Poselski projekt ustawy o Funduszu Poręczeń, likwidacji Agencji Nieruchomości Rolnych oraz zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa

8. Agencja oddala wnioski o dokonanie sprzedaży pochodzące od innych osób niż
określone w tym przepisie, dotyczące nieruchomości objętych ogłoszonym wykazem, o
którym mowa w art. 28.
9. Minister właściwy do spraw rozwoju wsi określi, w drodze rozporządzenia, warunki i
tryb przeprowadzenia przetargu, o którym mowa w ust. 1.
10. Minister właściwy do spraw rozwoju wsi określi, w drodze rozporządzenia, wzór
wniosku o dokonanie sprzedaży.”
5) Po art. 29 dodaje się art. 29a w brzmieniu:


„Art. 29a Wnioskodawca, o którym mowa w art. 29 ust. 2 pkt 5 wraz z wnioskiem o sprzedaż
nieruchomości dołącza deklaracje o specjalizacji, zawierającą wskazanie przedmiotu
specjalizacji oraz planowany okres, nie krótszy niż 10 lat.”

6) Art. 30 otrzymuje brzmienie:
„Art.
30.
Minister w drodze rozporządzenie ustali sposób wyliczania ceny za
nieruchomość należącą do Zasobu, tak aby jej wysokość uwzględniała konieczność
zapewnienia nabywcom rentowności prowadzonego gospodarstwa rolnego, możliwość
uiszczania rat, utrzymanie rodzinny oraz modernizację prowadzonej działalności.”

7) Art. 31 otrzymuje brzmienie:
„Art. 31. 1. Agencja rozkłada spłatę ceny na roczne lub półroczne raty, na okres nie
dłuższy niż 30 lat.

2. Przy rozłożeniu spłaty pozostałej należności na roczne lub półroczne raty Agencja
stosuje oprocentowanie, które nie może być w stosunku rocznym niższe niż stopa
dyskontowa stanowiąca stopę bazową ogłaszaną w komunikacie Komisji Europejskiej,
powiększona o 1%.

3. Nabywca, o którym mowa w art. 29 ust. 5 utrzymujący przez 10 lat specjalizację oraz
terminowo uiszczający raty, nabywa prawo do umorzenia zaległych rat o 50%.

4. Nabywca, o którym mowa w art. 29 ust. 3 przez 10 lat terminowo uiszczający raty,
nabywa prawo do umorzenia zaległych rat o 50%.

5. Minister właściwy do spraw rozwoju wsi określi, w drodze rozporządzenia:
1)
dokumenty, jakie nabywca nieruchomości składa w celu ustalenia, czy jego
sytuacja pozwala na spłatę należności rozłożonej na raty i na zabezpieczenie spłaty kwoty tej
należności,

2)
szczegółowe warunki rozkładania spłaty należności na raty,

3)
wysokość oprocentowania należności, której spłata została rozłożona na raty
- mając na względzie należyte zabezpieczenie spłaty należności rozłożonej na roczne lub
półroczne raty.”

8) Uchyla się art. 32-40.

Art. 8 1. Z dniem wejścia w życie ustawy Agencja Nieruchomości Rolnych nie przedłuża umów
dotyczących odpłatnego i nieodpłatnego użytkowania nieruchomości należących do Zasobu
Własności Rolnej Skarbu Państwa (w szczególności umów najmu i trwałego zarządu).
2. Do umów zawartych przez Agencję Nieruchomości Rolnych przed dniem wejścia w życie
ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

Art. 9 Z dniem 1 stycznia 2016 r. traci moc ustawa z dnia 19 października 1991 r. o
gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700,
z późn. zm.).

Art. 10 Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.






















Uzasadnienie

1) Uwagi ogólne
Głównym celem niniejszej ustawy jest likwidacja Agencji Nieruchomości Rolnych. Ze
względu na szeroki zakres kompetencji wspomnianej agencji, proces ten wymaga rozłożenia w
czasie na okres trzech lat. W tym czasie nieruchomości należące do Zasobu Własności Rolnej
Skarbu Państwa, zarządzanego przez Agencję Nieruchomości Rolnych podlegałyby obowiązkowej
procedurze sprzedaży, w której uprzywilejowani byliby rolnicy indywidualni, zamierzający
powiększyć powierzchnie posiadanych gruntów do wielkości umożliwiającej uzyskanie
rentowności prowadzonego gospodarstwa oraz rolnicy zamierzający dokonać specjalizacji
prowadzonej działalności. Nieruchomości, które ze względu na brak kupujących lub ze względu na
wady praktyczne lub faktyczne nie uległyby sprzedaży do 31 grudnia 2015 r. zostałyby przekazane
nieodpłatnie na rzecz nowo utworzonego Funduszu Poręczeń. Do zadań wspomnianego funduszu
należałoby przede wszystkim udzielenia poręczeń i gwarancji rolnikom ubiegającym się o
udzielenie kredytu na modernizację prowadzonych gospodarstw, a także inne funkcje wspierające
prowadzenie działalności rolniczej. Wraz z zakończeniem procesu sprzedaży nieruchomości
zarządzanych przez Agencję Nieruchomości Rolnych, do dnia 31 grudnia 2015 r. również sama
agencja zakończy swoją działalność. 1 stycznia 2016 r. jej kompetencje zostaną przekazane
Ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa.

2) Agencja Nieruchomości Rolnych
Podstawowym celem Agencji Nieruchomości Rolnych (ANR) jest gospodarowanie
nieruchomościami należącymi do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, przede wszystkim w
drodze ich sprzedaży. Jednakże agencja przede wszystkim oddaje państwowe grunty w dzierżawę.
Na koniec 2011 r. prawie 2000 tys. hektarów ziemi pozostawało w zasobie Skarbu Państwa, z
czego prawie 1500 tys. ha było w dzierżawie. Wskutek takiej polityki, dzierżawcy płacą agencji
czynsz, nie uzyskując przy tym prawa własności za dzierżawione grunty, które ciągle pozostają w
zarządzie ANR. Następstwem tego procesu jest to, iż ciągle istnieje cel działalności agencji, która
jest niejako „opłacana” przez dzierżawców. Ponadto nie może dojść do zasadniczej zmiany
skostniałej struktury własnościowej na polskiej wsi, a utrwaleniu ulega sytuacja, w której
przeważająca część areału gruntów rolnych w Polsce należy do państwa. Z tych powodów
konieczne jest rozpoczęcie na szeroką skalę procesu sprzedaży nieruchomości należących do
Zasobu Rolnego Skarbu Państwa. W ten sposób rolnicy zyskają grunty niezbędne dla zapewnienia
rentowności prowadzonej działalności oraz odpadnie potrzeba dalszego funkcjonowania ANR.
Agencja Nieruchomości Rolnych przez okres swojego istnienia zmieniła się w stale rosnącą
zbiurokratyzowaną instytucję, posiadającą 10 oddziałów terenowych, zatrudniającą ok. 1000
pracowników oraz dysponującą ponad 2 mld zł rocznego budżetu.
Wieloletnia praktyka zmieniających się ekip rządzących pokazała wyraźnie, że agencje państwowe,
takie jak Agencja Nieruchomości Rolnych, w istocie traktowane są jako „łup polityczny”, służący
jako swoisty rezerwuar miejsc pracy dla działaczy partyjnych. Ten ponury obraz uwypukliła
wyraźnie w szczególności nagłośniona medialnie tzw. afera taśmowa PSL-u, obrazująca
wszechobecny nepotyzm i kumoterstwo w obsadzaniu stanowisk kierowniczych w agencjach
rolniczych.
Z tych względów projekt ustawy zakłada, iż po okresie trzyletnim okresie przejściowym, Agencja
Nieruchomości zostanie zlikwidowana z dniem 31 grudnia 2015 r. Z dniem 1 stycznia 2016 r. jej
kompetencje przejdą na Ministra właściwego do spraw rozwoju wsi. W tej samej dacie straci moc
ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu
Państwa (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700, z późn. zm.).

Likwidacja ANR spowoduje spore oszczędności budżetowe, związane z brakiem konieczności
utrzymania obecnego aparatu biurokratycznego, a także uprości procedury związane z
przekształceniami własnościowymi na polskiej wsi. Ze względu jednak na dotychczasowy zakres
obowiązków ANR, proces jej likwidacji musi być rozciągnięty w czasie na trzy lata.
3) Sprzedaż nieruchomości należących do Zasobu Własności Rolnej Skarbu
Państwa
Zasady sprzedaży
W związku z koniecznością przeprowadzenie obowiązkowej sprzedaży nieruchomości przez ANR,
konieczna będzie nowelizacja ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700, z późn. zm.).
Przez okres trzy letni okres przejściowy, ANR będzie obowiązana do dokonania sprzedaży
nieruchomości należących do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. W tym celu dwa razy w
roku- w ostatnim dniu roboczym marca i października, ogłaszać będzie wykaz nieruchomości
przeznaczonych do sprzedaży. Wspomniane terminy dopasowane są do kalendarza prac rolniczych,
tak aby nie kolidowały z okresem żniw. Projekt ustawy zakłada, iż Minister właściwy do spraw
rozwoju wsi w drodze rozporządzenia, ustalać będzie minimalną ilość nieruchomości
przeznaczonych do sprzedaży w danym roku, uwzględniając przy tym proporcjonalny w skali kraju
podział nieruchomości należących do Zasobu. Sprzedaży podlegają również nieruchomości Zasobu
obciążone prawami osób trzecich, w szczególności będące przedmiotem dzierżawy lub trwałego
zarządu. Z wprowadzonego obowiązku sprzedaży wyłączone będą natomiast nieruchomości,
których stan faktyczny (np. położenia lub klasyfikacja gleb) lub prawny (niewyjaśniona sytuacja
prawna) uniemożliwia terminowe dokonanie sprzedaży w tym terminie lub nieruchomości
podlegających wyłączeniu na mocy odrębnych przepisów. Ponadto Minister właściwy do spraw
rozwoju wsi będzie mógł w drodze rozporządzenia wskazać grunty nie podlegające sprzedaży, ze
względu na przeznaczenie ich na celu publiczne, np. związane z obronnością państwa. W ciągu
sześciu miesięcy od otrzymania wnioski o dokonanie sprzedaży, agencja będzie obowiązana
wszcząć postępowania przetargowe, którego szczegółowe zasady oraz tryb zostaną ustanowione w
drodze rozporządzenia przez Ministra właściwego do spraw rozwoju wsi.
Z dniem wejścia w życie ustawy Agencja Nieruchomości Rolnych nie będzie mogła przedłużyć
umów dotyczących odpłatnego i nieodpłatnego użytkowania nieruchomości należących do Zasobu
Własności Rolnej Skarbu Państwa (w szczególności umów najmu i trwałego zarządu). Natomiast
do umów zawartych przez Agencję Nieruchomości Rolnych przed dniem wejścia w życie ustawy
stosuje się przepisy dotychczasowe.

Preferencje
Podstawowym problemem polskiego rolnictwa jest ciągle mała powierzchnia prowadzonych
gospodarstwa rolnych oraz niski poziom specjalizacji. rednia wielkość powierzchni gruntów
rolnych w gospodarstwie rolnym w kraju w 2011 roku wyniosła 10,36 ha. W niektórych
województwach była nawet mniejsza- w województwie świętokrzyskim- 5,49 ha, w podkarpackim-
4,54 ha, a w małopolskim jedynie 3,86 ha. Tymczasem specjaliści przewidują, iż poziom
rentowności zapewnia gospodarstwo rolne o średniej wielkości co najmniej 50 ha.
W związku z tym projekt ustawy zakłada, iż w pierwszej kolejności prawo do złożenia wniosku o
dokonanie sprzedaży i udziału w przetargu przysługiwać będzie rolnikom indywidualnym w
rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego, zamierzającym powiększyć powierzchnię
prowadzonego gospodarstwa rodzinnego do łącznej wielkości niezbędnej dla zapewnienia
rentowności prowadzonej działalności rolniczej w danym województwie. Zasady wyliczania
wielkości gospodarstwa rodzinnego niezbędnej dla zapewnienia rentowności prowadzenia
działalności rolniczej w danym województwie ustalane będą w drodze rozporządzenia przez
Ministra właściwego do spraw rozwoju wsi. Zalecić można w tym miejscu zastosowanie tzw.
metody dochodowej szacowania powierzchni gospodarstwa rolnego, zakładającej obliczanie
minimalnej powierzchni rentownego gospodarstwa rodzinnego, jak i innych podmiotów prawnych
działających w rolnictwie w hektarach użytków rolnych, jako funkcję oczekiwanych dochodów
rolnika, która jest ilorazem kosztów stałych i wynagrodzenia rolnika za pracę przez różnicę
przychodów ze sprzedaży produktów i towarów w złotych na jeden hektar użytków rolnych, i
kosztów zmiennych wyrażonych w złotych na jeden hektar użytków rolnych.