Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych

 
Druk nr 2144 
 
 
Warszawa, 4 października 2013 r. 
SEJM 
 
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 
VII kadencja 
 
 
 
 
 
 
 
 
Pani  
 
Ewa Kopacz 
 
Marszałek Sejmu 
 
Rzeczypospolitej Polskiej 
 
 
 
 
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia  
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani 
posłowie wnoszą projekt ustawy: 
 
 
 -  o zmianie ustawy o cmentarzach 
 
i chowaniu zmarłych. 
 
 
Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy 
upoważniamy pana posła Marka Balta. 
 
 
 
 (-)   Romuald Ajchler;  (-)   Leszek Aleksandrzak; (-) Marek Balt;  (-)   Anna 
Bańkowska;   (-)   Jacek Czerniak;  (-)   Tadeusz  Iwiński;   (-)   Dariusz 
Joński;   (-)   Tomasz  Kamiński;   (-)   Krystyna  Łybacka;   (-)   Zbigniew 
Matuszczak;   (-)   Leszek Miller;  (-)   Grzegorz Napieralski;  (-)   Cezary 
Olejniczak;   (-)   Artur Ostrowski;  (-)   Stanisława  Prządka;   (-)   Małgorzata 
Sekuła-Szmajdzińska; 
 (-)   Tadeusz Tomaszewski;  (-)   Jerzy 
Wenderlich;   (-)   Bogusław  Wontor;   (-)   Stanisław  Wziątek;   (-)   Zbyszek 
Zaborowski;  (-)   Ryszard Zbrzyzny. 
                             
Projekt 
Ustawa 
z dnia .......... 2013 r. 
o zmianie ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych 
 
Art. 1. 
 
W ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu  zmarłych (tj. 
Dz. U. z 2011 r. Nr 118, poz. 687, Nr 144, poz. 853) wprowadza się następujące 
zmiany: 
 
1) art. 1 otrzymuje brzmienie: 
„Art. 1. Ustawa określa zasady zakładania i funkcjonowania cmentarzy, 
zasady i sposoby postępowania ze zwłokami, szczątkami i prochami ludzkimi, 
dokonywania ich pochówku  oraz  zasady  funkcjonowania  krematoriów i 
zakładów pogrzebowych.” 
 
2) po art. 1 dodaje się art. 1a – 1b w brzmieniu: 
„Art. 1a. Użyte w ustawie określenia oznaczają: 
1) zwłoki - ciało osoby zmarłej, w związku z której śmiercią wystawiono 
akt stanu cywilnego, 
2)  szczątki  -  pozostałości  zwłok  ludzkich  lub  ich  części  odłączone  od 
całości, w tym wydobyte z miejsca ich położenia, 
3) prochy -  prochy  powstałe  w  wyniku  spopielenia    zwłok  lub 
szczątków. 
4) cmentarz -  obszar  służący  do  pochówku  zwłok,  szczątków  lub 
prochów, w grobach,  kolumbariach  lub  poprzez  rozsypanie  na  polach 
pamięci, 
5)  grób  ziemny  –  dół  w  ziemi,  do  którego  chowa  się  trumnę  ze 
zwłokami lub szczątkami lub urny z prochami i zasypuje ziemią, 
6) grób ziemny zbiorowy - grób ziemny służący do pochowania więcej 
niż jednej trumny ze zwłokami lub szczątkami lub urny z prochami, 
7) grób murowany – dół w ziemi umocniony elementami budowlanymi 
do  poziomu  gruntu,  do  którego  chowa  się  trumnę  ze  zwłokami  lub 
szczątkami,  dopuszcza  się  pochowanie  wielu  urn  z  prochami,  a  nad  trumną 
lub urną zakłada się sklepienie, 
8) grób murowany zbiorowy - grób murowany służący do pochowania 
więcej niż jednej trumny ze zwłokami lub szczątkami lub urn z prochami, 
9) grób urnowy - grób ziemny lub murowany przeznaczony wyłącznie 
do chowania urny lub urn, 
10) katakumby -  pomieszczenie podziemne posiadające  nisze  w 
ścianach służące do pochowania zwłok, szczątków lub prochów w trumnach 
lub urnach, 
11) kolumbarium – budowla z niszami przeznaczona do składania urn, 
12)  pole  pamięci  –  miejsce niezabudowane, usytuowane na terenie 
cmentarza,  wolne  od  grobów,  kolumbariów  lub  katakumb,  służące  do 
rozsypywania prochów, 
13) trumna – skrzynia, w której chowa się zwłoki lub szczątki, 
14) urna - zamykane naczynie służące do umieszczenia prochów, 
15) kostnica -  budynek  lub  jego  część  służąca  do  przechowywania i 
przygotowywania zwłok lub szczątków do pochówku. 
16) prosektorium -  budynek  lub  jego  część  posiadający  salę  sekcyjną 
oraz infrastrukturę służąca do przechowywania i przygotowywania zwłok lub 
szczątków do pochówku, 
17)  dom  przedpogrzebowy  -  kompleks  budynków,  budynek  lub  część 
budynku  posiadający  w  szczególności  kostnicę  i  salę  służącą  do 
przeprowadzania ceremonii pogrzebowych, 
18) krematorium -  budynek  lub  jego  część,  wyposażony  w  urządzenia 
służące do spopielania zwłok lub szczątków, 
19)  balsamowanie  zwłok  -  utrwalanie  zwłok  mające  na  celu 
powstrzymanie lub spowolnienie ich rozkładu, 
20) pochowanie -  złożenie  zwłok,  szczątków  lub  prochów,  w  grobach, 
katakumbach,  kolumbariach,  rozsypanie  na  polach  pamięci  lub  zatopienie  w 
morzu, 
21) dochowanie - umieszczenie zwłok, szczątków lub prochów w grobie 
lub  niszy,  w  którym  złożono  już  przynajmniej  jedne  zwłoki,  szczątki  lub 
prochy, 
22) ekshumacja -  wydobycie  z  grobu  zwłok,  szczątków  lub  prochów,  i 
ich ponowne pochowanie, w tym samym lub innym grobie, 
23)  zakład  pogrzebowy  –  podmiot  gospodarczy  świadczący  usługi 
pogrzebowe  posiadający  co  najmniej  kostnicę  oraz  karawan  tj.  pojazd  do 
przewozu zwłok szczątków lub prochów.” 
 
Art. 1b. 1. Zakładanie i rozszerzanie cmentarzy komunalnych należy do 
zadań własnych gmin. 
2. O założeniu lub rozszerzeniu cmentarza komunalnego decyduje rada 
gminy, a w miastach na prawach powiatu rada miasta, po  uzyskaniu zgody 
właściwego państwowego inspektora sanitarnego. 
3.  Właściwe  władze  kościoła  lub  innego  związku  wyznaniowego 
decydują o założeniu lub rozszerzeniu cmentarza wyznaniowego, które może 
nastąpić  na  terenie  przeznaczonym  na  ten  cel  w  miejscowym  planie 
zagospodarowania  przestrzennego,  po  uzyskaniu  zgody  właściwego 
państwowego inspektora sanitarnego. 
4.  O  zamknięciu  cmentarza  komunalnego  decyduje  właściwa rada 
gminy  lub  rada  miasta  po  zasięgnięciu  opinii  właściwego  państwowego 
inspektora sanitarnego. 
5.  O  zamknięciu  cmentarza  wyznaniowego  decyduje  właściwa  władza 
kościoła  lub  innego  związku  wyznaniowego,  po  zasięgnięciu  opinii 
właściwego państwowego inspektora sanitarnego.” 
 
3) po art. 6 dodaje się art. 6a w brzmieniu: 
 
„Art.  6a.  Groby:  ziemne,  murowane,  urnowe,  a  także  kolumbaria  oraz 
pola pamięci mogą znajdować się wyłącznie na cmentarzach.” 
 
4) art. 7 otrzymuje brzmienie: 
 
„Art.  7  .  1.  Miejsce  w  grobie  nie  może  być  użyte  do  ponownego 
chowania przed upływem 20 lat, z wyłączeniem chowania urn z prochami.   
2. Po upływie 20 lat ponowne użycie każdego grobu  nie może nastąpić, 
jeżeli  jakakolwiek  osoba    zgłosi  zastrzeżenie  przeciw  temu  i  uiści  opłatę, 
przewidzianą za pochowanie zwłok. Zastrzeżenie to ma skutek na dalsze 20 
lat  i  może  być  odnowione.    O  możliwości  wniesienia  zastrzeżenia 
administracja  cmentarza  corocznie  obwieszcza  informację  w  formie  lokalnie 
praktykowanej.   
3. Dozwolone są umowy, przedłużające termin, przed upływem którego 
nie można użyć grobu do ponownego pochowania.          
4.  Niezależnie  od  przepisów  ust.  1  -  8 zabronione  jest  użycie  do 
ponownego pochowania  grobów,  mających wartość pamiątek historycznych, 
ze  względu  na  swą  dawność  lub  osoby,  które  są  w  nich  pochowane,  lub 
zdarzenia z którymi mają związek albo wartość artystyczną” 
5. W istniejących grobach murowanych dopuszcza się chowanie zwłok 
osób  zmarłych  w  ciągu  20  lat  od  wydania  decyzji  o  zamknięciu  cmentarza. 
Przy  zmianie  przeznaczenia  terenu  cmentarnego  przepis  art.  6  ust.  7  ma 
zastosowanie  również  do  zwłok  i  urn  z  prochami  pochowanych  w  tym 
dwudziestoletnim okresie.” 
 
5) w art. 8 ust. 4 otrzymuje brzmienie: 
 
„4. Prawo to służy, obok osoby określonej w ust. 3, także jej bliskim, to 
jest małżonkowi, z wyjątkiem małżonka separowanego, osobie pozostającej w 
trwałym  wspólnym  pożyciu,  wstępnym,  zstępnym,  rodzeństwu  i 
przysposobionym.” 
 
 
 
 
6) art. 10 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 
 
„Art. 10. 1. Zwłoki i szczątki ludzkie mogą być przechowywane jedynie 
w kostnicach, prosektoriach lub domach pogrzebowych.” 
 
7) w art. 10 po ust. 1 dodaje się ust. 1a-1f w brzmieniu: 
 
„1a. Zwłoki lub szczątki chowa się w trumnach. Prochy chowa się albo 
przechowuje w urnach. 
1b.  Wola  osoby  o  sposobie  pochowania  wyrażona  w  zapisie 
poświadczonym  notarialnie  ma  pierwszeństwo  przed    prawem  do 
pochowania,  
1c.  Prawo  pochowania  zwłok  lub  prochów  ludzkich  mają  osoby 
najbliższe wobec osoby zmarłej, a mianowicie: 
1) małżonek (ka), 
2) krewni zstępni, 
3) przysposobieni, 
4) krewni wstępni, 
5) krewni boczni do czwartej linii pokrewieństwa, 
6) powinowaci w linii prostej do pierwszego stopnia. 
1d.  Prawo  pochowania  osób  wojskowych  zmarłych  w  czynnej  służbie 
wojskowej  przysługuje  właściwym  organom  wojskowym  w  myśl  przepisów 
wojskowych. 
1e.  Prawo  pochowania  zwłok  osób  zasłużonych  wobec  Państwa  i 
społeczeństwa  przysługuje  organom  państwowym,  instytucjom  i 
organizacjom społecznym. 
1f.  Prawo  pochowania  zwłok  przysługuje  również  osobom, które 
dobrowolnie się do tego zobowiążą.” 
 
8) art. 12 otrzymuje brzmienie: 
 
„Art. 12. 1.  Zwłoki  i  szczątki  mogą  być  pochowane  przez  złożenie w 
grobach ziemnych, w grobach murowanych, kolumbariach lub katakumbach 
oraz zatopienie w morzu. 
2. Prochy mogą być pochowane przez złożenie w grobach ziemnych, w 
grobach  murowanych,  w  grobach  urnowych,  katakumbach,  kolumbariach, 
rozsypanie na polach pamięci lub zatopienie w morzu. 
3. Zatopienie w  morzu, o którym mowa  w ust. 1,  może być  dokonane 
tylko w przypadku osób zmarłych na okrętach będących na pełnym morzu i 
nastąpić  zgodnie  ze  zwyczajem  morskim.  W  przypadku  gdy  okręt  może  w 
przeciągu 24 godzin przybyć do portu objętego programem podróży, należy 
zwłoki przewieźć na ląd i pochować.