Poselski projekt ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

Druk nr 1646


Warszawa, 17 czerwca 2013 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja









Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 235 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Kazimierza Michała Ujazdowskiego.



(-) Andrzej Adamczyk; (-) Waldemar Andzel; (-) Jan Krzysztof Ardanowski;
(-) Iwona Ewa Arent; (-) Marek Ast; (-) Piotr Babinetz; (-) Barbara Bartuś;
(-) Włodzimierz Bernacki; (-) Mariusz Błaszczak; (-) Joachim Brudziński;
(-) Barbara Bubula; (-) Zbigniew Chmielowiec; (-) Witold Czarnecki;
(-) Arkadiusz Czartoryski; (-) Edward Czesak; (-) Leszek Dobrzyński;
(-) Zbigniew Dolata; (-) Andrzej Duda; (-) Jan Dziedziczak; (-) Tadeusz
Dziuba; (-) Jacek Falfus; (-) Anna Fotyga; (-) Kazimierz Gołojuch;
(-) Małgorzata Gosiewska; (-) Artur Górski; (-) Czesław Hoc; (-) Adam
Hofman; (-) Józefa Hrynkiewicz; (-) Wiesław Janczyk; (-) Grzegorz Janik;
(-) Andrzej Jaworski; (-) Mariusz Orion Jędrysek; (-) Krzysztof Jurgiel;
(-) Tomasz Kaczmarek; (-) Jarosław Kaczyński; (-) Mariusz Kamiński;
(-) Mariusz
Antoni Kamiński; (-) Sławomir Kłosowski; (-) Lech
Kołakowski; (-) Robert Kołakowski; (-) Henryk Kowalczyk; (-) Leonard
Krasulski; (-) Elżbieta Kruk; (-) Marek Kuchciński; (-) Zbigniew Kuźmiuk;
(-) Adam Kwiatkowski; (-) Tomasz Latos; (-) Krzysztof Lipiec; (-) Adam
Lipiński; (-) Maciej Łopiński; (-) Gabriela Masłowska; (-) Grzegorz
Matusiak; (-) Marek Matuszewski; (-) Beata Mazurek; (-) Krzysztof
Michałkiewicz; (-) Kazimierz Moskal; (-) Piotr Naimski; (-) Maria Nowak;
(-) Marek Opioła; (-) Jacek Osuch; (-) Stanisław Ożóg; (-) Anna Paluch;
(-) Krystyna Pawłowicz; (-) Stanisław Pięta; (-) Stanisław Piotrowicz;
(-) Marek Polak; (-) Piotr Polak; (-) Piotr Pyzik; (-) Elżbieta Rafalska;
(-) Adam Rogacki; (-) Jarosław Rusiecki; (-) Bogdan Rzońca; (-) Jacek
Sasin; (-) Grzegorz Schreiber; (-) Dariusz Seliga; (-) Lech Sprawka;
(-) Stefan
Strzałkowski; (-) Marek Suski; (-) Paweł Szałamacha;
(-) Wojciech Szarama; (-) Krzysztof Szczerski; (-) Jolanta Szczypińska;
(-) Jerzy Szmit; (-) Stanisław Szwed; (-) Beata Szydło; (-) Jan Szyszko;
(-) Janusz Śniadek; (-) Jacek Świat; (-) Krzysztof Tchórzewski; (-) Robert
Telus; (-) Ryszard Terlecki; (-) Grzegorz Tobiszowski; (-) Jan Tomaszewski;
(-) Kazimierz
Michał Ujazdowski; (-) Jan Warzecha; (-) Witold
Waszczykowski; (-) Jadwiga Wiśniewska; (-) Elżbieta Witek; (-) Marcin
Witko; (-) Grzegorz Adam Woźniak; (-) Anna Zalewska; (-) Sławomir
Zawiślak; (-) Łukasz Zbonikowski; (-) Jarosław Zieliński; (-) Kosma
Złotowski; (-) Maria Zuba.
Projekt

USTAWA
z dnia .....
o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej


Art. 1
W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz.U.1997.78.483)
wprowadza się następujące zmiany:

1)
W art. 118 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„ 2. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje również grupie co najmniej 100.000 obywateli
mających prawo wybierania do Sejmu. Pełnomocnikowi komitetu który zgłasza obywatelski
projekt ustawy przysługują te same prawa co innym wnioskodawcom projektów ustaw.
Projekt ustawy zgłoszony w ramach obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej nie może być
odrzucony w pierwszym czytaniu i nie obowiązuje w jego przypadku zasada dyskontynuacji
prac parlamentu. Tryb postępowania w tej sprawie określa ustawa.”;

2)
W art. 125 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Referendum ogólnokrajowe ma prawo zarządzić Sejm bezwzględną większością głosów
w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub Prezydent Rzeczypospolitej za
zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowej liczby senatorów. Sejm zarządza referendum ogólnokrajowe, jeśli z inicjatywą
wystąpi grupa co najmniej 1.000.000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu.”;

3)
W art. 125 po pkt 5 dodaje się pkt 6 w brzmieniu:
„6. Nie można przeprowadzać referendum ogólnokrajowego w sprawie zmian w Konstytucji,
budżetu państwa, udziału w operacjach militarnych i obronności państwa oraz amnestii.”;

4)
W art. 235 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„ 1. Projekt ustawy o zmianie Konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby
posłów, Senat, grupa co najmniej 1.000.000 obywateli mających prawo wybierania do
Sejmu.”;

5)
W art. 235 ust. 6 otrzymuje brzmienie:
„6. Jeżeli ustawa o zmianie Konstytucji dotyczy przepisów rozdziału I, II lub XII, 1/5
ustawowej liczby posłów, Senat , Prezydent Rzeczypospolitej oraz Pełnomocnik komitetu
zgłaszającego obywatelski projekt zmiany konstytucji mogą zażądać, w terminie 45 dni od
dnia uchwalenia ustawy przez Senat, przeprowadzenia referendum zatwierdzającego. Z
wnioskiem w tej sprawie podmioty te zwracają się do Marszałka Sejmu, który zarządza
niezwłocznie przeprowadzenie referendum w ciągu 60 dni od dnia złożenia wniosku. Zmiana
Konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli za tą zmianą opowiedziała się większość głosujących.”.



Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.













Uzasadnienie

Projekt nowelizacji Konstytucji stanowi urzeczywistnienie zasady suwerenności
Narodu i przekonania o pożytkach płynących z rozszerzenia praw politycznych obywateli.
Art. 4 Konstytucji stanowi, że: "Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do
Narodu" a ustęp 2 tego samego artykułu stwierdza że: "Naród sprawuje władzę przez swoich
przedstawicieli lub bezpośrednio." Tak więc w myśl zasady decydującej o tożsamości
konstytucyjnej państwa bezpośrednie sprawowanie władzy przez obywateli jest istotną formą
wykonywania władzy zwierzchniej. Obecnie obowiązująca Konstytucja nie urzeczywistniła
tej zasady konsekwentnie. W pierwszej kolejności wypada wskazać na regulacje dotyczące
obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej, które nie zapewniają jej równego statusu z
projektami ustaw zgłoszonych przez inne podmioty. W dyskursie publicznym wskazuje się
m.in. na potrzebę wprowadzenia zakazu odrzucenia obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej
w pierwszym czytaniu, przyjęcie zasady ciągłości prac nad projektem ustawy bez względu na
upływ kadencji i wyposażenie pełnomocnika komitetu w uprawnienia dające mu wpływ na
przebieg parlamentarnych prac nad projektem ustawy. Wypada wskazać na dorobek Instytutu
Spraw Obywatelskich, który od blisko roku prowadzi kampanię na rzecz umocnienia ludowej
inicjatywy ustawodawczej i przedstawia propozycje zastosowania konkretnych rozwiązań
(Obywatele decydują. Obywatelska inicjatywa ustawodawcza jako narządzie kształtowania
postaw obywatelskich. Instytut Spraw Obywatelskich, Łódź 2012).
Podobnie w przypadku referendum krajowego (art. 125) wskazuje się na praktyczne
zamarcie tej instytucji. Jej stosowanie uzależnione jest całkowicie do woli większości
parlamentarnej. Doktryna prawa konstytucyjnego identyfikuje wady tego rozwiązania.
Trzeba dodać, że obywatele nie mają prawa inicjowania procesu zmian w Konstytucji. Takie
ograniczenie udziału obywateli w wykonywaniu władzy konstytuującej pozostaje w
sprzeczności z art. 4 Konstytucji i nigdy nie zostało racjonalnie uzasadnione.
Wnioskodawcy uważają, że poszerzenie praw obywateli do bezpośredniego
sprawowania władzy zwierzchniej wpłynie dodatnio na zaufanie do państwa i jakość polityki
państwowej. Podtrzymywanie sprzeciwu wobec demokracji bezpośredniej, które u zarania

1 Zob. także wypowiedź prof. Mariusza Jabłońskiego w: Ankieta konstytucyjna, Instytut Spraw Publicznych
2011, s. 61
2 Wypowiedź prof. K. Skotnickiego w: Ankieta konstytucyjna. Instytut Spraw Publicznych 2011, s. 108