Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Unią Europejską a Republiką Islandii oraz Królestwem Norwegii w sprawie stosowania niektórych postanowień Konwencji z dnia 29 maja 2000 roku o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej oraz Protokołu z 2001 roku do Konwencji, podpisanego w Brukseli dnia 19 grudnia 2003 roku

Druk nr 575

Warszawa, 26 maja 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-158-07


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

-
o ratyfikacji Porozumienia między
Unią Europejską a Republiką Islandii
oraz Królestwem Norwegii w sprawie
stosowania niektórych postanowień
Konwencji z dnia 29 maja 2000 roku o
pomocy prawnej w sprawach karnych
pomiędzy Państwami Członkowskimi
Unii Europejskiej oraz Protokołu z
2001 roku do Konwencji, podpisanego
w Brukseli dnia 19 grudnia 2003 roku.
W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zostali upoważnieni Minister Spraw
Zagranicznych i Minister Sprawiedliwości.


(-) Donald Tusk
Projekt

U S T A W A
z dnia


o ratyfikacji Porozumienia między Unią Europejską a Republiką Islandii oraz
Królestwem Norwegii w sprawie stosowania niektórych postanowień Konwencji z
dnia 29 maja 2000 roku o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy
Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej oraz Protokołu z 2001 roku do
Konwencji, podpisanego w Brukseli dnia 19 grudnia 2003 roku

Art. 1. Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej ratyfikacji Porozumienia między Unią Europejską a Republiką Islandii oraz
Królestwem Norwegii w sprawie stosowania niektórych postanowień Konwencji z dnia
29 maja 2000 roku o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy Państwami
Członkowskimi Unii Europejskiej oraz Protokołu z
2001 roku do Konwencji,
podpisanego w Brukseli dnia 19 grudnia 2003 roku.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
U Z A S A D N I E N I E

I. Geneza Porozumienia
Od czasu przyjęcia Europejskiej Konwencji o pomocy prawnej w sprawach kar-
nych z 1959 r.1) zaszły poważne przemiany w życiu politycznym, społecznym, jak i
w sferze gospodarczej państw europejskich. Te ostatnie zmiany dokonały się w
znacznej mierze w wyniku procesów towarzyszących budowie tzw. wspólnego ryn-
ku Państw Członkowskich Wspólnot Europejskich i wymusiły konieczność liberali-
zacji przepisów regulujących zasady ruchu osobowego i kontroli granicznej we-
wnątrz Wspólnoty, do czego przyczyniły się z kolei porozumienia z Schengen:
Układ w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach z dnia 14
czerwca 1985 r. (tzw. Układ z Schengen) i Konwencja wykonawcza do Układu z
Schengen z dnia 19 czerwca 1990 r.2), także zawarta w Schengen.
Konsekwencją zniesienia kontroli granicznych był znaczący wzrost przepływu
osób, kapitału i towarów między państwami Unii Europejskiej, będący także skut-
kiem procesu globalizacji. Zniesienie kontroli granicznej wiązało się z konieczno-
ścią jednoczesnego zacieśnienia współpracy w dziedzinie zwalczania międzynaro-
dowej przestępczości, której wzrost był możliwy w związku z zaprzestaniem kon-
troli na granicach zewnętrznych UE.
Z uwagi na istnienie ustanowionej mocą Konwencji w sprawie znoszenia kontroli
paszportowej na granicach wewnątrznordyckich z dnia 12 lipca 1957 r.3) Nordyc-
kiej Unii Paszportowej, do której należą zarówno Państwa Członkowskie UE (Kró-
lestwo Danii, Królestwo Szwecji, Republika Finlandii), jak i pozostające poza tą
organizacją Republika Islandii i Królestwo Norwegii, oraz z uwagi na ścisłe związ-
ki gospodarcze między tymi dwoma ostatnimi krajami a pozostałymi państwami
nordyckimi i innymi ówczesnymi Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej4)
zaszła potrzeba włączenia Republiki Islandii i Królestwa Norwegii w procesy zwią-
zane ze stosowaniem i dalszym rozwijaniem porozumień z Schengen.
W konsekwencji, w dniu 19 grudnia 1996 r. w Luksemburgu doszło do podpisania
umowy między trzynastoma ówczesnymi Państwami Członkowskimi UE – strona-
mi porozumień z Schengen a Republiką Islandii oraz Królestwem Norwegii, w wy-
niku czego państwa te uzyskały status członków stowarzyszonych w ramach Kon-
wencji5), co pozwoliło wszystkim państwom nordyckim na przystąpienie do poro-
zumień z Schengen, pozostając jednocześnie w Nordyckiej Unii Paszportowej6).
Traktat Amsterdamski, który wszedł w życie w dniu 1 maja 1999 r., za pomocą pro-
tokołów załączonych do poszczególnych instrumentów acquis Schengen, dokonał
jego integracji z dorobkiem prawnym Unii Europejskiej, co spowodowało, że dal-
sza współpraca między Państwami Członkowskimi UE w zakresie wynikającym z
postanowień porozumień z Schengen była prowadzona w prawnych i instytucjonal-
nych ramach Unii Europejskiej.
W dniu 18 maja 1999 r. Rada Unii Europejskiej zawarła z Republiką Islandii i Kró-
lestwem Norwegii umowę dotyczącą włączenia tych dwóch państw we wprowa-
dzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen7), która weszła w życie w
dniu 26 czerwca 2000 r.
Wdrażanie dorobku Schengen i wynikające z tego procesu wzmiankowane wyżej
przemiany społeczno-gospodarcze, a także postęp technologiczny, skutkujące m.in.
rozwojem i zmianą charakterystyki przestępczości międzynarodowej, zrodziły ko-
nieczność dysponowania przez organy wymiaru sprawiedliwości odpowiednimi in-
strumentami jej zwalczania. Celem sprostania nowym wymogom, niezbędne stało
się wypracowanie metod ułatwiających i przyspieszających prowadzenie postępo-
wań karnych, wymagających współpracy transgranicznej, w tym znacznych uła-
twień w dziedzinie współdziałania wymiarów sprawiedliwości.
Jednym z instrumentów stanowiących odpowiedź na te wyzwania była Konwencja
o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy Państwami Członkowskimi Unii
Europejskiej8), przyjęta przez Radę UE, zgodnie z art. 34 Traktatu o Unii Europej-
skiej, w dniu 29 maja 2000 r. i tego samego dnia podpisana przez wszystkie ówcze-
sne Państwa Członkowskie.
W dniu 16 października 2001 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła Protokół do wy-
mienionej Konwencji9).
W art. 28 i 29 Konwencja przewidywała możliwość przystąpienia do niej państw,
które staną się członkami Unii Europejskiej już po jej podpisaniu, a także Króle-
stwa Norwegii i Republiki Islandii, jako państw stowarzyszonych w ramach poro-
zumień z Schengen.

2
Art. 2 ust. 1 Konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy Pań-
stwami Członkowskimi Unii Europejskiej określa jej przepisy, które stanowią roz-
wój dorobku Schengen w rozumieniu wzmiankowanej już umowy z dnia 18 maja
1999 r. Analogiczny przepis został zawarty w art. 15 Protokołu, wskazując, że art. 8
tego aktu także stanowi dorobek Schengen w rozumieniu wskazanej umowy.
W dniu 17 grudnia 2003 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła decyzję w sprawie pod-
pisania Umowy między Unią Europejską a Republiką Islandii oraz Królestwem
Norwegii dotyczącej stosowania niektórych przepisów Konwencji z dnia 29 maja
2000 roku o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy Państwami Człon-
kowskimi Unii Europejskiej oraz Protokołu z 2001 roku do Konwencji10).
Porozumienie takie zostało podpisane przez przedstawiciela UE oraz ambasadorów
Republiki Islandii i Królestwa Norwegii w dniu 19 grudnia 2003 r. i odnosiło się do
pozostałych przepisów wymienionej Konwencji i Protokołu, nieuznanych przez
wskazane wyżej artykuły tych aktów za normy stanowiące „acquis Schengen”.
II. Potrzeba i cel związania się Porozumieniem
W Akcie dotyczącym warunków przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej (...) do
Unii Europejskiej z dnia 16 kwietnia 2003 r. Rzeczpospolita Polska zobowiązała
się do związania po akcesji konwencjami z dziedziny wymiaru sprawiedliwości
i spraw wewnętrznych, których nie można oddzielić od osiągnięcia celów Traktatu
o Unii Europejskiej, a które do dnia przystąpienia zostały otwarte do podpisu przez
obecne Państwa Członkowskie, a także do tych, które zostały przygotowane przez
Radę zgodnie z tytułem VI Traktatu o Unii Europejskiej i których przyjęcie Rada
zaleciła Państwom Członkowskim.
W wykonaniu tego zobowiązania nieodzowne było m.in. ratyfikowanie przez
Rzeczpospolitą Polską Konwencji z dnia 29 maja 2000 roku o pomocy prawnej w
sprawach karnych pomiędzy Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej oraz
Protokołu z 2001 roku do Konwencji.
Po uprzednim wyrażeniu ustawą z dnia 23 lipca 2004 r. zgody przez Parlament11),
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ratyfikował wskazane wyżej
– Konwencję o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy Państwami Człon-

3