Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

 
Druk nr 2024 
 
 
Warszawa, 9 października 2013 r. 
SEJM 
 
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 
VII kadencja 
 
 
 
 
 
 
 
 
Pani  
 
Ewa Kopacz 
 
Marszałek Sejmu 
 
Rzeczypospolitej Polskiej 
 
 
 
 
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani 
posłowie wnoszą projekt ustawy: 
 
 - o zmianie ustawy - Kodeks karny. 
 
Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy 
upoważniamy pana posła Michała Kabacińskiego. 
 
 (-)   Maciej Banaszak;  (-)   Piotr  Paweł  Bauć;   (-)   Robert  Biedroń;   (-)   Jerzy 
Borkowski; 
 (-)   Jan 
Cedzyński; 
 (-)   Artur 
Dębski; 
 (-)   Marek 
Domaracki; 
 (-)   Wincenty Elsner;  (-)   Łukasz 
Gibała; 
 (-)   Artur 
Górczyński;   (-)   Anna Grodzka;  (-)   Witold Klepacz;  (-)   Krzysztof 
Kłosowski;   (-)   Henryk Kmiecik;  (-)   Sławomir  Kopyciński;   (-)   Roman 
Kotliński;   (-)   Łukasz  Krupa;   (-)   Jacek Kwiatkowski;  (-)   Andrzej 
Lewandowski; 
 (-)   Tomasz Makowski;  (-)   Małgorzata 
Marcinkiewicz;   (-)   Maciej Mroczek;  (-)   Jacek Najder;  (-)   Michał  Tomasz 
Pacholski; 
 (-)   Wojciech Penkalski;  (-)   Andrzej 
Piątak;   (-)   Zofia 
Popiołek;   (-)   Marek  Poznański;   (-)   Andrzej Rozenek;  (-)   Armand Kamil 
Ryfiński;  (-)   Paweł Sajak;  (-)   Marek Stolarski;  (-)   Maciej Wydrzyński. 
 
Projekt z dnia ………… 2013 r. 
 
 
U S T A W A 
z dnia……………………………2013 r. 
o zmianie ustawy - Kodeks karny 
 
Art. 1. 
W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. — Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553, z późn. 
zm.)) wprowadza się następujące zmiany: 
 
1)   w artykule 105 Kodeksu karnego dodaje się § 3 w brzmieniu: 
 „§ 3. Przepisów art. 101-103 nie stosuje się do przestępstw wymienionych w art. 197, 
art. 200, art. 200a oraz art. 201 Kodeksu karnego”. 
2)  art.  101  §  4  Kodeksu  karnego  otrzymuje  brzmienie:  „§  4.  Przedawnienie  karalności 
przestępstw  określonych  w  art.  199  §  2  i  3,  art.  202  §  2  i  4  oraz  art.  204  §  3,  jak 
również przestępstw określonych w art. 202 § 3, art. 203 i art. 204 § 4, w przypadku 
gdy  pokrzywdzonym  jest  małoletni  -  nie  może  nastąpić  przed  upływem  5  lat  od 
ukończenia przez pokrzywdzonego 18 lat”. 
 
Art. 2. 
 
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. 
 
                                                          
1  ) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64, poz. 
729 i Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 98, poz. 
1071, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935 i Nr 228, poz. 
2255,  
z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86, poz. 732, 
Nr 90, poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 180, poz. 1493, z 2006 r. 
Nr 190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123, poz. 850, Nr 124, 
poz. 859 i Nr 192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173, 
poz. 1080 i Nr 214, poz. 1344, z 2009 r. Nr 62, poz. 504, Nr 63, poz. 533, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, 
poz. 1323, Nr 190, poz. 1474, Nr 201, poz. 1540 i Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 40, poz. 227 
i 229, Nr 98, poz. 625 i 626, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 152, poz. 1018 i 1021, Nr 182, poz. 1228, 
Nr 225, poz. 1474 i Nr 240, poz. 1602 oraz z 2011 r. Nr 17, poz. 78, Nr 24, poz. 130, Nr 39, poz. 202, Nr 48, 
poz. 245, Nr 72, poz. 381, Nr 94, poz. 549, Nr 117, poz. 678, Nr 133, poz. 767, Nr 160, poz. 964 i Nr 191, 
poz. 1135. 
 
 
U Z A S A D N I E N I E 
 
Projekt  ustawy  ma  na  celu  modyfikację  w  zakresie  przedawnienia  przestępstw  o 
charakterze seksualnym określonych w ustawie Kodeks karny. 
Projekt  obejmuje  zmiany  dotyczące  przepisów  art.  197,  art.  200,  art.  200a  oraz  art. 
2001 Kodeksu karnego (Dz. U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) i zakwalifikowanie 
przestępstw tam określonych do normy objętej dyspozycją art. 105 Kodeksu karnego. 
Zgodnie z przepisami art. 101 Kodeksu karnego przedawnienie karalności przestępstw 
jest uzależnione od wagi danego przestępstwa oraz od oceny jego społecznej szkodliwości. 
Ważnym czynnikiem jest tu upływ czasu. Okres przedawnienia uzależniony jest od tego, czy 
dany czyn zabroniony jest zbrodnią, czy występkiem.  
Terminy  przedawnienia  mają  charakter  materialnoprawny.  Termin przedawnienia 
liczy  się  "od  chwili"  popełnienia  czynu  zabronionego,  ustanie  karalności  przestępstwa 
następuje  z  mocy  prawa  w  rezultacie  samego  upływu  czasu  kalendarzowego 
odpowiadającego terminowi przedawnienia.  
 
Proponowane zmiany legislacyjne mają na celu ochronę interesów pokrzywdzonych. 
Jest również reakcją na pojawiające się problemy ofiar w uzyskaniu możliwości wejścia na 
drogę sprawiedliwości wobec swoich oprawców. 
 
Ważnym  tutaj  jest  wzięcie  pod  uwagę  faktu,  dotyczącego  sfery  psychicznej  ofiar  w 
związku z popełnieniem przestępstw seksualnych. Każda ofiara przeżywa inaczej (odmiennie) 
swoją  krzywdę,  często  na  długie  lata  wyrzucając  krzywdę  ze  swojego  umysłu  (psychiki). 
Pokrzywdzeni zapominają o swoich krzywdach na długie lata. Zdarza się, że ofiary dopiero 
po długim okresie czasu mogą dopuścić do swojej świadomości krzywdy, jakie je spotkały w 
przeszłości  i  dopiero  wtedy  są  gotowe  na  dochodzenie  swoich  praw  przed  niezawisłym 
sądem.  Wiele  ofiar  molestowania  seksualnego  dopiero  po  wielu  latach,  już  w  wieku 
dojrzałym,  pozwala  sobie  na  odczuwanie  krzywd  z  przeszłości  i  jest  gotowe  do  podjęcia 
walki  prawnej  ze  swoimi  prześladowcami,  często  najbliższymi  członkami  rodziny. 
Rezygnacja z instytucji przedawnianie w tym przypadku będzie dodatkową ochroną ofiary. 
W  Polsce  szacuje  się,  że  średnio,  co  2-5 sekund 1 dziecko jest wykorzystywane 
seksualnie,  z  policyjnych  danych  wynika,  że  w  okresie (2007 –  2009)  przestępstwami  o 
charakterze  seksualnym  zostało  pokrzywdzonych  ponad  29  tysięcy  osób  (29.146),  a  wśród 
nich było prawie 25 tysięcy małoletnich (24.146). 
Instytucję  przedawnienia  trzeba  odbierać,  jako  okoliczność  uchylającą  karalność 
sprawcy za dokonanie czynu niedozwolonego ustawą, skutkiem procesowym przedawnienia, 
 
w tym zakresie, jest ustawowy zakaz wszczynania postępowania przez odpowiednie organy 
sądowe oraz ustawowy nakaz umorzenia postępowania, którego karalność na skutek upływu 
czasu  ustała,  zgodnie  z  obowiązującym  prawem.  Kodeks  karny  różnicuje  terminy 
przedawnienia  karalności,  w  zależności  od  wagi  danego  przestępstwa.  W  przypadku 
przestępstw o charakterze seksualnym, zgodnie z ustawą, gdy pokrzywdzonym jest małoletni, 
przedawnienie  przestępstwa  nie  może  nastąpić  przed  upływem  5  lat  od  ukończenia  przez 
pokrzywdzonego lat osiemnastu.  
 
Karalność przestępstw na tle seksualnym, jak i możliwość wykonania orzeczonej kary 
względem  oskarżonych  za  te  przestępstwa  nie  powinna  i  nie  może  podlegać  instytucji 
przedawnienia, dając tym samym prawo do łaski pedofilom i gwałcicielom. Ustawodawca ma 
obowiązek  zapewnić  możliwość  prawną  pociągnięcia  sprawców  tych  przestępstw  (czynów) 
do odpowiedzialności karnej w każdym możliwym czasie, z uwzględnieniem stanu ich ofiar i 
ich  gotowości  do  podjęcia  określonych  kroków  prawnych  w  dążeniu  do  prawdy,  w 
poszanowaniu prawa i jego gwarancji społecznych względem pokrzywdzonych.  
Nieskuteczne  ściganie  sprawców  lub  obawa  ofiary,  nie  może  stanowić  okoliczności 
wpływającej  na  uniknięcie  odpowiedzialności  karnej  przez  danego  sprawcę  przestępstwa 
seksualnego.  Jednocześnie  pozostawanie  przez  ustawodawcę  w  obecnym  stanie  prawnym 
jawnie osłabia autorytet państwa i jego instytucji w zakresie wymiaru sprawiedliwości, a tym 
samym jest lub powinno być oceniane negatywnie w płaszczyźnie przestrzegania prawa, jego 
stosowania i gwarancji względem społeczeństwa.   
 
Dla  zapewnienia  możliwości  skutecznego  egzekwowania  odpowiedzialności  karnej 
sprawców przestępstw o charakterze seksualnym, należy wpisać te przestępstwa do art. 105 
ustawy. Ustawodawca nie jest pozbawiony prawa do zmian legislacyjnych w zakresie 
przedawniania.  Trybunał  Konstytucyjny  decyzję  w  sprawie  uzupełniania  aktów 
normatywnych o przepisy związane z przedawnieniem lub, też decyzję o niewprowadzaniu 
przedmiotowych  zapisów  (przepisów)  pozostawia  tylko  i  wyłącznie  ustawodawcy. 
Przedawnienie  w  prawie  karnym  przez  swoją  powszechność  jest  elementem  normy  prawa 
karnego i traktowane jest, jako element polityki karnej, a nie, jako konstytucyjnie chronione 
prawo obywatela.  
 
Ustawodawca zobowiązany jest do takiej konstrukcji przepisów prawnych, aby termin 
przedawnienia  dla  wszczęcia  postępowania  w  związku  z  przestępstwami  o  charakterze 
seksualnym  biegł  w  czasie  wystarczającym  do  skutecznego  wszczęcia  postępowania  po 
uzyskaniu  przez  pokrzywdzonego  możliwości  dochodzenia  swoich  praw  przed  wymiarem 
sprawiedliwości. Z uwagi na charakter tych przestępstw, ich indywidualność, emocjonalność 
oraz  możliwość  przez  pokrzywdzonego  dochodzenia  swoich  praw,  właściwym  jest 
 
zakwalifikowanie przez ustawodawcę tych czynów zabronionych do katalogu przestępstw z 
art. 105 Kodeksu karnego, a więc przestępstw niepodlegających przedawnieniu. 
 
W świetle powyższych argumentów oraz konstytucyjnych zasad prawa ważnym jest 
przystosowanie  prawa  do  potrzeb  i  oczekiwań  społeczeństwa  oraz  zabezpieczenie 
pokrzywdzonych (ofiar) przed skutkami przedawnienia tych przestępstw.    
 
Ustawodawca  powinien  zmierzać  do  stworzenia  możliwości  prawnych,  aby  osoba 
pokrzywdzona w dzieciństwie,  ale  i  w  wieku  dorosłym  przestępstwem  seksualnym  mogła 
ujawnić  popełnienie  tego  przestępstwa  oraz  aby  takie  działanie  skutkowało  możliwością 
przeprowadzenia postępowania karnego w tej sprawie. W praktyce przy braku odpowiedniej 
zmiany w prawie  polskim jest to wykluczone, zatem konieczna jest nowelizacja przepisów 
Kodeksu karnego, w tym zakresie. 
 
 
OCENA SKUTKÓW REGULACJI 
1. 
Podmioty, na które oddziałuje projektowana regulacja. 
Wejście w życie projektowanej ustawy będzie miało bezpośredni wpływ na funkcjonowanie 
organów  wymiaru  sprawiedliwości  i  organów  ścigania  oraz  sprawców  przedmiotowych 
przestępstw.  
2. 
Konsultacje społeczne. 
Projekt  ustawy  powinien  zostać  przedstawiony  do  konsultacji  Sądowi  Najwyższemu, 
Krajowej  Radzie  Sądownictwa,  Naczelnej  Radzie Adwokackiej, Krajowej Radzie Radców 
Prawnych,  Stowarzyszeniu  Sędziów  Polskich  „Iustitia”,  Stowarzyszeniu  Prokuratorów 
Rzeczypospolitej Polskiej, Rzecznikowi Praw Dziecka. 
W  przypadku  zgłoszenia  uwag,  w  zakresie  proponowanych  zmian  ustawodawczych,  uwagi 
należy  rozpatrzeć  pod  względem  możliwości  i  zasadności  ich  ujęcia  w  proponowanym 
projekcie.   
3.  Wpływ regulacji na dochody i wydatki budżetu oraz sektor finansów publicznych.  
Wstępna analiza finansowa na obecnym etapie w zakresie skutków finansowych dla budżetu 
Państwa  (Skarbu  Państwa),  nie  jest  możliwa  do  oszacowania,  z  uwagi,  na  brak 
wystarczających danych statystycznych, w zakresie przedawnienia i zgłaszania przestępstw o 
charakterze seksualnym. Skutki finansowe dla budżetu Skarbu Państwa, będą uzależnione od 
liczby wykonywanych orzeczeń.