Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy

ryzyko związane z ubożeniem i wykluczeniem społecznym w związku z przedłużającym się
brakiem pracy.
Niepokojąca jest systematycznie rosnąca skala osób z wyższym wykształceniem, które
stanowią ponad 11,0% ogółu bezrobotnych. Wynika to z faktu, że wraz ze zwiększaniem się
liczby uczelni wyższych, rozszerzaniem oferty edukacyjnej i łatwiejszym dostępem
absolwentów szkół średnich do kontynuowania nauki zarówno na studiach zawodowych, jak
i magisterskich, a także wyższymi oczekiwaniami i ambicjami młodzieży w porównaniu do
początku lat 90. ubiegłego wieku, znacznie zwiększyła się liczba studentów i absolwentów
legitymujących się wyższym wykształceniem. Ta liczna grupa, wcześniej w ograniczonym
stopniu reprezentowana wśród bezrobotnych i ciesząca się zainteresowaniem pracodawców,
odczuwa obecnie podobne problemy, co pozostała młodzież szukająca zatrudnienia. Centra
usług biznesowych są dla tej grupy społecznej ogromną szansą na zdobycie zatrudnienia
i zabezpieczenie materialne.

Wpływ ustawy na konkurencyjność gospodarki i funkcjonowanie przedsiębiorstw



Proponowana zmiana nie będzie negatywnie wpływać na segmenty rynku i zakłócać
w jakikolwiek sposób mechanizmy konkurencji, lecz w ręcz przeciwnie - będzie zwiększać
siłę konkurencyjną polskich firm, zwłaszcza w konkurencji międzynarodowej.

Projekt ustawy nie narusza wewnętrznej spójności systemu prawa obowiązującego
w Polsce, nie zawiera bowiem norm, które byłyby sprzeczne z normami innych ustaw, bądź
zmieniałyby ich wykładnię i powodowały konieczność dokonywania nowych interpretacji.

Zgodność projektowanych zmian z prawem europejskim

Proponowana w projekcie zmiana nie jest objęta prawodawstwem europejskim.


Warszawa, 31 maja 2013 r.

BAS-WAEM-1206/13

Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
o zgodności przedstawionego poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy
– Kodeks pracy (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Adam Szejnfeld) z
prawem Unii Europejskiej

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2012 r. poz. 32, ze zm.)
sporządza się następującą opinię:

I.
Przedmiot projektu ustawy
Przedstawiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy
zakłada rozszerzenie listy przypadków, w których praca w niedziele i święta jest
dozwolona (nowe brzmienie art. 15110 Kodeksu pracy). Zmiana polegałaby na
dopuszczeniu pracy w niedziele i święta przy wykonywaniu prac z
wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o
świadczeniu usług drogą elektroniczną na rzecz przedsiębiorcy zagranicznego
lub zagranicznego oddziału lub przedstawicielstwa przedsiębiorcy w rozumieniu
przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, ze względu na
odmienne, w stosunku do pracodawcy, dni wolne od pracy u wyżej
wymienionych podmiotów.

II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
ustawy
Zagadnienia dotyczące pracy w niedziele i święta nie są wprost
regulowane prawem Unii Europejskiej. Krajowe przepisy dotyczące tej kwestii
były jednak wielokrotnie oceniane przez Trybunał Sprawiedliwości pod kątem
zgodności ze swobodami rynku wewnętrznego oraz z regulacjami dotyczącymi
czasu pracy.

a) Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że reguły dotyczące godzin (dni),
w których sklepy powinny być zamknięte, nie są objęte zakresem art. 34 (zakaz
stosowania między państwami członkowskimi ograniczeń ilościowych w

2
przywozie towarów i środków o skutku równoważnym) Traktatu o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE), o ile reguły te odnoszą się w ten sam
sposób do wszystkich przedsiębiorców działających na terytorium danego
państwa i oddziałują w ten sam sposób, prawnie i faktycznie, na sprzedaż
produktów krajowych i produktów z innych państw członkowskich,. Warunek
jednakowego oddziaływania jest spełniony, jeżeli nie ma dowodu, że celem
takich regulacji jest wpływ na handel między państwami członkowskimi lub że
przepisy takie mogą prowadzić do nierównego traktowania produktów
krajowych i produktów importowanych w zakresie dostępu do rynku. Zatem
krajowe przepisy, których efektem jest ograniczenie sprzedaży jakiegoś towaru,
a w konsekwencji – także jego importu, nie mogą być, jako takie, uznane za
ograniczające dostęp do rynku produktom importowanym w większym stopniu
niż analogicznym produktom krajowym. Fakt, że przepisy krajowe mogą
ograniczyć wielkość sprzedaży, w tym także wielkość sprzedaży produktów
importowanych z innych państw członkowskich, nie jest wystarczający do
uznania ich za środek o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych w
przywozie. Trybunał zauważył ponadto, że przepisy krajowe ograniczające
otwieranie sklepów w niedziele odzwierciedlają wybory dotyczące
szczególnych narodowych lub regionalnych cech społeczno-kulturalnych.
Zapewnienie zgodności tych wyborów z prawem UE należy do państw
członkowskich.
Trybunał uznał także, że przepisy krajowe dotyczące godzin (dni)
otwarcia sklepów nie naruszają art. 49 TfUE dotyczącego swobody
przedsiębiorczości (wyrok TS z dnia 2 czerwca 1994 r. w połączonych sprawach
C-69/93 i C-258/93 Punto Casa oraz wyrok z dnia 20 czerwca 1996 r. w
połączonych sprawach C-418/93, C-419/93, C-420/93, C-421/93, C-460/93, C-
461/93, C-462/93, C-464/93, C-9/94, C-10/94, C-11/94, C-14/94, C-15/94, C-
23/94, C-24/94 i C-332/94 Semerano Casa Uno).
Trybunał nie oceniał zgodności regulacji dotyczącej czasu pracy w
niedziele i święta z zasadą swobody świadczenia usług (art. 56 TfUE). Z jego
orzecznictwa dotyczącego dopuszczalnych ograniczeń tej swobody wynika
jednak, że przepisy regulujące godziny świadczenia usług wprowadzone przez
państwo, w którym dostawca usługi ma swoją siedzibę, mają wpływ nie tylko na
możliwość składnia przez niego ofert usługobiorcom zamieszkałym w tym
samym państwie lub przybywającym do tego państwa w celu skorzystania z
usługi, ale mają również wpływ na oferowanie usług potencjalnym klientom w
innym państwie członkowskim. Wpływają zatem bezpośrednio na dostęp do
rynku usług w innym państwie członkowskim. Mogą więc ograniczać obrót
usługami między państwami członkowskimi (wyrok TS z dnia 10 maja 1995 r.
w sprawie C-384/93 Alpine Investments).

3
Zwraca się uwagę, że nawet niedyskryminacyjne ograniczenie swobody
świadczenia usług musi zostać obiektywnie uzasadnione, by mogło zostać
uznane za nienaruszające art. 56 TfUE1.

b) Dyrektywa 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4
listopada 2003 r. dotycząca niektórych aspektów organizacji czasu pracy
(Dziennik Urzędowy L 299 z 18 listopada 2003 r. s. 9, Dziennik Urzędowy Unii
Europejskiej Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5 tom 4, strona 381) w art. 5
stanowi, że państwa członkowskie przyjmują niezbędne środki w celu
zapewnienia, by każdy pracownik był uprawniony w okresie siedmiodniowym
do minimalnego nieprzerwanego okresu odpoczynku w wymiarze 24 godzin
oraz również do odpoczynku dobowego w wymiarze 11 godzin. Dyrektywa nie
odnosi się w żaden szczególny sposób do pracy w niedzielę. Warto zauważyć,
że poprzednio obowiązująca dyrektywa Rady 93/104/WE (uchylona na mocy
art. 27 ust. 1 dyrektywy 2003/88/WE) dotycząca niektórych aspektów
organizacji czasu pracy, stanowiła w preambule, że w odniesieniu do
cotygodniowych przerw w pracy należy uwzględnić różnorodność kulturową,
etniczną, religijną i inne czynniki występujące w Państwach Członkowskich; w
szczególności, wyłącznie do Państwa Członkowskiego należała decyzja, czy
niedziela powinna być włączona do cotygodniowej przerwy w pracy, a jeżeli
tak, to w jakim zakresie. Przepis art. 5 dyrektywy 93/104/WE, który był
odpowiednikiem art. 5 dyrektywy 2003/88/WE, w pierwotnej wersji (przed
zmianami dokonanymi z dniem 1 sierpnia 2000 r. przez dyrektywę
2000/34/WE) zawierał również ówczesne zdanie drugie, które stanowiło, że
minimalny czas przerwy w pracy określony w akapicie pierwszym powinien w
zasadzie obejmować niedzielę. Przepis ten został jednak uznany za nieważny
przez Trybunał Sprawiedliwości (wyrok z 12 listopada 1996 r. w sprawie C-
84/94 Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej przeciwko
Radzie Unii Europejskiej).

III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
a)
Proponowane nowe brzmienie art. 15110 Kodeksu pracy reguluje
wyjątki od zakazu pracy w niedziele i święta. W porównaniu do obecnego stanu
prawnego proponuje się wprowadzenie dodatkowego wyjątku dotyczącego
wykonywania prac z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej na
rzecz przedsiębiorcy zagranicznego lub zagranicznego oddziału lub
przedstawicielstwa przedsiębiorcy ze względu na odmienne, w stosunku do
pracodawcy, dni wolne od pracy u wyżej wymienionych podmiotów.
Projekt zmierza zatem do liberalizacji ogólnego zakazu pracy w niedziele
i święta. Na marginesie należy zauważyć, że sam zakaz pracy w niedziele i

1 P. Craig, G. de Búrca, EU Law. Text, Cases, and Materials, Offord University Press 2011, s. 808.

4
święta sformułowany jest w sposób niedyskryminacyjny, dotyczy w
jednakowym stopniu podmiotów krajowych i podmiotów z innych państw
członkowskich Unii Europejskiej. Jest też uzasadniony względami społecznymi
i kulturowymi. Nie narusza zatem art. 34, art. 49 i art. 56 TfUE. Tym bardziej
liberalizacja zakazu nie będzie naruszać przywołanych przepisów TfUE.

b)
Przepis art. 5 dyrektywy 2003/88/WE jest implementowany do
prawa polskiego przez art. 133 § 1 Kodeksu pracy. Proponowane
zliberalizowanie zakazu pracy w niedziele i święta nie wpłynie na stopień
implementacji art. 5 dyrektywy odnośnie przerwy w pracy.

IV. Konkluzje
Przedstawiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy
nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.



Dyrektor Biura Analiz Sejmowych








Zbigniew Wrona