Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy

 
Druk nr 2110 
 
 
Warszawa, 11 grudnia 2013 r. 
SEJM 
 
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 
VII kadencja 
 
 
 
 
 
 
 
Pani  
 
Ewa Kopacz 
 
Marszałek Sejmu 
 
Rzeczypospolitej Polskiej 
 
 
 
 
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia  
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani 
posłowie wnoszą projekt ustawy: 
 
 
 - o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy. 
 
Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy 
upoważniamy pana posła Michała Kabacińskiego. 
 
 
 (-)   Maciej Banaszak;  (-)   Piotr  Paweł  Bauć;   (-)   Robert  Biedroń;   (-)   Jerzy 
Borkowski; 
 (-)   Jan 
Cedzyński; 
 (-)   Artur 
Dębski; 
 (-)   Marek 
Domaracki; 
 (-)   Wincenty Elsner;  (-)   Łukasz 
Gibała; 
 (-)   Artur 
Górczyński;   (-)   Anna Grodzka; (-) Michał  Kabaciński;   (-)   Witold 
Klepacz;   (-)   Krzysztof  Kłosowski;   (-)   Henryk Kmiecik;  (-)   Sławomir 
Kopyciński;   (-)   Roman  Kotliński;   (-)   Łukasz  Krupa;   (-)   Jacek 
Kwiatkowski; 
 (-)   Andrzej Lewandowski;  (-)   Tomasz 
Makowski;   (-)   Małgorzata  Marcinkiewicz;   (-)   Jacek Najder;  (-)   Michał 
Tomasz Pacholski;  (-)   Janusz Palikot;  (-)   Wojciech Penkalski;  (-)   Andrzej 
Piątak; 
 (-)   Zofia 
Popiołek; 
 (-)   Marek 
Poznański; 
 (-)   Andrzej 
Rozenek;   (-)   Adam Rybakowicz;   (-)   Armand  Kamil  Ryfiński;   (-)   Paweł 
Sajak;  (-)   Marek Stolarski;  (-)   Maciej Wydrzyński. 
 
 
 
projekt 
 
USTAWA 
z dnia               2013 r. 
 
o zmianie ustawy — Kodeks wyborczy  
 
 
Art. 1.  W ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. —  Kodeks  wyborczy (Dz. U. Nr 21,  
poz. 112, z późn. zm.)) wprowadza się następujące zmiany: 
 
1) w art. 10 w § 1 w ust.  1 pkt 2 otrzymuje brzmienie: 
„2) w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej – obywatel 
polski,  który  najpóźniej  w  dniu  głosowania  kończy  16  lat  oraz  obywatel  Unii 
Europejskiej  niebędący  obywatelem  polskim,  który  najpóźniej  w  dniu  głosowania 
kończy 16 lat, oraz stale zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;”; 
  
2) w art. 26 § 3 otrzymuje brzmienie: 
§ 3.1.  Jeżeli  głosowanie  przeprowadza  się  w  ciągu  dwóch  dni,  dla  osób  kończących  
18 lat w drugim dniu głosowania sporządza się dodatkowy spis. 
2. Jeżeli głosowanie przeprowadza się w ciągu dwóch dni, dla osób kończących 16 lat 
w drugim dniu głosowania sporządza się dodatkowy spis.”. 
 
 
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                                                          
1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 26, poz. 134, Nr 94, poz. 550, Nr 102, 
poz. 588, Nr 134, poz. 777, Nr 147, poz. 881, Nr 149, poz. 889, Nr 171, poz. 1016 i Nr 217, poz. 1281 oraz  
z 2012 r. poz. 849, 951 i 1529. 
 
 
 
Uzasadnienie 
 
 
 
I. 
Wyjaśnienie celu ustawy 
Przedmiotem projektu jest nowelizacja ustawy  z dnia 5 stycznia 2011 r. —  Kodeks 
wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.), która ma na celu obniżenie cenzusu wieku 
czynnego prawa wyborczego do lat 16  w  wyborach do Parlamentu Europejskiego 
 
w Rzeczypospolitej Polskiej.  
Wyżej  wymieniona  inicjatywa  ustawodawcza  nie  wymaga  zmiany  Konstytucji RP, 
gdyż z brzmienia  jej art. 62 ust. 1 wynika, że cenzus wieku czynnego prawa wyborczego, tj. 
18 lat odnosi się do prawa wybierania: Prezydenta RP, posłów, senatorów i przedstawicieli do 
organów  samorządu  terytorialnego.  W  ocenie  projektodawców  obniżenie  cenzusu wieku 
czynnego prawa wyborczego do lat 16  powinno  nastąpić  także  w  odniesieniu  do  wyborów 
ww. organów, co jednak jak wynika z obecnej arytmetyki parlamentarnej jest trudne do 
przeprowadzenia.  
Zaproponowana regulacja mogłaby być swoistym testem i przekonać sceptyczną część 
parlamentu  do  stosownej  zmiany  Konstytucji  RP  w  wyżej  omówionym  zakresie.  
W  rozwiniętych  demokracjach  można  bowiem  zaobserwować  wyraźną  tendencję  do 
zagwarantowania jak największej liczbie obywateli dostępu do praw wyborczych. Pionierem 
w  tym  zakresie  wśród  państw  europejskich  jest  Austria,  gdzie  czynne  prawo  wyborcze 
przysługuje osobom od 16 roku życia. Poza Europą 16- i 17-latkowie mają prawo głosować w 
wyborach  powszechnych m.in. w Brazylii, Ekwadorze i Nikaragui. Ponadto  17-latkowie, a 
także  osoby  pozostające  w  związku  małżeńskim  bez  względu  na  wiek  są  uprawnieni  do 
głosowania w Indonezji. 
Od  kilku  lat  na  forum  państw  UE  toczy  się  ożywiona  debata nad  tym,  czy 
przyznawanie  prawa  głosu  po  ukończeniu  16-stu, a nie 18 -stu  lat,  stanie  się  nowym 
standardem prawa wyborczego w Europie.  Za  przykład  może  tu  posłużyć  wniosek  złożony  
w 2009 r. przez kilkunastu  członków  Zgromadzenia  Parlamentarnego Rady Europy 
                                                          
2  M. Waszak, I. Zbieranek, Propozycja  obniżenia  wieku  czynnego  prawa  wyborczego  do  16  lat.  Wybrane 
zagadnienia, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2010. 
2 
 
domagających się zmiany cenzusu wieku do granicy 16 lat. Komisja Spraw Konstytucyjnych 
Parlamentu Europejskiego w kadencji 2004-2009 w przygotowanych przez siebie 
propozycjach reformy prawa wyborczego  zawarła  także  postulat  obniżenia  wieku  czynnego 
prawa wyborczego do lat 16.  Przygotowany został również projekt sprawozdania ws. wniosku 
PE  do  Rady  dotyczącego  zmiany  „Aktu  o  wyborach”  z  1976 roku (aktu który wyznacza 
wspólne ramy przeprowadzania wyborów do PE w  państwach  członkowskich).  Zmiany te 
mają  na celu zatrzymanie  trendu  malejącej  frekwencji  wyborczej  i wzmocnienie  funkcji 
przedstawicielskiej PE poprzez przygotowanie  prawnej oraz instytucjonalnej podstawy do 
wykształcenia się jednego, europejskiego elektoratu. Warto podkreślić, iż punkt o głosowaniu 
16-latków znalazł się również w symbolicznej deklaracji młodzieży, podpisanej z okazji 50-
tej rocznicy Traktatów Rzymskich.  
Należy zauważyć, iż - 16 lat to wiek, w którym młodzi ludzie zaczynają wykazywać 
się dojrzałością i samodzielnością sądów. Należy zauważyć, iż prawo obejmuje i traktuje 16-
latków  jak  ludzi  dojrzałych    jeśli  chodzi  o  kwestie  odpowiedzialności  karnej, pracy 
zarobkowej  czy nawet  zawarcie  małżeństwa.  W  takim  razie  dlaczego  nie  przyznać  grupie 
wiekowej 16-17 lat czynnego prawa wyborczego. Zwłaszcza, że w życiu społecznym można 
zaobserwować  zauważalną  zmianę  w  mentalności  i  dojrzałości  młodych  ludzi.  
W  szczególności  zjawisko  to  obrazuje  coraz  większe  zaangażowanie  osób  młodych  
w działalność stowarzyszeń, fundacji oraz młodzieżówek partii politycznych. Ponadto skoro 
partie polityczne tworząc organizacje młodzieżowe pozwalają , aby ich członkami były osoby 
poniżej  18  roku  życia  (najczęściej  16  lat),  to  oznacza  to,  że  osoby  w  wieku  16,17  lat 
kwalifikują się do tego, aby przyznać im czynne prawo wyborcze.  
Warta  jest  też  podkreślenia  coraz  większa  dostępność  do  informacji  i  świadomości 
obywatelskiej  ludzi  młodych,  poprzez  strony  internetowe  i  portale  społecznościowe,  gdzie 
mogą oni (w przeciwieństwie do wielu starszych przedstawicieli społeczeństwa) świadomie  
i odpowiedzialnie kształtować swoje poglądy. 
 
II. 
Przedstawienie    rzeczywistego  stanu  w  dziedzinie  oraz  wskazanie  różnic 
pomiędzy dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym 
Aktualnie  obowiązujące  przepisy  nie  regulują  kwestii  będącej  przedmiotem 
niniejszego  projektu.  W  przeszłości  w  polskim systemie  prawnymi  również  nie  było  nigdy 
                                                          
3 Tamże. 
3 
 
tego  typu  uregulowań.  Zatem  zaproponowane  rozwiązanie  można  uznać  za  nowatorskie,  
a  nawet  rewolucyjne,  które  z  pewnością  przyczyni  się  do  budowy  wizerunku Polski jako 
nowoczesnego państwa europejskiego. 
III.  Przedstawienie  oczekiwanych  skutków  społecznych,  gospodarczych,  finansowych  
i prawnych 
Wejście  w  życie  projektowanej  ustawy  ma  doniosłe  znaczenie  społeczne,  gdyż 
zaktywizuje  udział  młodych  ludzi  w  życiu  publicznym  i  zapewni  im  realny  wpływ  na  ich 
przyszłość  osobistą  i  przyszłość  państwa.  Regulacja  nie  wpłynie  na  konkurencyjność 
gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw.  
Proponowane  regulacje  prawne  nie  będą  miały  wpływu  na  sytuację  gospodarczą  
i rozwój regionalny. 
IV.  Źródła  finansowania  jeżeli  projekt  niesie  obciążenia  dla  budżetu  państwa  lub 
jednostek samorządu terytorialnego 
 
Projekt nie spowoduje skutków finansowych dla budżetu państwa.  
V. Założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych  
Nowelizacja przepisów przedmiotowej ustawy nie  wymaga  wydania aktów 
wykonawczych.  
VI. Informacja o odbytych konsultacjach społecznych 
Projekt ustawy nie był poddany konsultacjom społecznym w rozumieniu art. 34 ust. 3 
Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.  
VII. Oświadczenie o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej 
Przedmiot  projektu  ustawy  nie  jest  objęty  wiążącymi  przepisami  prawa  Unii 
Europejskiej i nie jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej. 
 
 
 
4