Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty

Druk nr 1823


Warszawa, 28 sierpnia 2013 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja









Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o zmianie ustawy o systemie oświaty.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Arkadiusza Mularczyka.

(-) Jacek Bogucki; (-) Andrzej Dera; (-) Mieczysław Golba; (-) Tomasz
Górski; (-) Patryk Jaki; (-) Beata Kempa; (-) Arkadiusz Mularczyk; (-) Józef
Rojek;
(-) Andrzej Romanek; (-) Edward Siarka; (-) Piotr
Szeliga;
(-) Tadeusz
Woźniak;
(-) Jan Ziobro; (-) Kazimierz
Ziobro; (-) Jarosław Żaczek.



Projekt

USTAWA
z dnia ……………….. 2013 r.
o zmianie ustawy o systemie oświaty.



Art. 1. W ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr
256, poz. 2572 j.t. z późn. zm.) po art. 22b dodaje się art. 22c w brzmieniu:
„22c. 1. Tworzy się Ogólnopolski System Obrotu Podręcznikami Używanymi.
2. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady i warunki funkcjonowania Ogólnopolskiego
Systemu Obrotu Podręcznikami Używanymi, z uwzględnieniem zapewnienia
uczniom dostępu do podręczników używanych oraz stworzenia wykazu działań,
jakie powinny podjąć dyrekcje szkół oraz kuratoria, w celu organizacji systemu
obrotu używanymi podręcznikami.”


Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.







1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703 i Nr
281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz.
1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42,
poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292, z 2008 r.
Nr 70, poz. 416, Nr 145, poz. 917, Nr 216, poz. 1370 i Nr 235, poz. 1618, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz.
206, Nr 56, poz. 458, Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1705, z 2010 r. Nr 44, poz. 250, Nr 54, poz. 320, Nr 127,
poz. 857 i Nr 148, poz. 991, z 2011 r. Nr 106, poz. 622, Nr 112, poz. 654, Nr 139, poz. 814, Nr 149, poz. 887 i
Nr 205, poz. 1206 oraz z 2012 r. poz. 941 i poz. 979.



UZASADNIENIE
1.
Potrzeba i cel wydania ustawy
Celem projektowanej nowelizacji ustawy o systemie oświaty jest uregulowanie przez
ustawodawcę systemu obrotu używanymi podręcznikami w Polsce. Problem drogich
podręczników w Polsce ma kilkuwątkowe podłoże. Z jednej strony lista podręczników
jest z roku na rok zmieniana i uzupełniana o nowe pozycje książkowe, które
niejednokrotnie różnią się jedynie szatą graficzną w sytuacji, gdy treść merytoryczna
podręcznika pozostaje taka sama. Z drugiej strony wydawnictwa dążą do najbardziej
korzystnych dla nich warunków wprowadzenia podręczników do obrotu, co łączy się z
presją, by uczniowie i ich rodzice nabywali nowe podręczniki. Istnieją również
niestety procedery, które sprowadzają się do nakłaniania nauczycieli do wyboru
podręczników konkretnych wydawnictw w taki sposób, aby nauczyciele wybierali nie
te optymalne co do treści i ceny podręcznika, ale takie, które są najdroższe oraz
przekonywania nauczycieli przez wydawnictwa, aby zmieniali co roku podręczniki do
nauki, w ten sposób by nie można było skorzystać z używanych książek dzieci ze
starszych roczników. Brak wyboru ze strony rodziców oraz wzrastające ceny
podręczników szkolnych, skłoniły autorów projektu do stworzenia regulacji, która
gwarantowałaby rodzicom – zwłaszcza z uboższych rodzin lub tym, którzy mają na
wychowaniu kilkoro dzieci w wieku szkolnym – możliwość skorzystania z
podręczników używanych, zakupionych po niższych cenach od rodziców dzieci, które
korzystały z nich w ubiegłych latach.
Obecna regulacja wprowadza obowiązek organizowania przez dyrektora szkoły obrotu
wtórnego podręcznikami szkolnymi. Mechanizm ten jednak nie spełnia do końca
swojej roli, ze względu na ograniczone środki finansowe poszczególnych placówek
oświaty, ale przede wszystkim poprzez ograniczony zasięg takiego przedsięwzięcia
skupiający się niemal zawsze w obrębie jednej tylko szkoły. W związku z
powyższym, wnioskodawcy proponują wprowadzenie krajowego systemu obiegu i
zakupu podręczników używanych, dzięki któremu istniałaby możliwość zakupu
książek po cenach znacznie niższych od rynkowych.
2.
Stan rzeczywisty w normowanej dziedzinie
W obecnym stanie prawnym kwestię organizacji wtórnego obrotu podręcznikami
szkolnymi reguluje art. 22b ustawy o systemie oświaty, nakładający na dyrektora
szkoły obowiązek podjęcia działań, umożliwiających obrót podręcznikami używanymi
na terenie szkoły. Przedmiotowy przepis przenosi całą odpowiedzialność za
organizację obrotu podręcznikami używanymi na dyrektora szkoły, który
niejednokrotnie nie jest zaopatrzony w odpowiednie instrumenty ani środki finansowe,
by działalność przedmiotową prowadzić skutecznie. W efekcie niejednokrotnie obrót
używanymi podręcznikami ma wymiar jedynie symboliczny, a ograniczenie
organizacji obrotu jedynie do jednej szkoły sprawia, że system jest nieskuteczny, a
rodzice uczniów zmuszeni są do zakupu nowych, drogich podręczników często z
uszczerbkiem dla dobra rodziny.
3.
Różnica pomiędzy dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym
Projektodawcy proponują utworzenie Ogólnopolskiego Systemu Obrotu
Podręcznikami Używanymi oraz wprowadzenie delegacji ustawowej, na podstawie
której minister właściwy do spraw oświaty i wychowania zobligowany byłby do
wydania rozporządzenia określającego zasady i warunki funkcjonowania tego
systemu. Wprowadzenie takiego rozwiązania zobliguje resort oświaty do podjęcia
skutecznych działań, w celu ułatwienia obrotu podręcznikami używanymi na terenie
całego kraju oraz nakreślenie wytycznych dla dyrektorów szkół, co do organizacji
obrotu używanymi podręcznikami na terenie danej placówki.
4.
Przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne
Ustawa ma charakter prorodzinny, przyniesie bardzo pozytywne skutki społeczne,
przejawiające się w obniżeniu kosztów corocznego zakupu przez rodziców nowych
podręczników. Różnica w kosztach zakupu podręczników szczególnie odczuwalna
będzie dla rodzin najuboższych oraz wielodzietnych stwarzając im szansę na zakup
podręczników bez nadzwyczajnego uszczerbku dla dobra rodziny.
Proponowana nowelizacja nie będzie miała wpływu na sferę gospodarczą z uwagi na
fakt, że rozwój systemu obrotu podręczników używanych nie zablokuje rodzicom
możliwości zakupu nowych podręczników.
Ustawa przyniesie pozytywne skutki finansowe dla rodzin, gdyż w znaczący sposób
ochroni budżet domowy rodziców dzieci w wieku szkolnym przed dużymi wydatkami
na potrzebę zakupu nowych podręczników.
Skutkiem prawnym ustawy będzie zobligowanie ministra właściwego do spraw
oświaty i wychowania do wydania rozporządzenia regulującego zasady i warunki
funkcjonowania Ogólnopolskiego Systemu Obrotu Podręcznikami Używanymi i
wydanie wytycznych dla dyrektorów szkół mających na celu usprawnienie obrotu
podręcznikami na terenie szkoły.
5.
Źródła finansowania
Skutkiem projektowanej nowelizacji będzie nieznaczne zwiększenie wydatków
Ministerstwa Edukacji Narodowej, związanych z kosztami organizacji
Ogólnopolskiego Systemu Obrotu Podręcznikami Używanymi. Szacowany koszt
nowelizacji obejmuje kwotę miliona złotych, która finansowana będzie z działu 801
ustawy budżetowej: Oświata i wychowanie.
6.
Założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych
Zgodnie z delegacją ustawową, zawartą w art. 1 przedmiotowej ustawy minister
właściwy do spraw oświaty i wychowania powinien wydać rozporządzenie, w którym
określi szczegółowe zasady i warunki funkcjonowania Ogólnopolskiego Systemu
Obrotu Podręcznikami Używanymi.
Wydając rozporządzenie minister właściwy do spraw oświaty i wychowania powinien
mieć na względzie zapewnienie dzieciom dostępu do podręczników używanych, po
cenach niższych niż ceny rynkowe nowych podręczników. Przedmiotowe
rozporządzenie powinno zawierać wykaz działań i wytycznych, jakie powinien podjąć
dyrektor szkoły, w celu organizacji systemu obrotu używanymi podręcznikami.
Projektodawcy pozostawiają resortowi oświaty swobodę, co do zasad organizacji
systemu obrotu podręcznikami, niewątpliwie jednak w celu zapewnienia skutecznego i
równego dostępu do Systemu dla rodziców uczniów z miast oraz wsi, system
powinien być zorganizowany w otwartej formie elektronicznej, jak również
umożliwiać dostęp do bazy podręczników za pośrednictwem każdej ze szkół każdemu
z rodziców uczniów bez dostępu do Internetu.