Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego i ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia

korporacji zawodowej, ale interesem osób, które działają w postępowaniu przy
pomocy obrońcy lub pełnomocnika. Chodzi jedynie o zapewnienie, ażeby
obrońca lub pełnomocnik był osobą godną zaufania, która będzie dawała
rękojmię, iż w swoich działaniach będzie się kierowała interesem
reprezentowanego. Taką rękojmię dają adwokaci i radcy prawni, w przypadku
których istnieją silne gwarancje instytucjonalne w postaci odpowiedzialności
dyscyplinarnej zapewniające należyte reprezentowanie ich mocodawców.
Jednakże godną zaufania może być również osoba najbliższa, w przypadku
której gwarancją lojalnej postawy jest bliska więź osobista.
Zatem nie ma dostatecznych racji, które mogłyby usprawiedliwiać
niedopuszczalność ustanowienia pełnomocnikiem pokrzywdzonego jego osoby
najbliższej. Warto nadmienić, że w postępowaniu cywilnym nie ma tak daleko
idących ograniczeń, jeżeli chodzi o osoby, które mogą występować jako
pełnomocnik strony. Zgodnie z art. 87 Kodeksu postępowania cywilnego
regulującym tę kwestię pełnomocnikiem może być nie tylko adwokat albo radca
prawny, ale również takie osoby, jak małżonek, rodzice, rodzeństwo lub zstępni
strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia. W
procesie cywilnym dopuszczalność udzielenia tym osobom pełnomocnictwa
procesowego nie budzi wątpliwości. Tymczasem w świetle obecnie
obowiązującej regulacji nawet w postępowaniu adhezyjnym, a więc przy
dochodzeniu roszczeń cywilnych przez pokrzywdzonego przestępstwem w
procesie karnym obowiązują ograniczenia w zakresie osób mogących
występować w sprawie jako pełnomocnik i w tym zakresie również rządzą
przepisy kodeksu postępowania karnego o pełnomocniku, a nie przepisy
kodeksu postępowania cywilnego dotyczące pełnomocników procesowych. W
praktyce oznacza to, że pokrzywdzony wytaczający powództwo cywilne w
procesie karnym będzie mógł ustanowić pełnomocnikiem wyłącznie adwokata
lub radcę prawnego, podczas gdy wytaczając odrębne powództwo przed sądem
cywilnym mógłby udzielić pełnomocnictwa również osobie bliskiej
(wstępnemu, zstępnemu, rodzeństwu).
Trzeba również zauważyć, że ofiary przestępstw w szczególności w
pierwszym etapie postępowania karnego (postępowania przygotowawczego), to
często osoby przestraszone, przeżywające kolejny raz doznany ból fizyczny lub
cierpienie psychiczne. W praktyce całkowicie tracą orientację o swojej sytuacji
procesowej, nieznane są jej możliwości w realizacji swoich roszczeń, jak i
obowiązki wobec organów ścigania.
Obowiązujące przepisy, na przekór funkcji społecznej rodziny, nie dają
możliwości bliskim osobom pokrzywdzonego do reprezentowania jej w
czynnościach procesowych. Pokrzywdzony często sparaliżowany przykrym
doświadczeniem nie jest w stanie należycie reprezentować swoich interesów.
Dopiero, jeśli obowiązujące przepisy dadzą możliwość osobom najbliższym
występowania w postępowaniu karnym w imieniu poszkodowanego,
konstytucyjna zasada dostępu do sądu tego uczestnika postępowania, w praktyce
marginalizowana, będzie mogła być zrealizowana.
Z tych względów projektowane zmiany są potrzebne i wskazane.
Wejście projektowanej ustawy w życie nie pociągnie za sobą skutków
finansowych dla Skarbu Państwa oraz budżetów jednostek samorządu
terytorialnego.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii
Europejskiej.


Warszawa, 23 maja 2013 r.
BAS-WAPEiM-1162/13


Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego i ustawy –
Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Lidia Staroń)


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2012 r. poz. 32,
ze zmianami) sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt zakłada zmianę artykułów: 20, 88, 134, 427, 434, 446, 448, 461,
517, 616, 632 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 – Kodeks postępowania karnego
(Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zmianami) oraz art. 30 ustawy z dnia 24 sierpnia
2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2013 r.,
poz. 395). Proponowana zmiana dotyczy uprawnienia strony innej niż oskarżony
(w tym pokrzywdzonego i oskarżyciela posiłkowego) do ustanowienia
pełnomocnika. Zgodnie z projektem pełnomocnikiem mogłaby być – poza
adwokatem i radcą prawnym – także osoba najbliższa dla strony.
Proponowana ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Kwestie stanowiące przedmiot projektu ustawy nie są regulowane
prawem Unii Europejskiej.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii zawartych w przepisach
opiniowanego projektu.

4. Konkluzja
Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
karnego i ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia nie jest
objęty prawem Unii Europejskiej.

Dyrektor
Biura Analiz Sejmowych






Zbigniew Wrona
































2



Warszawa, 23 maja 2013 r.
BAS-WAPEiM-1163/13

Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia – w trybie art. 95a ust. 3 regulaminu Sejmu – czy
poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego i
ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Lidia Staroń) jest projektem ustawy wykonującej
prawo Unii Europejskiej

Projekt zakłada zmianę artykułów: 20, 88, 134, 427, 434, 446, 448, 461,
517, 616, 632 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 – Kodeks postępowania karnego
(Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zmianami) oraz art. 30 ustawy z dnia 24 sierpnia
2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2013 r.,
poz. 395). Proponowana zmiana dotyczy uprawnienia strony innej niż oskarżony
(w tym pokrzywdzonego i oskarżyciela posiłkowego) do ustanowienia
pełnomocnika. Zgodnie z projektem pełnomocnikiem mogłaby być – poza
adwokatem i radcą prawnym – także osoba najbliższa dla strony.
Przedmiot projektu ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy o zmianie ustawy– Kodeks postępowania karnego i
ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia nie jest projektem
ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.

Dyrektor
Biura Analiz Sejmowych

Zbigniew Wrona