Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

– 2 –
przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach
rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.
W doktrynie podkreślano, że zwrot "działalność wytwórcza w rolnictwie" nie zawiera
w sobie przetwórstwa.2) Stąd konieczność nowelizacji ustawy.
W redakcji art. 3 ust. 2 dodawanego projektowaną ustawą, uwzględniono ograniczony
charakter tej działalności.
Po pierwsze, oferta sprzedaży przetworzonych produktów ma być kierowana
do konsumentów. Zgodnie z treścią art. 221 Kodeksu cywilnego za konsumenta uważa się
osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością
gospodarczą lub zawodową.
Kolejnym warunkiem jest przetwarzanie osobiste lub przez domowników rolnika,
a więc z wyłączeniem podwykonawców i pracowników, i w sposób inny niż przemysłowy –
czyli z wyłączeniem linii produkcyjnych i technologii charakterystycznych dla produkcji na
dużą skalę. Produkcja ma być dokonywana z własnych surowców, aby wykluczyć podmioty
skoncentrowane na przetwórstwie a nie na produkcji roślinnej i zwierzęcej.
Wszystkie wymienione wyżej warunki mają zagwarantować, że ta działalność będzie
miała bardzo ograniczony charakter i nie będzie miała wpływu na rynek handlu żywnością.
Przyjęcie techniki legislacyjnej polegającej na oznaczeniu dotychczasowej treści
normatywnej art. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i dodanie nowej treści
w ust. 2, pozwoli zachować dotychczasowy dorobek judykatury i przedstawicieli doktryny
w zakresie interpretacji tego przepisu.
Aby wyłączyć omawianą działalność z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób
fizycznych, projektowana ustawa rozszerza katalog zwolnień przedmiotowych określonych
w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Opis zwolnienia jest
analogiczny do nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z uwzględnieniem
różnic terminologicznych pomiędzy obiema ustawami. Ponieważ zwolnienie będzie
adresowane do podatników dokonujących sprzedaży w niewielkich rozmiarach, będzie
limitowane kwotą 7 000 zł przychodu rocznie. Nadwyżka ponad tę kwotę będzie
opodatkowana jako przychód z tzw. innych źródeł (art. 20 ust. 1b). Nadwyżka nie będzie

2) patrz: K. Kohutek: Komentarz do art. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
(Dz.U.04.173.1807). Komentarz. LEX 2005.
– 3 –
stanowiła przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej – tym samym podatnik nie
będzie zobowiązany chociażby do odprowadzania zaliczek na podatek, czy też do
prowadzenia odpowiednich ksiąg podatkowych.
Aby umożliwić rolnikom uprzywilejowaną sprzedaż pieczywa i ciast z mąki z własnego
zboża należało rozszerzyć zakres zwolnienia podatkowego (art. 20 ust. 1c).
Z uwagi na wprowadzenie limitu, zwolnienie będzie warunkowane prowadzeniem
ewidencji sprzedaży, w której wykazywana będzie wielkość przychodu. W celu
maksymalnego uproszczenia ewidencji przychód będzie rejestrowany raz dziennie w łącznej
kwocie. Dodatkowym warunkami zwolnienia będą nieuzyskiwanie przychodów ze sprzedaży
kwalifikowanych jako przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 20 ust. 2a)
oraz sprzedaż przetworzonych produktów w miejscu przetworzenia lub na targowiskach.
Targowiska są definiowane tak by zachować spójność art. 15 ust. 2 i 2b ustawy z dnia 12
stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (art. 21 ust. 35 pkt 2).
Dla zachowania spójności w systemie podatkowym, zwolnienie nie będzie miało
zastosowania do produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, czyli np. napojów
alkoholowych oraz do przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych
w ramach działów specjalnych produkcji rolnej.

Produkcja przez rolników przetworzonej żywności znajduje się obecnie w "szarej
strefie" i nie zasila fiscusa. Dlatego zwolnienie jej od podatku nie będzie rodzić wydatków ani
nie zmniejszy przychodów dla budżetu państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego.
Można oczekiwać, że dzięki ustawie producenci domowej żywności wyjdą z „szarej strefy”
i odprowadzą podatki od kwot stanowiących nadwyżkę ponad limit 7 000 zł przychodu
rocznie.

W trakcie prac nad projektem Minister Finansów oraz Główny Lekarz Weterynarii nie
zgłosili uwag. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zauważył rozbieżność
pomiędzy projektem a jego uzasadnieniem.
W imieniu Ministra Gospodarki wypowiedział się Pełnomocnik Rządu do spraw
deregulacji gospodarczych, który zwrócił uwagę na konieczność ujednolicenia zasad
zapewnienia bezpieczeństwa żywności produkowanej przez rolników oraz zmiany sposobu
– 4 –
dokumentowania przychodu, tak aby pozwolić jednoznacznie określić moment przekroczenia
limitu zwolnienia podatkowego. Kolejnym wątkiem poruszonym przez Pełnomocnika Rządu
było niedookreślenie pojęć "działalność uboczna" oraz "sposób inny niż przemysłowy", które
miały wyznaczać zakres działalności wyłączonej z reżimu ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej. Ostatnia uwaga dotyczyła braku kryterium podziału limitu zwolnienia
podatkowego pomiędzy uczestników wspólnego przedsięwzięcia.
Minister Rolnictwa oraz Krajowa Rada Izb Rolniczych popierając kierunek
proponowanej nowelizacji postulowały zmianę przepisów sanitarnych dotyczących
przetwarzania przez rolników żywności oraz zwiększenie wartości sprzedaży produktów
wolnej od podatku. Ponadto w opinii Ministerstwa Rolnictwa zawarto rekomendację dla
rozszerzenia zakresu ustawy o sprzedaż produktów do sklepów i restauracji oraz
o świadczenie przez rolników usług.
Prośba o zaopiniowanie projektu skierowana została także do: Głównego Inspektora
Sanitarnego, Naczelnej Rady Adwokackiej, Krajowego Związku Grup Producentów Rolnych,
Związku Rzemiosła Polskiego, Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan,
Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej, Business Center Club oraz Krajowej Rady
Doradców Podatkowych. Podmioty te nie przedstawiły opinii w sprawie projektu.
Senat uwzględnił uwagi dotyczące zwiększenia kwoty wolnej od podatku oraz
wprowadził poprawkę pozwalającą dokonać podziału limitu zwolnienia podatkowego
pomiędzy uczestników wspólnego przedsięwzięcia. Projekt ustawy przestał posługiwać się
pojęciem „działalności ubocznej”, gdyż zdaniem Senatu, pozostałe kryteria stosowania
ustawy przesądzają, że działalność rolników w zakresie przetwórstwa będzie miała charakter
uboczny.

Przedmiot projektu nie jest regulowany prawem Unii Europejskiej.