Rządowy projekt ustawy o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka

5

wykonywania zarządzenia w przedmiocie środków ochrony i pomocy.

Art. 15.
1. Osoba, wobec której zastosowano środek ochrony i pomocy, o którym Uwaga jw. do art. 18 dyrektywy
mowa w art. 3 pkt 2 i 3, zobowiązana jest do przekazywania organowi
2012/29/UE ws. praw ofiar
wykonującemu zarządzenie tego środka informacji niezbędnych dla
przestępstw.
zapewnienia jego prawidłowej realizacji, w tym dotyczących kontaktów

rodzinnych i towarzyskich, stanu majątkowego oraz stanu zdrowia.
2.Przed wykonaniem środka ochrony i pomocy osoba chroniona może
być poddana za jej zgodą badaniu psychologicznemu.

Art. 16.
1. Środki ochrony i pomocy stosuje się na czas oznaczony wskazany w
Uwaga jw. do art. 18 dyrektywy
zarządzeniu o ich zastosowaniu.
2012/29/UE ws. praw ofiar
2. Jeżeli okoliczności uzasadniające stosowanie środka ochrony i
przestępstw.
pomocy nie ustały, właściwy komendant Policji, na wniosek osoby

chronionej albo za jej zgodą i na wniosek sądu lub organu
prowadzącego postępowanie przygotowawcze, może wydać
zarządzenie o stosowaniu środków ochrony i pomocy na dalszy czas
oznaczony. Przepisy art. 12 ust. 2 7 stosuje się odpowiednio.

Art. 17.
1. Komendant Policji, który wydał zarządzenie w przedmiocie stosowania Uwaga jw. do art. 18 dyrektywy
środków ochrony i pomocy uchyla środek ochrony i pomocy, jeżeli:
2012/29/UE ws. praw ofiar
1) ustały przesłanki, które uzasadniały jego zastosowanie;
przestępstw.
2) osoba chroniona bezpodstawnie uchyliła się od złożenia zeznań w

toku postępowania, w związku z którym udzielono jej środka ochrony i
pomocy;
3) osoba chroniona, pomimo wezwania, nie złożyła pisemnego
zobowiązania, o którym mowa w art. 13;
5) osoba chroniona złożyła wniosek o uchylenie.
2. Właściwy komendant Policji może uchylić środek ochrony i pomocy,
jeżeli:
1) wydano postanowienie o przedstawieniu osobie, o której mowa w art.
2 ust. 1, zarzutów złożenia fałszywych zeznań w toku postępowania, w
związku z którym udzielono jej środka ochrony i pomocy;
2) osoba chroniona umyślnie wprowadziła w błąd lub zataiła istotne
informacje co do okoliczności, w związku z którymi udzielono jej środka
ochrony i pomocy;
3) osoba chroniona nie przestrzega zasad i zaleceń w zakresie
udzielonej ochrony i pomocy;
4) osoba chroniona korzysta z pomocy niezgodnie z jej przeznaczeniem.
3. W przypadku uchylenia środka ochrony i pomocy udzielonego osobie
chronionej ustaje również środek ochrony i pomocy udzielony osobie
najbliższej.
4 W przypadku uchylenia środka ochrony i pomocy z przyczyn, o których
mowa w ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 1, osoba chroniona jest zobowiązana do
zwrotu właściwemu organowi równowartości otrzymanej pomocy
finansowej. Komendant Policji wykonujący zarządzenie w przedmiocie
środków ochrony i pomocy wydaje zarządzenie, w którym określa kwotę
wydatków podlegających zwrotowi.
5. Do zarządzenia w przedmiocie uchylenia środka ochrony i pomocy
stosuje się odpowiednio art. 12 ust. 5-6.

Art. 18
.Niedopuszczalna jest czynność dowodowa zmierzająca do ujawnienia
Przepis nie wynika z
okoliczności dotyczących udzielenia osobom, o którym mowa w art. 2
instrumentu prawnego UE, jest
ust. 1, środków ochrony i pomocy, o których mowa w art. 3 pkt 2 i 3.
zgodny z celem dyrektywy

2012/29/UE ws. praw ofiar
przestępstw.
Art. 19.
Okoliczności dotyczące wykonywania i zastosowania środków ochrony i Przepis nie wynika z
pomocy, o których mowa w art. 3 pkt 2 i 3, podlegają ochronie zgodnie z instrumentu prawnego UE, jest
ustawą z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. zgodny z celem dyrektywy
z 2010 r. Nr 182, poz. 1228).
2012/29/UE ws. praw ofiar
6


przestępstw.
Art. 20.
Materiałów dotyczących udzielenia środków ochrony i pomocy nie
Art. 9 ust. 3 dyrektywy 2011/99.
załącza się do akt sprawy.
W zakresie świadków uwaga jw.
do art. 18 dyrektywy
2012/29/UE ws. praw ofiar
przestępstw.

Art. 21.
W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego

wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 2 § 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
Art. 1 dyrektywy 2012/29/UE
„3) uwzględnione zostały prawnie chronione interesy pokrzywdzonego
ws. praw ofiar przestępstw.
przy jednoczesnym poszanowaniu jego godności.”;

2) art. 52 otrzymuje brzmienie:

„Art. 52 § 1.W przypadku śmierci pokrzywdzonego prawa, które by mu
Art. 2 ust. 1 lit. b dyrektywy
przysługiwały, mogą wykonywać osoby najbliższe lub osoby pozostające 2012/29/UE ws. praw ofiar
na jego utrzymaniu, a w wypadku ich braku lub nieujawnienia –
przestępstw.
prokurator, działając z urzędu.

§ 2. W przypadku gdy organ prowadzący postępowanie dysponuje
Art. 4 dyrektywy 2012/29/UE
informacjami o osobach najbliższych dla pokrzywdzonego lub osobach
ws. praw ofiar przestępstw.
pozostających na jego utrzymaniu, poucza o przysługujących

uprawnieniach co najmniej jedną z nich.”;

3) po art. 56 dodaje się art. 56a w brzmieniu:
Art. 7 dyrektywy 2012/29/UE
"Art. 56a. Oskarżycielowi posiłkowemu, który nie włada
ws. praw ofiar przestępstw.
w wystarczającym stopniu językiem polskim, orzeczenie podlegające

zaskarżeniu lub kończące postępowanie doręcza się wraz

z tłumaczeniem; za zgodą oskarżyciela posiłkowego można poprzestać

na ogłoszeniu przetłumaczonego orzeczenia kończącego postępowanie,
jeżeli nie podlega ono zaskarżeniu.”;

4) po art. 60 dodaje się art. 60a w brzmieniu:
Art. 7 dyrektywy 2012/29/UE
„Art. 60a. Oskarżycielowi prywatnemu, który nie włada w wystarczającym ws. praw ofiar przestępstw.
stopniu językiem polskim, orzeczenie podlegające zaskarżeniu lub

kończące postępowanie doręcza się wraz z tłumaczeniem; za zgodą

oskarżyciela prywatnego można poprzestać na ogłoszeniu

przetłumaczonego orzeczenia kończącego postępowanie, jeżeli nie

podlega ono zaskarżeniu.”;

5) w art. 61 § 1 otrzymuje brzmienie:
Art. 2 ust. 1 lit. b i art. 2 ust. 2 lit.
„§ 1. W razie śmierci oskarżyciela prywatnego postępowanie zawiesza
b dyrektywy 2012/29/UE ws.
się, a osoby najbliższe lub osoby pozostające na utrzymaniu zmarłego
praw ofiar przestępstw.
mogą wstąpić w jego prawa.”;

6) w art. 148 wprowadza się następujące zmiany:
Przepis nie wynika z
a) dodaje się § 2a w brzmieniu:
instrumentu prawnego UE, jest
„§ 2a.W protokole nie zamieszcza się danych dotyczących miejsca
zgodny z celem dyrektywy
zamieszkania i miejsca pracy osób biorących udział w czynności. Dane
2012/29/UE ws. praw ofiar
te zamieszcza się w załączniku do protokołu do wyłącznej wiadomości
przestępstw.
organu prowadzącego postępowanie.”,

b) dodaje się § 5 w brzmieniu:

„§ 5. Sąd lub prokurator może ujawnić dane, o których mowa w § 2a,
j.w.
jeżeli mają one znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie.”;

7) w art. 191 wprowadza się następujące zmiany:

a) § 1 otrzymuje brzmienie:

„§ 1. Przesłuchanie rozpoczyna się od zapytania świadka o imię,
j.w.
nazwisko, wiek, zajęcie, karalność za fałszywe zeznanie lub oskarżenie

oraz stosunek do stron.";

b) dodaje się § 1a w brzmieniu:

„§ 1a. Sąd ustala miejsce zamieszkania świadka na podstawie
j.w.
dokumentu tożsamości lub pisemnego oświadczenia świadka.”;

8) w art. 253 wprowadza się następujące zmiany:

a) § 3 otrzymuje brzmienie:

„§ 3.Sąd lub prokurator niezwłocznie zawiadamia pokrzywdzonego, jego Przepis nie wynika z
przedstawiciela ustawowego lub osobę, pod której stałą pieczą
instrumentu prawnego UE, jest
7

pokrzywdzony pozostaje, o uchyleniu, nieprzedłużeniu lub zmianie
zgodny z celem dyrektywy
tymczasowego aresztowania na inny środek zapobiegawczy, jak również 2012/29/UE ws. praw ofiar
o ucieczce oskarżonego z aresztu śledczego, chyba że pokrzywdzony
przestępstw.
oświadczy, iż z takiego uprawnienia rezygnuje.”,

b) dodaje się § 4 w brzmieniu:

„§ 4. W uzasadnionych przypadkach zawiadomienie, o którym mowa
Uwaga jw. do art. 18 dyrektywy
w § 3, przekazuje się również świadkowi.”;
2012/29/UE ws. praw ofiar
9) po art. 299 dodaje się art. 299a w brzmieniu:
przestępstw.
„Art. 299a. Podczas czynności z udziałem pokrzywdzonego

w postępowaniu przygotowawczym może być obecna osoba przez niego Art. 20 lit. c dyrektywy
wskazana, jeżeli nie uniemożliwia to przeprowadzenia czynności albo nie 2012/29/UE ws. praw ofiar
utrudnia jej w istotny sposób.”;
przestępstw.
10) w art. 300 § 2 otrzymuje brzmienie:

„§ 2. Przed pierwszym przesłuchaniem poucza się pokrzywdzonego

o posiadaniu statusu strony procesowej w postępowaniu
Art. 4 dyrektywy 2012/29/UE
przygotowawczym oraz o wynikających z tego uprawnieniach,
ws. praw ofiar przestępstw.
w szczególności do: składania wniosków o dokonanie czynności

śledztwa lub dochodzenia i warunkach uczestniczenia w tych

czynnościach, określonych w art. 51 i 52 i 315 – 318, korzystania

z pomocy pełnomocnika, w tym do złożenia wniosku o wyznaczenie

pełnomocnika z urzędu w okolicznościach wskazanych w art. 78, do

końcowego zaznajomienia z materiałami postępowania, jak również

o uprawnieniach określonych w art. 23a § 1, art. 87a, art. 204 i art. 306

oraz o obowiązkach i konsekwencjach wskazanych w art. 138 i art. 139.
Pouczenie obejmuje również informację o możliwościach naprawienia

szkody przez oskarżonego lub uzyskania kompensaty państwowej,

dostępie do pomocy prawnej, dostępnych środkach ochrony i pomocy,

możliwości wydania europejskiego nakazu ochrony, organizacjach

wsparcia pokrzywdzonych oraz możliwości zwrotu kosztów poniesionych
w związku z udziałem w postępowaniu. Pouczenie należy wręczyć

pokrzywdzonemu na piśmie; pokrzywdzony otrzymanie pouczenia

potwierdza podpisem.

§ 2a. Przed pierwszym przesłuchaniem poucza się świadka o jego

uprawnieniach i obowiązkach określonych w art. 177-192a oraz

dostępnych środkach ochrony i pomocy.
Przepis nie wynika z
§ 3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzory
instrumentu prawnego UE, jest
pisemnych pouczeń, o których mowa w § 1-2a, mając na względzie takie zgodny z celem dyrektywy
poinformowanie o treści obowiązujących przepisów, które umożliwi ich
2012/29/UE ws. praw ofiar
zrozumienie także osobie niekorzystającej z pomocy obrońcy lub
przestępstw.
pełnomocnika.”;

11) w art. 325e § 1 otrzymuje brzmienie:

„§ 1. Postanowienia o wszczęciu dochodzenia, odmowie wszczęcia

dochodzenia, umorzeniu dochodzenia i wpisaniu sprawy do rejestru

przestępstw, umorzeniu dochodzenia oraz o jego zawieszeniu wydaje
Art. 6 ust. 1 i 2 dyrektywy
prowadzący postępowanie. Mogą one zostać zamieszczone w protokole, 2012/29/UE ws. praw ofiar
o którym mowa w art. 304a, i nie wymagają uzasadnienia. Na wniosek
przestępstw.
strony organ prowadzący dochodzenie podaje ustnie najważniejsze

powody postanowienia.”;

12) w art. 349 § 7 otrzymuje brzmienie:

„§ 7. Na posiedzeniu przewodniczący składu orzekającego, biorąc pod

uwagę stanowiska w przedmiocie planowania i organizacji rozprawy
Art. 6 ust. 1 i 2 dyrektywy
głównej przedstawione przez strony, pełnomocników i obrońców,
2012/29/UE ws. praw ofiar
rozstrzyga w przedmiocie wniosków dowodowych i kolejności ich
przestępstw.
przeprowadzenia, przebiegu i organizacji rozprawy głównej oraz

wyznacza jej terminy, a także podejmuje inne niezbędne rozstrzygnięcia.
Przepisy art. 350 § 2-4 stosuje się odpowiednio.”;

13) w art. 350 dodaje się § 4 w brzmieniu:

„§ 4. O terminie i miejscu rozprawy głównej zawiadamia się

pokrzywdzonego.”;
Art. 6 ust. 1 i 2 dyrektywy
14) w art. 390 § 2 otrzymuje brzmienie:
2012/29/UE ws. praw ofiar
8

„§ 2. W wyjątkowych przypadkach, gdy należy się obawiać, że obecność przestępstw.
oskarżonego mogłaby oddziaływać krępująco na wyjaśnienia

współoskarżonego albo na zeznania świadka lub biegłego,
Art. 23 ust. 3 lit. a i b dyrektywy
przewodniczący może zarządzić, aby na czas przesłuchania danej osoby 2012/29/UE ws. praw ofiar
oskarżony opuścił salę sądową lub przeprowadzić przesłuchanie w trybie przestępstw.
określonym w art. 177 § 1a. Przepis art. 375 § 2 stosuje się

odpowiednio.”;

15) po rozdziale 66i dodaje się rozdziały 66j i 66k w brzmieniu:

(…)


Projektowane rozdziały 66j i 66k
k.p.k. w całości implementują
dyrektywę 2011/99/UE ws.
ENO, jak to szczegółowo
wykazano w tabeli zbieżności.

Art. 22.
W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy
Art. 18 dyrektywy 2012/29/UE
wprowadza się następujące zmiany:
ws. praw ofiar przestępstw.
1) w art. 43 dodaje się § 11a w brzmieniu:

„11a. Podmiot, który otrzymał dotację w celu świadczenia pomocy

psychologicznej osobom pokrzywdzonym przestępstwem jest

zobowiązany udzielić tej pomocy na wezwanie organu prowadzącego

czynności operacyjno - rozpoznawcze albo sprawdzające lub organu

prowadzącego postępowanie przygotowawcze w terminie 14 dni, chyba

że wykorzystany został limit pomocy określony w umowie lub

pokrzywdzony nie kwalifikuje się do udzielenia takiej pomocy.";

2) w art. 168a dodaje się § 6 w brzmieniu:
Uwaga jw. do art. 18 dyrektywy
„§ 6. W uzasadnionych przypadkach zawiadomienie, o którym mowa
2012/29/UE ws. praw ofiar
w § 1, przekazuje się również świadkowi.”.
przestępstw.


Art. 23.
W ustawie z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych
Przepis nie wynika z
w art. 5 w ust. 1 pkt 7 otrzymuje brzmienie:
instrumentu prawnego UE, jest
„7) zagrozi lub może zagrozić życiu lub zdrowiu świadków koronnych lub zgodny z celem dyrektywy
osób najbliższych, osób wobec których zastosowano środki ochrony i
2012/29/UE ws. praw ofiar
pomocy przewidziane w art. 3 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2 ustawy z dnia…
przestępstw.
o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka w związku z
postępowaniem karnym, albo świadków, o których mowa
w art. 184 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania
karnego lub osób dla nich najbliższych.”.

Art. 24.
W ustawie z dnia z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr
Przepis nie wynika z
287, poz. 1687, ze zm.) w art. 20 w ust. 2a w pkt 5 przecinek zastępuje
instrumentu prawnego UE, jest
się kropką i dodaje się pkt 6 w brzmieniu:
zgodny z celem dyrektywy
„6) osobach, wobec których zastosowano środki ochrony i pomocy,
2012/29/UE ws. praw ofiar
przewidziane w ustawie z dnia…. o ochronie i pomocy dla
przestępstw.
pokrzywdzonego i świadka w związku z postępowaniem karnym.”.

Art. 25.
1. W latach 2015-2024 maksymalny limit wydatków budżetu państwa
Reguła wydatkowa
będący skutkiem finansowym ustawy wynosi 254 470,5 tys. zł, z tym że
w:
1) 2015 r. - 15 957 tys. zł;
2) 2016 r. - 17 586 tys. zł;
3) 2017 r. - 19 287 tys. zł;
4) 2018 r. - 21 276 tys. zł;
5) 2019 r. - 23 359,5 tys. zł;
6) 2020 r. - 25 708,5 tys. zł;
7) 2021 r. - 28 296 tys. zł;
8) 2022 r. - 31 099,5 tys. zł;
9) 2023 r. - 34 213,5 tys. zł;
10) 2024 r. - 37 687,5 tys. zł.
2. Minister Spraw Wewnętrznych monitoruje wykorzystanie
9

zaplanowanych na dany rok wydatków na środki ochrony i pomocy,
obejmujących łącznie limit wydatków będący skutkiem finansowym
ustawy, o którym mowa w ust. 1.
3. W ramach procesu monitorowania, o którym mowa w ust. 2, Minister
Spraw Wewnętrznych dokonuje, co najmniej cztery razy w roku, według
stanu na koniec każdego kwartału, analizy stopnia wykorzystania
zaplanowanych na dany rok wydatków na środki ochrony i pomocy.
4. W przypadku przekroczenia przyjętej na dany rok budżetowy łącznej
wielkości planowanych wydatków, o których mowa w ust. 2, oraz w
przypadku wystąpienia takiego zagrożenia w trakcie roku, tj. w sytuacji,
gdy część planowanych wydatków, o których mowa w ust. 2,
przypadająca proporcjonalnie na okres od początku roku
kalendarzowego do końca danego kwartału została przekroczona:
1) po pierwszym kwartale - co najmniej o 15%,
2) po dwóch kwartałach - co najmniej o 10%,
3) po trzech kwartałach - co najmniej o 5%,
Minister Spraw Wewnętrznych może zwiększyć limity, o których mowa w
ust. 1, o kwotę oszczędności z tytułu innych wydatków lub zmniejszyć
liczbę stosowanych środków pomocy w zakresie zmiany miejsca pobytu.
Jeśli działania te okażą się niewystarczające, Minister Spraw
Wewnętrznych może w dalszej kolejności zmniejszyć liczbę
stosowanych środków ochrony na czas czynności procesowej lub
ochrony osobistej.

Art. 26.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, za
Przepis końcowy
wyjątkiem art. 21 pkt 12 i 13, które wchodzą w życie z dniem 1 lipca
2015 r. oraz art. 21 pkt 15 i 16, które wchodzą w życie z dniem
11 stycznia 2015 r.