Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw

W § 8 zawarto przepisy dotyczące ilości leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia
żywieniowego i wyrobu medycznego, możliwego do przepisania dla jednego pacjenta
jednorazowo maksymalnie, przez osobę wystawiającą receptę.
Zgodnie z projektowanym przepisem, pielęgniarka lub położna może wystawić do trzech recept
na następujące po sobie okresy stosowania nieprzekraczające łącznie 90 dni stosowania,
a w przypadku recept na środki antykoncepcyjne do sześciu recept na następujące po sobie
okresy stosowania nieprzekraczające łącznie 6-miesięcznego stosowania.
W § 9 wskazano wzór recepty, stanowiący załącznik nr 6 do rozporządzenia oraz przedstawiono
techniczne aspekty zaopatrywania w druki recept.
Zgodnie z treścią § 10 recepta, na której przepisano wyłącznie leki niepodlegające refundacji
posiadające kategorię dostępności „Rp”, nie musi odpowiadać wzorowi określonemu
w załączniku nr 6 do rozporządzenia.
W rozdziale 3 rozporządzenia dotyczącym realizacji recept wskazano przepisy obowiązujące
osobę wydającą leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby
medyczne.
W § 15 wskazano sposób postępowania osoby wydającej leki, środki spożywcze specjalnego
przeznaczenia żywieniowego i wyrobu medycznego, w przypadku wystawienia recepty w sposób
niezgodny z zasadami określonymi w rozporządzeniu.
W § 16 wskazano terminy realizacji recept.
W rozdziale 4 rozporządzenia zawarto przepisy dotyczące sposobu przechowywania recept,
w tym sposób postępowania w sytuacji zniszczenia, utraty lub kradzieży druków recept.
W rozdziale 5 rozporządzenia zawarto przepisy dotyczące zasad kontroli wystawiania i realizacji
recept na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyroby
medyczne.
Rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Celem tych rozwiązań jest zwiększenie dostępności świadczeniobiorców do świadczeń opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w tym porad recepturowych, bez
konieczności odbycia przez świadczeniobiorcę wizyty lekarskiej.
Należy podkreślić, iż proponowane przepisy mają na celu poszerzenie kompetencji pielęgniarek
i położnych, nadanie im uprawnień, ale nie narzucenie dodatkowych obowiązków. Dlatego też
możliwość samodzielnej ordynacji leków zawierających określone substancje czynne, środków
spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, zlecania wyrobów medycznych, będzie
należała do decyzji pielęgniarek i położnych.
31

Jednocześnie projektowane zmiany przyczynią się do poprawy statusu zawodowego pielęgniarek
i położnych potwierdzonego uzyskaniem szerszych uprawnień i kompetencji zawodowych, jako
potwierdzenie poziomu wykształcenia, zdobytej wiedzy i doświadczenia zawodowego.
Pielęgniarki i położne będą mogły korzystać z nowych uprawnień dotyczących wystawiania
recept na leki oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia, wydawania zleceń na wyroby
medyczne nie wcześniej niż od dnia 1 stycznia 2016 r.

Przedmiotowe rozporządzenie nie jest objęte prawem Unii Europejskiej.
Projektowane rozporządzenie nie zawiera przepisów technicznych, w związku z tym nie podlega
notyfikacji w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r.
w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych
(Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.).
Projekt rozporządzenia zostanie opublikowany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie
podmiotowej Ministra Zdrowia, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności
lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.).
Projekt rozporządzenia zostanie również udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej
Rządowego Centrum Legislacji, zgodnie z § 11a uchwały Nr 190 Rady Ministrów z dnia
29 października 2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. poz. 979).


32


Nazwa projektu
Data sporządzenia
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie recept
21.05.2014 r.
wystawianych przez pielęgniarki i położne


Źródło:
Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące
Art. 15a ust. 8 pkt 3–6 ustawy z dnia
Ministerstwo Zdrowia
15 lipca 2011 r. o zawodach

pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 174,
Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra,
poz. 1039, z późn. zm.)
Sekretarza Stanu lub Podsekretarza Stanu

Pana Aleksander Sopliński – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Nr wykazie prac Ministra Zdrowia
Zdrowia
brak
Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu
Pani Beata Cholewka, Dyrektor Departamentu Pielęgniarek
i Położnych,
Tel.: 53-00-207 e-mail: b.cholewka@mz.gov.pl
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Jaki problem jest rozwiązywany?
Zgodnie z art. 15a ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.
U. Nr 174, poz. 1039, z późn. zm.) wprowadzanym art. 1 ustawy z dnia ... o zmianie ustawy
o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. ...) w ramach
samodzielnego wykonywania świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych
i rehabilitacyjnych, pielęgniarka i położna posiadające dyplom ukończenia studiów drugiego
stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo mają prawo samodzielnie:
1) ordynować leki zawierające określone substancje czynne oraz środki spożywcze
specjalnego przeznaczenia żywieniowego, w tym wystawiać na nie recepty,
2) ordynować określone wyroby medyczne, w tym wystawiać na nie zlecenia albo recepty
– jeżeli ukończą kurs specjalistyczny w tym zakresie.
W ramach realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji
pielęgniarka i położna posiadające co najmniej dyplom ukończenia studiów pierwszego stopnia
na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo mają prawo, wystawiać recepty na leki,
z wyłączeniem leków bardzo silnie działających oraz środków odurzających i psychotropowych,
oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego niezbędne do kontynuacji
leczenia, jeżeli ukończą kurs specjalistyczny w tym zakresie.
Przedmiotowa regulacja jest po raz pierwszy w porządku prawnym, co implikuje potrzebę
unormowania zasad wypisywania recept przez pielęgniarki i położne.
Istotą proponowanej regulacji jest określenie następujących zagadnień:
1) sposobu i trybu wystawiania recept,
2) wzoru recepty,
3) sposobu zaopatrywania w druki recept i sposobu ich przechowywania,
4) sposobu realizacji recept oraz kontroli ich wystawiania i realizacji
– biorąc pod uwagę niezbędne kwalifikacje oraz wymagany zakres umiejętności i obowiązków.
2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt
1. Istotą proponowanych zmian jest powierzenie pielęgniarkom/położnym z odpowiednimi
kwalifikacjami nowych uprawnień dotyczących samodzielnej ordynacji leków
zawierających określone substancje czynne, środków spożywczych specjalnego
przeznaczenia żywieniowego, zlecania wyrobów medycznych.
33

2. Pielęgniarki i położne posiadające dyplom ukończenia studiów drugiego stopnia na
kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo będą uprawnione do samodzielnego
ordynowania leków i wystawiania recept na określone leki oraz środki spożywcze
specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz do samodzielnego ordynowania wyrobów
medycznych i wystawiania na nie zleceń.
Natomiast pielęgniarki i położne posiadające co najmniej dyplom ukończenia studiów
pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo będą mogły na zlecenie
lekarza, wystawiać recepty na określone leki oraz środki spożywcze specjalnego
przeznaczenia żywieniowego jako kontynuację leczenia.
3. Proponowanym rozwiązaniem jest uregulowanie kwestii wypisywania recept przez
uprawnione pielęgniarki/położne, o których mowa powyżej.
4. Oczekiwanym efektem regulacji będzie zwiększenie dostępności świadczeniobiorców do
świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w tym porad
recepturowych, bez konieczności odbycia przez świadczeniobiorcę wizyty lekarskiej,
a także poprawa statusu zawodowego pielęgniarek i położnych potwierdzonego
uzyskaniem szerszych uprawnień i kompetencji zawodowych, jako potwierdzenie
poziomu wykształcenia, zdobytej wiedzy i doświadczenia zawodowego.
3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich
OECD/UE?
W wielu państwach, a szczególnie w państwach członkowskich UE istnieją rozwiązania umożliwiające
pielęgniarkom i położnym wystawianie recept. Uprawnienia pielęgniarek i położnych do przepisywania
recept w wielu krajach są różnicowane i zależą od systemu opieki zdrowotnej, rozmieszczenia populacji
i statusu zawodu pielęgniarki i położnej. W Wielkiej Brytanii n.p. przyznawanie uprawnień do wystawiania
recept rozpoczęto od pielęgniarek i położnych środowiskowych. Stało się to podstawą do rozszerzenia tych
uprawień dla szerszej grupy pielęgniarek. Głównymi powodami przyznawania uprawnień było poprawa
dostępności pacjentów do świadczeń zdrowotnych. Powyższe rozwiązania funkcjonują m.in. w Irlandii,
Hiszpanii, Szwecji, Danii, Holandii, Wielkiej Brytani . Rozwiązania funkcjonujące w Wielkiej Brytani
związane są ze zróżnicowanym charakterem uprawnień i kompetencji pielęgniarek i położnych na trzech
różnych poziomach przygotowania zawodowego.
Z doświadczeń europejskich wynika, że powyższe rozwiązania przynoszą korzyści dla pacjentów jak i dla
systemu. Pacjenci bardziej przestrzegają zaleceń terapeutycznych, mają łatwość ponownej konsultacji
z pielęgniarką. Pielęgniarki postrzegane są jako profesjonalnie przygotowane, uzyskują dobre efekty
w komunikacji z pacjentami. Ma to przełożenie na efekty ekonomiczne, satysfakcję pacjentów i oszczędność
czasu. Powyższe zmiany wpływają na bardziej racjonalne gospodarowanie zasobami ochrony zdrowia jak
też wydajność poszczególnych członków zespołu terapeutycznego.
Zgodnie z posiadanymi informacjami, w Irlandii w 2013 r. pielęgniarki i położne wystawiły 34 310 recept
dla ponad 28 000 indywidualnych pacjentów.
Przyjęcie proponowanych rozwiązań rozpocznie tworzenie modelu dające zbliżone uprawnienia osób
realizujących świadczenia zdrowotne.
4. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Grupa
Wielkość
Źródło danych
Oddziaływanie
Świadczeniobiorcy

Centralny Wykaz
Poprawa dostępności do
33 011 012 osób
Ubezpieczonych
świadczeń opieki

na dzień 31 grudnia 2012 r. zdrowotnej poprzez

rozszerzenie kompetencji
i uprawnień pielęgniarek
i położnych realizujących
świadczenia
w szczególności
w podstawowej opieki
zdrowotnej
34

i ambulatoryjnej opiece
specjalistycznej.
Pielęgniarki i położne
Ok. 37 500
NFZ
W odniesieniu do części
zatrudnione
– pielęgniarki
pacjentów nastąpi
u świadczeniodawców w zgłoszone do
skrócenie czasu
szczególności
realizacji
oczekiwania na diagnozę
realizujących
świadczeń
i rozpoczęcie oraz
świadczenia w rodzaju
w POZ.
kontynuację leczenia.
podstawowa opieka
Ok. 18 800
zdrowotna (POZ)
– pielęgniarki
i ambulatoryjna opieka
zgłoszone do
specjalistyczna (AOS)
realizacji
oraz pielęgniarki
świadczeń
i położne realizujące
w AOS.
świadczenia w ramach
Ok. 5400 położne
kontraktów z NFZ
zgłoszone do
realizacji
świadczeń
w POZ.
Ok. 3600 położne
zgłoszone do
realizacji
świadczeń AOS.
5. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji
Zakłada się 30 dniowy termin zgłaszania uwag w ramach konsultacji publicznych.
Projekt będzie konsultowany z następującymi podmiotami:
Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, Naczelna Rada Lekarska, Naczelna Rada Aptekarska,
Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych, Komisja Wspólna Rządu
i Samorządu Terytorialnego, Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie, Polskie Towarzystwo
Położnych, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, Forum Związków
Zawodowych, Sekretariat Ochrony Zdrowia Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, Federacja
Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia – „Porozumienie Zielonogórskie”, Federacja
Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia i Pomocy Społecznej, Centrum
Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych, Konsultant Krajowy w dziedzinie
pielęgniarstwa, Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, Konsultant
Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego, Konsultant Krajowy w dziedzinie
pielęgniarstwa ginekologiczno-położniczego, Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa
przewlekle chorych i niepełnosprawnych, Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa
anestezjologicznego i intensywnej opieki, Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa
pediatrycznego, Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego,
Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego, Konsultant Krajowy
w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa
opieki paliatywnej, Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego
i operacyjnego, Kolegium Pielęgniarek i Położnych Rodzinnych, Wojskowy Inspektorat Ochrony
Zdrowia, Rzecznik Praw Pacjenta. Marszałkowie Województw, Wojewodowie, Związek
Powiatów Polskich, Związek Miast Polskich, Komisja Wspólna Rządu i Samorządu
Terytorialnego, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych, Konfederacja Pracodawców
Polskich, Związek Pracodawców Służby Zdrowia, Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych,
rektorzy uczelni medycznych, Stowarzyszenie Menedżerów Opieki Zdrowotnej, Ogólnopolskie
Porozumie Związków Zawodowych, Sekretariat Ochrony Zdrowia KK NSZZ „Solidarność”,
35