Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o zgromadzeniach

 
Druk nr 2023 
 
 
Warszawa, 18 listopada 2013 r. 
SEJM  
 
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 
VII kadencja 
Prezydent 
 
Rzeczypospolitej Polskiej 
 
 
 
Pani  
 
Ewa Kopacz 
 
Marszałek Sejmu 
 
Rzeczypospolitej Polskiej 
 
 
 
 
Szanowna Pani Marszałek 
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt 
ustawy 
 
 -  o zmianie ustawy -  Prawo o zgro-
madzeniach. 
 
Jednocześnie  uprzejmie  informuję,  że  do  reprezentowania  mojego 
stanowiska  w  toku  prac  nad  projektem  ustawy  upoważniam  Pana  Krzysztofa 
Huberta Łaszkiewicza Sekretarza Stanu w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej 
Polskiej. 
 
Łączę wyrazy szacunku 
 
(-) Bronisław Komorowski 
Projekt   
 
U S T A W A  
z dnia  
 
 
 
2013  r. 
o zmianie ustawy – Prawo o zgromadzeniach  
 
 
 
Art. 1 
W ustawie z dnia 5 lipca 1990 r. –  Prawo o zgromadzeniach (Dz.U. z 2013 r. poz. 
397) wprowadza się następujące zmiany: 
    1)  w art. 3 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: 
„3. W  zgromadzeniach  nie  mogą  uczestniczyć  osoby,  których  identyfikacja  
z powodu ubioru, zakrycia twarzy lub zmiany  jej  wyglądu  nie  jest 
możliwa, z zastrzeżeniem art. 7 ust. 2 pkt 2a.”; 
   2)  w art. 7 w ust. 2 po pkt 2 dodaje się pkt 2a w brzmieniu: 
„2a)  wskazanie 
związku 
pomiędzy 
celem 
zgromadzenia  
a uczestniczeniem w nim osób, których identyfikacja z powodu 
ubioru,  zakrycia  twarzy  lub  zmiany  jej  wyglądu  nie  jest  możliwa,  
o ile organizator przewiduje uczestnictwo takich osób w 
zgromadzeniu,”; 
   3)  w art. 7a: 
          a) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu: 
          „2a.  Jeżeli  brak  jest  związku  pomiędzy  celem  zgromadzenia  a  niemożnością 
identyfikacji jego uczestników,  a  ponadto  niemożność  identyfikacji  może 
spowodować zagrożenie dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, organ 
gminy  niezwłocznie wzywa  organizatora do odstąpienia  od  planowanego 
uczestnictwa w zgromadzeniu osób, o których mowa w art. 3 ust. 3.”, 
           b) po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu: 
            „3a.  Organizator, o którym mowa w ust. 2a, odstępuje albo podtrzymuje zamiar 
uczestnictwa w zgromadzeniu osób, o których mowa w art. 3 ust. 3, w taki 
sposób, aby informacja o jego decyzji dotarła do organu gminy nie później 
niż na 2 dni przed datą zgromadzenia.”; 
    4)  w art. 8 w ust. 1 po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu: 
                „1a)  brak  jest  związku  pomiędzy  celem  zgromadzenia  i  niemożnością 
identyfikacji jego uczestników, o którym mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2a, 
a ponadto niemożność identyfikacji może spowodować zagrożenie dla 
bezpieczeństwa i porządku publicznego;”; 
2 
 
    
 5)  w art. 10 ust. 4 otrzymuje brzmienie: 
           „4.  Przewodniczący żąda opuszczenia zgromadzenia przez osobę, która swoim 
zachowaniem narusza przepisy ustawy, w szczególności  wbrew  ustawie 
uniemożliwia swoją identyfikację ubiorem, zakryciem twarzy lub zmianą 
jej  wyglądu  albo  uniemożliwia  lub  usiłuje  udaremnić  zgromadzenie.  
W  razie  niepodporządkowania  się  żądaniu,  przewodniczący  zwraca  się  
o pomoc do policji lub straży miejskiej.”. 
 
Art. 2 
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. 
 
 
3 
 
 
 
U Z A S A D N I E N I E 
 
Konstytucja  Rzeczypospolitej  Polskiej  gwarantując  wolność  pokojowych 
zgromadzeń  jednocześnie  dopuszcza  możliwość  jej  ograniczania  w  drodze  ustawy. 
Zgodnie z art. 31 ust. 3 Konstytucji ograniczenie wolności może zostać wprowadzone 
gdy  jest  konieczne  w  państwie  demokratycznym    dla  jego  bezpieczeństwa  lub 
porządku  publicznego  albo  wolności  i  praw  innych  osób.  Konstytucyjna  gwarancja 
wolności  zgromadzeń  powinna  podlegać  ograniczeniom,  kiedy  cel  lub  przebieg 
zgromadzenia wskazują na potrzebę ochrony tak istotnych wartości jak zdrowie, życie 
ludzkie czy mienie w znacznych rozmiarach. 
Projektowana zmiana ustawy z dnia 5 lipca 1990 r. – Prawo o zgromadzeniach 
stanowi  kolejną  próbę  zapobieżenia  przekształcania  się  zgromadzeń  pokojowych  w 
manifestacje  z udziałem agresywnych osób, których rozpoznanie nie jest możliwe i 
którzy zagrażają bezpośrednio integralności fizycznej innych osób oraz mienia.  
W listopadzie 2011 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej skierował do Sejmu 
projekt  nowelizacji    przewidujący  między  innymi  warunkowy  zakaz  udziału  w 
zgromadzeniach osób, których rozpoznanie z powodu ubioru, zakrycia twarzy lub 
zmiany jej wyglądu nie byłoby możliwe. Warunkiem, którego spełnienie umożliwiało 
takim  osobom  manifestowanie  swoich  poglądów,  było  zobowiązanie  organizatora 
zgromadzenia do powiadomienia o tym fakcie organu gminy. 
Propozycja  Prezydenta  RP  nie  uzyskała  aprobaty  w  procesie  legislacyjnym, 
przy czym jako uzasadnienie negatywnej oceny proponowanej regulacji wskazywano 
stanowisko  Trybunału  Konstytucyjnego.  Faktycznie  Trybunał  Konstytucyjny  w 
wyroku  z  dnia  10  listopada  2004  r.  (Kp  1/04)  za  niezgodny  z  Konstytucją  uznał 
przepis,  który  zakazywał  udziału  w  zgromadzeniu „osobom,  których  wygląd 
zewnętrzny uniemożliwia ich identyfikację”. TK zauważył, że nie wolno przyznawać 
wolności konstytucyjnej jedynie jednostkom o dającej się ustalić tożsamości. „Wygląd 
zewnętrzny  uniemożliwiający  identyfikację”  nie  może  być  przesłanką  zakazu 
uczestnictwa  w  zgromadzeniach,  gdy  dotyczy  osób,  które  w  żaden  sposób  nie 
zagrażają  pokojowemu  charakterowi  zgromadzeń  oraz  osób,  co,  do  których  przepis 
ustawy  nie  wskazuje,  w  jaki sposób niemożność ich identyfikacji  mogłaby  zagrozić 
wartościom konstytucyjnym. 
Projektowana  regulacja  nie  przewiduje  bezwzględnego  zakazu  udziału  
w zgromadzeniach osób, których nie można zidentyfikować i wiąże dopuszczalność 
uczestnictwa w zgromadzeniach tych osób –  z celem zgromadzenia. W szeregu 
przypadkach (m.in. zgromadzenia, których celem jest ochrona praw pracowniczych, 
4 
 
wyrażenie  sprzeciwu  wobec  działań określonych  osób publicznych,  a  także  ochrona 
zwierząt)  stosowanie  środków  uniemożliwiających  identyfikację  uczestnika 
zgromadzenia można ocenić jako uzasadnione. 
Celem  projektu  jest  zatem  stworzenie  warunków  do  rozróżnienia  osób 
przebywających  w  miejscu  zgromadzenia,  dla  których  niemożność  ich  identyfikacji 
jest  środkiem  ułatwiającym  zakłócanie  pokojowego  przebiegu  zgromadzenia  oraz 
takich, którzy ukrywają  tożsamość  lub  utrudniają  jej  ustalenie  z  innych  powodów, 
adekwatnych do celu pokojowego zgromadzenia.  
Możliwość  oceny  adekwatności  zastosowania  środków  uniemożliwiających 
identyfikację uczestników zgromadzenia do celu zgromadzenia stwarza wprowadzenie 
obowiązku  uzasadnienia  zastosowania  wymienionych  środków  przez  organizatora 
zgromadzenia.  
Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 7 ust. 2 pkt 2a ustawy, 
 
w przypadku planowania uczestnictwa w zgromadzeniu osób, których identyfikacja z 
powodu ubioru, zakrycia  twarzy  lub  zmiany  jej  wyglądu  nie  jest  możliwa  – 
organizator  w  zawiadomieniu  zobowiązany  jest  wskazać  związek  pomiędzy  celem 
zgromadzenia i niemożnością identyfikacji jego uczestników. 
Organ  gminy  nie  dostrzegając  związku  ukrywania  tożsamości  uczestników z 
celem  zgromadzenia  zobowiązany  będzie  do  niezwłocznego  wezwania  organizatora 
do  odstąpienia  od  zastosowania  wymienionych  w  ustawie  sposobów  ukrycia 
tożsamości  uczestników  zgromadzenia.  Proponuje  się,  by  odmowa  odstąpienia  i 
wynikające  z  niej  prawdopodobieństwo  powstania  zagrożenia  dla  bezpieczeństwa  i 
porządku  publicznego  –  stanowiły  przesłanki  wydania  decyzji  zakazującej 
zgromadzenia publicznego (dodanie do ustawy ust. 2a w art. 7 oraz ust. 1a w art. 8). 
Ponadto  zobowiązuje  się  przewodniczącego  zgromadzenia  do  zażądania 
opuszczenia  zgromadzenia  przez  osobę,  która  wbrew  ustawie  uniemożliwia  swoją 
identyfikację  użyciem  ubioru,  zakryciem  twarzy  lub  zmianą  jej  wyglądu.  W  razie 
niepodporządkowania  się  żądaniu  –  obowiązkiem  przewodniczącego  będzie 
zwrócenie się o pomoc do policji lub straży miejskiej (zmiana brzmienia art. 10 ust. 4 
ustawy).  
Projektowana  nowelizacja  przepisów  powinna  wzmocnić  gwarancje  dla 
wolności  pokojowych  zgromadzeń  poprzez  eliminację  realnych  zagrożeń  ze  strony 
osób, których nie można zidentyfikować i dla których cel zgromadzenia jest obojętny 
lub wrogi, a ponadto które uniemożliwiają odbycie zgromadzenia albo zmierzają do 
zakłócenia jego przebiegu.