wpływ na zdolność

okolicznościach wskazanych w art. 78, do
ofiary do rozumienia lub bycia rozumianym.

końcowego zaznajomienia z materiałami
3. O ile nie jest to sprzeczne z interesem ofiary lub nie

postępowania, jak również o uprawnieniach
naruszałoby to przebiegu postępowania, państwa

określonych w art. 23a § 1, art. 87a, art. 204 i
członkowskie zezwalają, by w pierwszym kontakcie z

art. 306 oraz o obowiązkach
właściwym organem ofiarom towarzyszyła wybrana przez

i konsekwencjach wskazanych w art. 138
nie osoba, gdy – ze względu na skutki przestępstwa –

i art. 139. Pouczenie obejmuje również
ofiara wymaga pomocy w rozumieniu lub byciu

informację o możliwościach naprawienia
rozumianą.

szkody przez oskarżonego lub uzyskania

kompensaty państwowej, dostępie do

pomocy prawnej, dostępnych środkach

ochrony i pomocy, możliwości wydania

europejskiego nakazu ochrony, organizacjach

wsparcia pokrzywdzonych oraz możliwości

zwrotu kosztów poniesionych w związku

z udziałem w postępowaniu. Pouczenie

należy wręczyć pokrzywdzonemu na piśmie;

pokrzywdzony otrzymanie pouczenia

potwierdza podpisem.

§ 2a.
Przed pierwszym

przesłuchaniem poucza się świadka o jego

uprawnieniach i obowiązkach określonych

w art. 177-192a oraz dostępnych środkach

ochrony i pomocy.

§ 3.
Minister Sprawiedliwości
3


określi, w drodze rozporządzenia, wzory

pisemnych pouczeń, o których mowa

w § 1-2a, mając na względzie takie

poinformowanie o treści obowiązujących

przepisów, które umożliwi ich zrozumienie

także osobie niekorzystającej z pomocy
Projektowany art.
obrońcy lub pełnomocnika.”;
299a k.p.k.

„Art. 299a.
Podczas czynności
z udziałem pokrzywdzonego w postępowaniu
przygotowawczym może być obecna osoba
przez niego wskazana, jeżeli nie
uniemożliwia to przeprowadzenia czynności
albo nie utrudnia jej w istotny sposób.”;

Art. 4
Prawo do otrzymywania informacji od momentu
T
Projektowany art. 300


pierwszego kontaktu z właściwym organem
§ 2 k.p.k.
1. Państwa członkowskie zapewniają, by – od momentu

pierwszego kontaktu z właściwym organem i bez zbędnej

zwłoki – oferowano ofiarom następujące informacje w

prostym i przystępnym języku, celem umożliwienia

ofiarom korzystania z praw określonych w niniejszej

dyrektywie:



a) rodzaj dostępnego ofierze wsparcia i od kogo można

je uzyskać, w tym w odpowiednich przypadkach

podstawowe informacje o dostępie do pomocy

medycznej, wszelkiego wsparcia specjalistycznego, w

tym wsparcia psychologa, oraz informacje o

zakwaterowaniu zastępczym;

b) procedury dotyczące zawiadomienia o popełnieniu

przestępstwa oraz rola ofiary w takich procedurach;

c) w jaki sposób oraz na jakich warunkach ofiara może

uzyskać ochronę, w tym środki ochrony;

d) w jaki sposób i na jakich warunkach ofiara może

uzyskać poradę prawną, pomoc prawną oraz wszelkie

porady innego rodzaju;

e) w jaki sposób i na jakich warunkach ofiara może

uzyskać odszkodowanie;

4

f) w jaki sposób i na jakich warunkach ofiara jest

uprawniona do tłumaczenia ustnego i pisemnego;

g) jeżeli ofiara ma miejsce zamieszkania w państwie

członkowskim innym niż państwo, w którym popełniono

przestępstwo – informacje o wszelkich dostępnych

szczególnych środkach, procedurach lub ustaleniach

chroniących interes ofiary w państwie członkowskim, w

którym ma miejsce pierwszy kontakt z właściwym

organem;

h) dostępne procedury złożenia zawiadomienia w

przypadku braku poszanowania praw ofiary przez

właściwy organ działający w ramach postępowania

karnego;

i) dane kontaktowe na potrzeby przekazywania informacji

o sprawie, która dotyczy ofiary;

j) dostępne usługi w zakresie sprawiedliwości

naprawczej;

k) w jaki sposób i na jakich warunkach ofiara może

uzyskać zwrot kosztów poniesionych w związku z

udziałem w postępowaniu karnym.

2. Zakres lub szczegółowość informacji, o których mowa
Zdanie 1 – Przepis
w ust. 1, może być zróżnicowana w zależności od
opcjonalny, nie
szczególnych potrzeb i osobistych uwarunkowań ofiary
wymaga implementacji
oraz od rodzaju i charakteru przestępstwa. Dodatkowe
Zdanie 2 – Przepis nie
informacje mogą być przekazane także na późniejszym
wymaga
etapie w zależności od potrzeb ofiary oraz znaczenia
implementacji, jego cel
tych informacji na poszczególnych etapach
jest realizowany przez
postępowania.
art. 16 § 2 .
Art. 5
Prawa ofiar w chwili składania zawiadomienia o
T
Projektowany art.
„Art. 304a.
Sporządza się wspólny


popełnieniu przestępstwa
304a k.p.k.
protokół z przyjęcia ustnego zawiadomienia

1. Państwa członkowskie zapewniają, by ofiary

o przestępstwie i przesłuchania
otrzymywały pisemne potwierdzenie złożenia przez nie

w charakterze świadka osoby
formalnego zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa

zawiadamiającej; w protokole tym można
we właściwym organie państwa członkowskiego,

również zamieścić wniosek o ściganie.”
zawierające podstawowe informacje o zgłoszonym


przestępstwie.


2. Państwa członkowskie zapewniają ofiarom, które
Nie wymaga

pragną złożyć zawiadomienie o popełnieniu
wdrożenia, cel

przestępstwa i które nie rozumieją języka, którym
przepisu jest obecnie

5