Senacki projekt ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych

– 4 – 
politycznych warunków, o których mowa art. 4,  oraz  po  zasięgnięciu  opinii  właściwej 
wojewódzkiej rady konsultacyjnej do spraw działaczy opozycji i osób represjonowanych. 
2. Status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów 
politycznych  stwierdza  się  na  wniosek  działacza  opozycji  antykomunistycznej, osoby 
represjonowanej z  powodów  politycznych,  wdowy  lub  wdowca  po  działaczu  opozycji 
antykomunistycznej  lub po osobie represjonowanej z powodów  politycznych lub innego 
członka rodziny zmarłego działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej 
z powodów politycznych. 
3. Do  wniosku  dołącza  się  dowody  potwierdzające  spełnienie  warunków,  o  których 
mowa w art. 2 lub art. 3. 
4. Wdowa lub wdowiec po działaczu  opozycji  antykomunistycznej  lub osobie 
represjonowanej z powodów politycznych do wniosku dołącza także kopię odpisu skróconego 
aktu  zgonu  działacza  opozycji  antykomunistycznej  lub osoby represjonowanej  z powodów 
politycznych  oraz  kopię  odpisu  skróconego  aktu  małżeństwa  potwierdzającego  zawarcie 
małżeństwa z tą osobą. 
5. Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych może zwrócić się do 
Prezesa  Instytutu  Pamięci  Narodowej  –  Komisji  Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi 
Polskiemu  o  przekazanie  informacji  o  treści  zgromadzonych  przez  Instytut  dokumentów 
dotyczących warunków, o których mowa w art. 2 i 3, oraz o przekazanie uwierzytelnionych 
kopii tych dokumentów. 
6. Prezes  Instytutu  Pamięci Narodowej –  Komisji  Ścigania  Zbrodni  przeciwko 
Narodowi Polskiemu obowiązany jest przedstawić stanowisko, o którym mowa w ust. 1, nie 
później niż w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia żądania jego wyrażenia. 
7. W przypadku wznowienia postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 
14 czerwca 1960 r. –  Kodeks  postępowania  administracyjnego  (Dz.  U.  z  2013  r.  poz.  267), 
przepisu art. 146 § 1 tej ustawy nie stosuje się. 
Art.  6. 1.  Szef  Urzędu  do  Spraw  Kombatantów  i  Osób  Represjonowanych  na  wniosek 
działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych, 
o stwierdzonym statusie  działacza  opozycji  antykomunistycznej lub osoby represjonowanej 
z powodów politycznych, wydaje legitymację  oraz  nadaje  odznakę  honorową  działacza 
opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych. 
2. Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na wniosek członka 
rodziny  zmarłego  działacza  opozycji  antykomunistycznej lub osoby represjonowanej 
– 5 – 
z powodów politycznych o stwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub 
osoby represjonowanej z powodów politycznych, nadaje odznakę pamiątkową. 
3. Do wniosku o wydanie legitymacji działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby 
represjonowanej z powodów politycznych dołącza się aktualną fotografię działacza opozycji 
antykomunistycznej  lub osoby represjonowanej  z powodów politycznych, odzwierciedlającą 
w sposób niebudzący wątpliwości jej wizerunek twarzy. 
4. Do wydawania legitymacji, odznaki honorowej oraz odznaki pamiątkowej stosuje się 
odpowiednio przepisy działu VII ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania 
administracyjnego. 
5. Minister  właściwy  do  spraw  zabezpieczenia  społecznego  określi,  w  drodze 
rozporządzenia,  wzór  legitymacji  oraz  wzór  odznaki  honorowej  i  odznaki  pamiątkowej, 
mając na względzie konieczność zróżnicowania legitymacji i wzorów odznak, ze względu na 
spełnienie warunków, o których mowa w art. 2 lub art. 3. 
Art. 7. Prawo do świadczenia specjalnego i pomocy pieniężnej przysługuje działaczowi 
opozycji antykomunistycznej lub osobie represjonowanej z powodów politycznych, 
o stwierdzonym  statusie  działacza  opozycji  antykomunistycznej  lub  osoby  represjonowanej 
z powodów politycznych oraz wdowie lub wdowcowi po tych osobach, zwanymi dalej 
„osobą uprawnioną”. 
Art. 8. Świadczenie  specjalne  i  pomoc  pieniężną  przyznaje,  w  drodze  decyzji,  Szef 
Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, na wniosek osoby uprawnionej. 
Art. 9. 1. Świadczenie  specjalne  przyznaje  się  w  wysokości  najniższej  emerytury 
ogłaszanej przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 94 ust. 2 pkt 1 
lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu  Ubezpieczeń 
Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440, 1717 i 1734), zwanej dalej „najniższą emeryturą”, 
miesięcznie, jeżeli: 
1) 
dochód  samotnie  gospodarującej  osoby  uprawnionej  nie  przekracza  kwoty 
odpowiadającej 220% najniższej emerytury albo 
2) 
dochód na osobę w rodzinie osoby uprawnionej nie przekracza kwoty odpowiadającej 
170% najniższej emerytury. 
2. Świadczenie  specjalne  przyznaje  się  w  wysokości  połowy  najniżej  emerytury, 
miesięcznie, jeżeli dochód samotnie gospodarującej osoby uprawnionej albo dochód na osobę 
– 6 – 
w  rodzinie  osoby  uprawnionej  nie  przekracza  kwoty  odpowiadającej  300%  najniższej 
emerytury. 
3. Waloryzacji świadczenia specjalnego dokonuje się z urzędu. 
4. Świadczenie  specjalne  przyznaje  się  na  okres  12  miesięcy,  począwszy  od  miesiąca, 
w którym został złożony wniosek. 
5. Osoba  uprawniona,  której  przyznano  świadczenie  specjalne,  może  złożyć  kolejny 
wniosek  o  przyznanie  świadczenia,  nie  wcześniej  niż  po  upływie  9  miesięcy  od  dnia 
przyznania dotychczas pobieranego świadczenia. 
6. W przypadku, o którym mowa w ust.  5,  świadczenie  specjalne  przyznaje  się 
począwszy  od  miesiąca  następującego  po  miesiącu,  w  którym  upłynął  okres  na  jaki 
przyznano dotychczas pobierane świadczenie. 
Art. 10. 1. Pomoc  pieniężną  przyznaje  się  w  szczególnie  uzasadnionych  przypadkach, 
w związku z zaistnieniem zdarzeń losowych, do wysokości 300% najniższej emerytury, jeżeli 
dochód samotnie gospodarującej osoby uprawnionej albo dochód na osobę w rodzinie osoby 
uprawnionej nie przekracza kwoty odpowiadającej 300% najniższej emerytury. 
2. Pomoc  pieniężna  może  być  przyznana  w  szczególności  na  całkowite  lub  częściowe 
pokrycie kosztów: 
1) 
zakupu wózka inwalidzkiego; 
2) 
zakupu sprzętu rehabilitacyjnego; 
3) 
zakupu sprzętu ortopedycznego; 
4) 
zakupu ułatwiającego pracę i życie sprzętu innego niż określony w pkt 1–3; 
5) 
zakupu leków oraz środków opatrunkowych; 
6) 
dostosowania pomieszczeń mieszkalnych do rodzaju inwalidztwa; 
7) 
opłacenia pomocy pielęgnacyjnej lub 
8) 
zaspokojenia  innych  potrzeb  bytowych  i  ochrony  zdrowia  w  przypadku  długotrwałej 
choroby powodującej wzrost kosztów utrzymania. 
3. Pomoc pieniężną przyznaje się nie częściej niż raz na 12 miesięcy. 
Art. 11. 1. Do  świadczenia  specjalnego  i  pomocy  pieniężnej  przepisy art. 6 pkt 3, 10 
i 14, art. 8 ust. 3–13, art. 10 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 12, art. 13, art. 98, art. 104, art. 105, 
art. 106 ust. 3, 3a i 5, art. 107 ust. 5b–5d oraz art. 109 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. 
o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182, 509 i 1650) stosuje się odpowiednio. 
– 7 – 
2. Za kryteria dochodowe, o których mowa w art. 8 ust. 9 ustawy  z dnia 12 marca 
2004 r.  o  pomocy  społecznej,  przyjmuje  się  kryteria  zweryfikowane  na  podstawie  art.  9  tej 
ustawy. 
3. Do dochodu nie wlicza się także pozostałych świadczeń pieniężnych, o których mowa 
w art. 36 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.  o  pomocy  społecznej,  oraz  świadczenia 
specjalnego lub pomocy pieniężnej. 
Art. 12. 1. W przypadku zbiegu u jednej osoby prawa  do  świadczenia  specjalnego 
z uprawnieniami, o których mowa w art. 16 i art. 201 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. 
o  kombatantach  oraz  niektórych  osobach  będących  ofiarami  represji  wojennych  i  okresu 
powojennego (Dz. U. z 2012 r., poz. 400), osobie tej przysługuje świadczenie specjalne albo 
uprawnienia, o których mowa w art. 16 i art. 201 ust. 1 tej ustawy, według własnego wyboru. 
2. W  przypadku  zbiegu  u  jednej  osoby  prawa  do  pomocy  pieniężnej  z  prawem  do 
pomocy  pieniężnej,  o  której  mowa  w  art.  19  ustawy  z dnia 24 stycznia 1991 r. 
o kombatantach  oraz  niektórych  osobach  będących  ofiarami  represji  wojennych  i  okresu 
powojennego, osobie tej przysługuje pomoc pieniężna albo pomoc pieniężna, o której mowa 
w art. 19 tej ustawy, według własnego wyboru. 
Art. 13. Działaczowi  opozycji  antykomunistycznej  lub osobie represjonowanej 
z powodów politycznych, o stwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub 
osoby represjonowanej z powodów politycznych,  przysługuje  prawo  pierwszeństwa  do 
środowiskowej opieki socjalnej, w tym w uzyskaniu miejsca w domu pomocy społecznej. 
Art. 14. Samorząd  terytorialny  może  udzielać  pomocy  działaczom  opozycji 
antykomunistycznej  i osobom represjonowanym z powodów politycznych,  w zakresie 
udogodnień  komunikacyjnych,  świadczeń  mieszkaniowych,  kulturalnych, zdrowotnych 
i oświatowych. 
Art. 15. Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi 
Polskiemu udziela pomocy w sporządzeniu wniosku o stwierdzenie statusu działacza opozycji 
antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych. 
Art.  16.  1.  Tworzy  się  wojewódzkie  rady  konsultacyjne  do  spraw  działaczy  opozycji 
i osób represjonowanych,  działające  przy  zarządach  województw, które  zapewniają  ich 
obsługę techniczno-administracyjną. 
2. Obsługa  techniczno-administracyjna  rady  należy  do  zadań  z  zakresu administracji 
rządowej realizowanych przez województwo. 
– 8 – 
3. Członków rady, w liczbie od 5 do 9, powołuje zarząd województwa w porozumieniu 
z Szefem  Urzędu  do  Spraw  Kombatantów  i  Osób  Represjonowanych  spośród,  mających 
miejsce  zamieszkania  na  terenie  danego  województwa,  osób  odznaczonych  Krzyżem 
Wolności  i  Solidarności  lub  innym  odznaczeniem  lub  orderem  za  działalność  na  rzecz 
odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka.  
4. Zadaniem rady jest opiniowanie wniosków o stwierdzenie statusu działacza opozycji 
antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych. 
5. Właściwą  w  sprawie  opiniowania  wniosków  jest  rada  działająca  w  województwie, 
w którym osoba składająca wniosek ma miejsce zamieszkania. Dla osób zamieszkałych poza 
granicami  Rzeczypospolitej  Polskiej  właściwą  jest  rada  działająca  przy  zarządzie 
województwa mazowieckiego. 
6. Członkowie rady wykonują swoje zadania za wynagrodzeniem. 
7.  Wynagrodzenie  członka  rady  wynosi  200  zł  za  każde  posiedzenie,  w  którym  brał 
udział, przy czym nie może ono wynosić więcej niż 400 zł miesięcznie. 
8.  Członkom  rady  przysługuje  zwrot udokumentowanych kosztów przejazdów na 
posiedzenia rady. 
9. Minister  właściwy  do  spraw  zabezpieczenia  społecznego  określi,  w  drodze 
rozporządzenia,  organizację  i  tryb  pracy  rady oraz procedurę  wypłaty  wynagrodzeń 
i udokumentowanych  kosztów  przejazdu  członków  rady,  uwzględniając  efektywność 
działania rady, w tym biorąc pod uwagę, aby częstotliwość posiedzeń rady uzależniona była 
od ilości przekazanych wniosków oraz konieczności ich terminowego zaopiniowania. 
Art. 17. Wypłata  świadczenia  specjalnego,  pomocy  pieniężnej  oraz  wynagrodzeń 
i kosztów  przejazdów  dla  członków  wojewódzkich  rad  konsultacyjnych  do  spraw  działaczy 
opozycji i osób represjonowanych  następuje  z  części  budżetu  państwa,  której  dysponentem 
jest Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. 
Art. 18. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych 
(Dz. U. z 2012 r. poz. 361,  z  późn. zm.)) w art. 21  w  ust. 1 po  pkt  25b dodaje  się  pkt  25c 
w brzmieniu:  
„25c) 
świadczenie specjalne lub pomoc pieniężna przyznane na podstawie przepisów 
ustawy  z dnia …. o  działaczach  opozycji  antykomunistycznej  oraz osobach 
represjonowanych z powodów politycznych (Dz. U. poz. …);”. 
                                            
3)  Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy  zostały ogłoszone  w  Dz. U. z 2012 r. poz. 362, 440, 596, 
769, 1278, 1342, 1448, 1529 i 1540 oraz z 2013 r. poz. 21, 888, 1027, 1036, 1287, 1304, 1387 i 1717.