Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

Druk nr 239


Warszawa, 20 stycznia 2012 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja





Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej


Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy - Kodeks karny.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Michała Kabacińskiego.


(-) Maciej
Banaszak;
(-) Piotr
Paweł
Bauć;
(-) Robert
Biedroń;
(-) Bartłomiej Bodio; (-) Jerzy Borkowski; (-) Artur Bramora; (-) Jan
Cedzyński; (-) Piotr Chmielowski; (-) Artur Dębski; (-) Marek Domaracki;
(-) Dariusz Cezar Dziadzio; (-) Wincenty Elsner; (-) Artur Górczyński;
(-) Michał Kabaciński; (-) Adam Kępiński; (-) Krzysztof Kłosowski;
(-) Henryk Kmiecik; (-) Roman Kotliński; (-) Łukasz Krupa; (-) Jacek
Kwiatkowski;
(-) Andrzej
Lewandowski;
(-) Tomasz
Makowski;
(-) Małgorzata Marcinkiewicz; (-) Jacek Najder; (-) Wanda Nowicka;
(-) Janusz Palikot; (-) Wojciech Penkalski; (-) Zofia Popiołek; (-) Marek
Poznański; (-) Andrzej Rozenek; (-) Adam Rybakowicz; (-) Armand Kamil
Ryfiński; (-) Marek Stolarski; (-) Halina Szymiec-Raczyńska; (-) Maciej
Wydrzyński.

projekt

USTAWA
z dnia ………………. 2011 r.
o zmianie ustawy - Kodeks karny

Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz.
553, z późn. zm.1) uchyla się art. 226.


Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia.























1 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64,
poz. 729 i Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r.
Nr 98, poz. 1071, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935
i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426, z
2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr
180, poz. 1493, z 2006 r. Nr 190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 89,
poz. 589, Nr 123, poz. 850, Nr 124, poz. 859 i Nr 192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122,
poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173, poz. 1080 i Nr 214, poz. 1344, z 2009 r. Nr 62, poz. 504, Nr 63,
poz. 533, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 190, poz. 1474, Nr 201, poz. 1540 i Nr 206, poz.
1589 oraz z 2010 r. Nr 7, poz. 46.
UZASADNIENIE



1.
Wyjaśnienie celu ustawy

Celem projektowanej ustawy jest zapewnienie swobody wyrażania myśli i
okazywania swoich przekonań publicznie bez obawy przed byciem
posądzonym o zniewagę funkcjonariusza publicznego. Dlatego też niniejszy
projekt uchyla art. 226 kodeksu karnego, który umożliwia ściganie z urzędu
działań, które będąc manifestacją przekonań politycznych czy krytycznej
postawy, a przez ich subiektywny odbiór przez jednostkę, zostają
zakwalifikowane jako czyn bezprawny.

Ta podstawowa zasada funkcjonowania demokratycznego państwa jaką jest
wolność wyrażania myśli gwarantowana w Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej wszystkim obywatelom bez wyjątku, jest wielokrotnie w praktyce
ograniczana wyłącznie do określonych grup społecznych.

Przepis, który w tak wybiórczy sposób traktuje obywateli, którzy są przecież
wobec prawa równi a w konsekwencji blokuje wszelką krytykę i nie pozwala
na otwartą debatę powinien zostać usunięty z porządku prawnego.

Konstytucja RP w preambule jednoznacznie wskazuje na pluralizm
aksjologiczny i wyznaniowy społeczeństwa polskiego, a zarazem w art. 31
ust. 1 gwarantuje wszystkim równość wobec prawa oraz prawo do równego
traktowania przez władze publiczne.

Art. 226 kk jest w praktyce jest narzędziem wykorzystywanym przez
polityków, którzy za pomocą prokuratury mszczą się na tych, którzy ich
krytykują.

Wydaje się, że w krajach gdzie, rzeczywiście wolność słowa jest prawem i
wartością najważniejszą, wolność słowa nie polega na tym, że wolno mówić i
pisać tylko to, czym nikt nie czuje się urażony, a przeciwnie – prawdziwym
testem na to, czy wolność słowa jest rzeczywistością, jest fakt - w jakim
stopniu i czy w ogóle system prawny toleruje takie wypowiedzi, które wielu
obywateli, a często zdecydowana ich większość kategorycznie odrzuca i
potępia.

Swoboda wyrażania pejoratywnych opinii o osobach publicznych winna być
niezbywalnym prawem obywatela, albowiem “…w przypadku braku kontroli
rządu i równowagi, jedynym skutecznym ograniczeniem dla polityki władzy
wykonawczej może być oświecenie obywateli - a co za tym idzie świadoma i
krytyczna opinia publiczna, która sama może decydować o ochronie wartości
demokratycznych…” (SN USA orzeczenie w sprawie New Yok Times v USA z
dnia 30 czerwca 1971 r.).

Sankcje za obrazę głowy państwa nie obowiązują już w Republice Korei.
Zniesiono je po upadku reżimu wojskowego 1998 r. Po kompromitującym
władze procesie dziennikarza skazanego wcześniej za krytykę poglądów
prezydenta Kim Dae Junga. Nie karze się za takie przestępstwa na Ukrainie
od 2001 r.

Taka swoboda lub jej brak jest zasadniczym testem demokracji i wolnego
społeczeństwa. Wydawałoby się, że nie ma żadnego racjonalnego powodu,
aby
traktować przedstawicieli
rządu,
urzędników
państwowych
czy
parlamentarzystów i inne osoby publiczne jak „święte krowy” i nie mieć prawa
do krytyki, czy negatywnej opinii o nich czy o ich działaniach.

W państwie szanującym prawo swych obywateli do swobodnego
wypowiadania się, ludzie wyrażający niepopularne poglądy i ujawniający
niewygodne fakty, kiedy zaangażowane są ewidentnie emocje, muszą mieć
również prawo do ostrego, a więc często dosadnego i być może obraźliwego
języka tak, aby od swobodnego wypowiadania się nie odstraszać innych,
którzy mają do powiedzenia rzeczy ważne i kontrowersyjne. Dlatego też np. w
prawie amerykańskim polityk lub inna osoba „na świeczniku” nie ma szans
powodzenia nawet w cywilnym procesie o zniesławienie, jeśli nie udowodni,
że pozwany zdawał sobie sprawę z tego, że jego wypowiedzi były fałszywe
lub przypuszczał, że mogą takimi być.

2.
Przedstawienie stanu obecnego

W art. 226 stypizowano dwa przestępstwa. Pierwsze z nich, zamieszczone
w § 1, polega na znieważeniu funkcjonariusza publicznego lub osoby do
pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem czynności
służbowych. Przestępstwo to stanowi typ kwalifikowany w stosunku do
podstawowego typu znieważenia określonego w art. 216. W tym przypadku
przepis przewiduje zaostrzenie karalności w związku z tym, iż omawiane
przestępstwo godzi w godność osobistą funkcjonariusza, przez co uznaje się,
że pośrednio także jest wymierzone w poszanowanie reprezentowanej przez
niego instytucji.

Drugie przestępstwo, zamieszczone w § 3, polega na publicznym
znieważeniu lub poniżeniu konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej.
Strona przedmiotowa przestępstw zawartych w art. 226 § 1 i 2 ma różny
charakter. W przypadku przestępstwa określonego w § 1 zachowanie
sprawcy polega na znieważaniu funkcjonariusza publicznego podczas
pełnienia obowiązków służbowych, zaś przy przestępstwie opisanym w § 2
czyn
może
polegać
na
publicznym
znieważaniu
lub
poniżaniu
konstytucyjnego organu państwa. Znamię „znieważa” należy interpretować w
ten sam sposób, jak w przypadku przestępstwa zniewagi określonego w art.
216. Przez zniewagę rozumiane jest takie zachowanie sprawcy, które polega
na wyrażeniu ujemnej oceny zachowania w stosunku do osoby, względem
której jest kierowana. Może ona przybrać różną postać, np. wypowiadania
słów
obelżywych,
wykonywania
gestów,
znaków
o
charakterze
lekceważącym. Może mieć formę pisemną lub ustną, rysunku albo druku.
Podmiotem, do którego zniewaga jest kierowana, ma być funkcjonariusz
publiczny albo osoba przybrana mu do pomocy. Z punktu widzenia
okoliczności czasu popełnienia przestępstwa należy stwierdzić, że zniewaga
ma być wyrażona podczas pełnienia przez funkcjonariusza publicznego
obowiązków albo w związku z ich pełnieniem.