Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze i innych ustaw

który wyłącza stosowanie szeregu przepisów części pierwszej ( art. 4912 projektu ). Takie
rozwiązanie jest sprzeczne z założeniami i podstawową strukturą pr. up. i n. i dlatego należy
uznać je za niedopuszczalne. Jest to zresztą rozwiązanie zupełnie zbędne. Wprowadzenie
rozwiązań szczegółowych w projektowanym postępowaniu, z mocy art. 4 pr. up. i n., wyłącza
bowiem stosowanie odpowiednich przepisów części pierwszej.

2. Wprowadzając przepis wyłączający stosowanie do postępowania uregulowanego projektem
całego szeregu przepisów części pierwszej pr. up. i n., uczyniono to niekonsekwentnie.
Niektóre zagadnienia unormowano bowiem odmiennie w projektowanym postępowaniu, co -
jak już zaznaczono - z mocy art. 4 pr. up. i n. wyłącza stosowanie odpowiednich przepisów
części pierwszej, bez potrzeby wskazywania, że przepisów tych się nie stosuje. Są to :
a) art.
491
5 projektu wyłącza stosowanie art. 20 ust. 2, 22, 23 pr. up. i n.,
b) art. 491 10 projektu wyłącza stosowanie art. 51 ust. 1 pr. up. i n.

3. Projekt zawiera zbędne powtórzenia rozwiązań zawartych w części pierwszej pr. up. i n.
Są to :
a) art.
49110 ust. 2 projektu – powtarza regulację art. 51 ust. 2 pu i n.,
b) art.
49113 ust. 1 oraz art. 49114 ust. 1 projektu – powtarzają rozwiązania zawarte
w art. 57 ust. 1 i 2 oraz w art. 75 ust. 1 i 2 pr. up. i n.,
c) art.
49121 ust. 1 i 2 projektu powtarza regulację art. 180 pr. up. i n.,
d) art. 49125 ust. 2 i 3 projektu – rozwiązanie zawarte w tym przepisie można
wyprowadzić z obecnej regulacji art. 270 pr. up. i n,
e) art.
49128 ust. 2 projektu - powtarza w istocie rozwiązanie z art. 281 ust. 2 pr. up.
i n.
f) art.
49130 ust. 1- 3, 5 projektu – powtórzenie rozwiązań zawartych w art. 193 ust.
2 i 287 ust 5 pr. up. i n.,
g) art.
49131 ust. 1 i 2 projektu - powtarza rozwiązanie zawarte w art. 286 i 289 pr.
up. i n.,
h) art.
491
35 projektu – powtarza rozwiązanie zawarte w art. 349 i 350 pr. up. i n.

4. Zastrzeżenia budzą też inne przepisy projektu.
4. 1. Nie jest zrozumiały zakres podmiotowy ustawy wskazany w art. 4911 w sformułowaniu
„oraz do których nie ma zastosowania art. 7, 8 i 9 niniejszej ustawy”.

5
4. 2. W art. 4912 projektu wyłącza się m. in. stosowanie art. 230 – 235 pr. up. i n. Przepisy te
dotyczą kosztów postępowania, a w szczególności określają, co jest kosztem postępowania
upadłościowego. Tymczasem przepisy projektu posługują się terminem „koszty
postępowania”, a nawet precyzują, co nie jest kosztem, np. art. 4914 ust.2 stanowi czego
koszty nie obejmują, podobnie przepis art. 49123.Wprowadzenie dwóch odrębnych przepisów
wskazujących, co kosztem postępowania nie jest, uchybia poprawnej legislacji. Nie do końca
jest jasna treść tych przepisów wykładanych łącznie. Z tego względu celowe byłoby
wprowadzenie przepisu analogicznego do art. 230 pr. up. i n.
Należy wskazać, że określenie kosztów postępowania ma duże znaczenie, bowiem
zaliczenie wydatków do kosztów ma wpływ na kolejność zaspokojenia z funduszów masy
upadłości (art.49134 ust. 2 pkt 1) oraz wynagrodzenie syndyka (art. 49118 ust. 2), a także na
wszczęcie i prowadzenie postępowania (art.4914 ust. 1 oraz art. 49133 ust. 2).
4. 3. Przepis art.4913 projektu należy skorelować z art. 11 pr.up. i n. poprzez pozostawienie
jednego przepisu zawierającego określenie niewypłacalności, z uwzględnieniem odrębności
dla obu kategorii dłużników, albo poprzez inną redakcję komentowanego przepisu.
Warto
zaznaczyć, że przyjęta w projekcie definicja niewypłacalności nie odnosi się
w ogóle do wartości majątku dłużnika. Natomiast istotną przesłanką upadłości likwidacyjnej
powinna być sytuacja, gdy wielkość zadłużenia przekracza wartość majątku dłużnika. Nadto
omawiany przepis nie przewiduje innych - jak się wydaje ważnych – przesłanek ustalenia
stanu niewypłacalności dłużnika, np. przedłużający się okres pozostawania bez pracy lub
znaczące obniżenie poziomu dochodów. Przyczyny tego stanu powinny być przedmiotem
badania w toku postępowania, tak by wykluczyć celowe działanie dłużnika na szkodę
wierzycieli.
Ponadto w uzasadnieniu nie wskazano powodów, dla których przyjęto
dwunastokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę jako jednego z kryteriów
niewypłacalności.
4. 4. W art. 4914 i art. 49123 użyto bliskoznacznych sformułowań „przychód wolny od
egzekucji”, „sumy wolne od egzekucji” oraz „kwoty wolne od egzekucji”. Nie jest jasne, jaka
jest różnica między tymi pojęciami, a terminologia nie pokrywa się z terminologią
postępowania egzekucyjnego.
Określony w tym pierwszym przepisie warunek oddalenia wniosku o ogłoszenie
upadłości jest bardzo trudny do oceny na etapie rozpoznawania wniosku o ogłoszenie
upadłości, nie wiadomo bowiem jak długo będzie trwało postępowanie upadłościowe i o ile
może zostać powiększony w tym okresie przychód wolny od egzekucji ( chyba, że chodzi o

6
postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości zgodnie z art. 27 ust. 3 pr. up. i n ), ale
wtedy to rozwiązanie byłoby bezprzedmiotowe.
Ponadto, regulacja art. 4914 ust. 1, poprzez przyjęcie, że do masy upadłości będą
wchodzić przychody uzyskiwane przez dłużnika w czasie trwania postępowania, powoduje,
że im dłużej postępowanie będzie się toczyć, tym większe są szanse na zaspokojenie
wierzycieli. Przy stałych dochodach upadłego, które nie pozwolą na całkowite zaspokojenie
wierzycieli, a pozwolą na ich zaspokojenie w nieznacznej, ale wymiernej części,
postępowanie upadłościowe może toczyć się praktycznie bez końca.
Przepis ust. 2 jest zbędny, bowiem wymienione w nim należności ewidentnie nie stanowią
kosztów postępowania upadłościowego.
4. 5. Wskazany w art. 4915 ust. 1 pkt 2 wymóg oznaczenia we wniosku miejsca, w którym
znajduje się majątek dłużnika – zasadny w przypadku ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy –
może okazać się niewykonalny w przypadku postępowania dotyczącego osoby fizycznej
nieprowadzącej działalności gospodarczej. Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości składa
dłużnik, należy mieć na względzie wartość merytoryczną sporządzonego przezeń wykazu
majątku. Wydaje się, że mogłaby tu zostać wykorzystana instytucja wyjawienia majątku.
Należy bowiem zauważyć, że nie chodzi z reguły o majątek skonsolidowany, tak jak w
przypadku upadłości przedsiębiorcy, ale o majątek z dużym prawdopodobieństwem
wieloskładnikowy i rozproszony.
Nie wiadomo, o jakich prawomocnych orzeczeniach sądowych jest mowa w art. 4915
ust. 3 pkt 5 - czy o wyrokach ustalających rozdzielność majątkową, orzekających rozwód albo
separację?
4. 6. W art. 4916 ust. 4 sankcja za niewskazanie przez dłużnika podjęcia próby pozasądowego
porozumienia z wierzycielami w postaci pozbawienia go prawa do zawarcia układu oraz do
określenia pozasądowych warunków spłaty, jest niewspółmierna do wskazanego zaniechania.
Wydaje się, że lepszym rozwiązaniem byłoby odrzucenie wniosku o ogłoszenie upadłości, co
dałoby dłużnikowi możliwość uzupełnienia tego braku i ponownego złożenia wniosku.
4. 7. Wskazana w art. 4918 ust. 3 pkt 2 górna granica wynagrodzenia doradcy upadłości w
kwocie 20 tys. zł w przypadku zawarcia układu, jest zbyt wysoka. Postępowanie
upadłościowe w sprawach konsumenckich powinno być tanie. Istnieje niebezpieczeństwo, że
majątek upadłego dłużnika zamiast na spłatę wierzycieli (choćby częściową), przeznaczony
zostanie głównie na pokrycie kosztów postępowania.
4. 8. W art. 4919 ust. 2 przewidziano możliwość ogłoszenia upadłości w stosunku do osoby,
która dopuściła do nadmiernego zadłużenia m.in. z zamiarem skorzystania z dobrodziejstwa

7
oddłużenia, zaciągała zobowiązania w sposób lekkomyślny albo w celach spekulacyjnych, z
tytułu hazardu i zakładów losowych, celowo wprowadziła w błąd wierzyciela co do
posiadanego majątku lub zobowiązań, wyłączając w stosunku do tych osób ogłoszenie
upadłości z możliwością ustalenia sądowych warunków spłaty. Regulacja ta może prowadzić
do świadomego podejmowania przez nieuczciwych dłużników takich działań w nadziei
skorzystania z dobrodziejstwa projektowanej ustawy.
4. 9. W art. 49115 ust. 2 pkt 1 wydaje się celowe zrezygnowanie z obowiązkowego nadzoru
sprawowanego przez nadzorcę sądowego, co obniżyłoby koszty postępowania.
Regulacja w ust. 2 pkt 2 powinna dotyczyć tylko tych umów, na podstawie których dłużnik
jest zobowiązany do określonych świadczeń pieniężnych lub innych świadczeń, które mają
negatywny wpływ na jego majątek. Nie jest zasadne, by upadły musiał rozwiązać umowy
najmu oraz inne umowy dotyczące przyszłych świadczeń. Przecież nie zawsze wykonanie
takich umów jest niekorzystne dla wierzycieli.
4. 10. Regulacja przewidziana w art. 49116 jest zbyt daleko idąca. Zgodnie z art. 4915 ust. 5,
wniosek o ogłoszenie upadłości dotyczy obojga małżonków, jeżeli pozostają oni w stanie
wspólności majątkowej. Tymczasem w komentowanym przepisie przyjmuje się zasadę, że
majątki osobiste małżonków wchodzą w skład masy upadłości w każdym przypadku, choćby
małżonkowie pozostawali w rozdzielności majątkowej, a postępowanie upadłościowe dotyczy
tylko jednego z małżonków. Wobec powyższego wniosek o ogłoszenie upadłości powinien
obejmować oboje małżonków albo warunkiem objęcia postępowaniem współmałżonka
powinna być jego zgoda. Regułą jednak powinna być zasada, że majątek osobisty
współmałżonka nie wchodzi do masy upadłości, przy jednoczesnym wprowadzeniu regulacji
uniemożliwiającej wyprowadzanie majątku.
4. 11. Poważne zastrzeżenia budzi art. 49118 ust. 2. Przepis ten ma zapewne ograniczyć
wysokość wynagrodzenia syndyka. Regulacja jest wadliwa - w sytuacji, gdy

w projekcie nie wskazuje się, co jest kosztem postępowania i gdy koszty postępowania okażą
się wyższe od 5% funduszów masy upadłości - syndyk nie otrzyma za swoją pracę żadnego
wynagrodzenia. Nie wiadomo również, z jakich środków zostanie pokryta różnica między
kosztami faktycznie poniesionymi a wartością 5% funduszów masy upadłości.
W ust. 3 lit. b powinna być określona górna granica wynagrodzenia nadzorcy sądowego. Jest
to konieczne, by zminimalizować koszty postępowania.
4. 12. Wątpliwości nasuwa tworzenie osobnego działu V dla jednego przepisu. Jest to
niezgodne z zasadami techniki legislacyjnej.

8
4. 13. W postępowaniu upadłościowym w sprawach konsumenckich powstaje zasadnicze
pytanie o celowość powołania rady wierzycieli przewidzianej w art. 49122 oraz możliwość
głosowania nad układem w grupach wierzycieli (art. 49128 ust. 1). Niewątpliwie dodatkowo
skomplikuje to postępowanie, co negatywnie wpłynie na jego sprawność.
4. 14. Przepis art. 49125 ust. 2 powinien ulec przeredagowaniu. Wydaje się, że
projektodawcom chodziło o zgodę wierzyciela hipotecznego na zwolnienie zbywanego lokalu
mieszkalnego z hipoteki przy dokonywaniu zamiany tego mieszkania na mniejsze, celem
ułatwienia takiej zamiany, bowiem oczywistym jest, że trudno będzie znaleźć nabywcę
mieszkania obciążonego hipoteką.
4. 15. Warto rozważyć uzupełnienie przepisu art. 49134 ust. 2 pkt 1 poprzez zaliczenie do
I kategorii zaspokojenia również należności ze stosunku pracy.
4.16. Przepis art. 49137 jest sformułowany niejasno, a jego wykładnia jest możliwa jedynie w
oparciu o uzasadnienie projektu. Wydaje się, że regułą jest zlikwidowanie całego majątku
upadłego, włącznie z przysługującym mu prawem do lokalu oraz nieruchomości zabudowanej
domem, a wyjątkiem będzie pozostawienie tego składnika majątku za zgodą wierzyciela
hipotecznego. Przepis powinien ustanawiać zasadę i wyjątki od zasady. Nie wydaje się
słuszne, aby zgodę na nielikwidowanie składników majątku dłużnika mogli wyrażać jedynie
wierzyciele hipoteczni. W sytuacji, gdy nie są one obciążone hipoteką, nic nie stoi na
przeszkodzie, aby zgodę wyrażali wszyscy wierzyciele.
4. 17. Zasadnicze wątpliwości wzbudza też proponowana w art. 49138 i 49143 regulacja
dotycząca orzekania oraz zaskarżania orzeczeń w przedmiocie ustalania sądowych warunków
spłaty oraz umorzenia niespłaconych wierzytelności. Projekt przewiduje bowiem, że na
orzeczenie sądu w przedmiocie ustalania sądowych warunków spłaty przysługuje zażalenie,
a od orzeczenia sądu drugiej instancji w niektórych wypadkach - skarga kasacyjna. Natomiast
na orzeczenie sądu w przedmiocie umorzenia niespłaconych zobowiązań skarga kasacyjna już
nie przysługuje. Tymczasem orzeczenie o ustaleniu sądowych warunków spłaty nie przesądza
jeszcze, w jakim zakresie nastąpi umorzenie niespłaconych zobowiązań, ponieważ w okresie
spłaty zobowiązań może nastąpić zmiana warunków tak na korzyść, jak i niekorzyść
wierzycieli ( art. 49139 ust. 8, art. 49140 ). Faktycznie więc o tym, w jakim zakresie nastąpi
umorzenie niespłaconych wierzytelności, wiadomo będzie dopiero po wykonaniu sądowych
warunków spłaty i to nie tych pierwotnie ustalonych, lecz tych, które zostaną ustalone w toku
postępowania. Dlatego skarga kasacyjna powinna przysługiwać na postanowienie sądu
drugiej instancji w przedmiocie umorzenia niezaspokojonych wierzytelności. Byłoby to

9