Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, a także o zapewnieniu bezpieczeństwa w związku z organizacją Turnieju Finałowego UEFA EURO 2012

art. 66 K.w., nowelizacja modyfikuje brzmienie tego przepisu, usuwając budzące wątpliwości
znamiona „ze złośliwości lub swawoli”. Przepis ten będzie miał zastosowanie w przypadkach,
kiedy sprawca chciał wywołać zbędną czynność organu za pomocą fałszywej informacji
(niebędącej jednak fałszywym alarmem) lub innego wprowadzenia w błąd.
Odnośnie do art. 5 pkt 4 i 5:
Przedmiotem ochrony przepisu art. 244 K.k. jest wymiar sprawiedliwości, a konkretnie –
respektowanie orzeczeń sądowych, na mocy których sąd nałożył na określoną osobę
wymienione w tym przepisie zakazy lub obowiązki zarówno tytułem środka karnego, jak i na
innej prawnej podstawie.
Skoro zatem art. 244 K.k. penalizuje nierespektowanie zakazów orzekanych tytułem środka
karnego, logiczne jest, aby w tym właśnie przepisie penalizować również nierespektowanie
środka karnego w postaci zakazu wstępu na imprezę masową. rodek ten został wprowadzony
do Kodeksu karnego na mocy ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych, jednak ustawa ta
nie przewidziała zmiany art. 244 K.k., toteż złamanie zakazu wstępu na imprezę masową
pierwotnie nie było penalizowane. Z kolei ustawa z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy
o bezpieczeństwie imprez masowych oraz ustawy – Kodeks karny wprowadziła do Kodeksu
karnego nowy przepis karny – art. 244a, penalizujący zarówno naruszenie zakazu wstępu na
imprezę masową, jak i naruszenie obowiązku połączonego z tym zakazem. Przepis ten
przewiduje za opisane w nim zachowanie sankcję w postaci grzywny, kary ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W ten sposób powstała paradoksalna sytuacja,
nieznajdująca uzasadnienia ani w płaszczyźnie kryminalnopolitycznej, ani
sprawiedliwościowej – złamanie zakazu wstępu na imprezę masową jest zagrożone nie tylko
inną, ale w dodatku niższą sankcją karną niż złamanie pozostałych zakazów orzekanych
tytułem środka karnego, mimo że w każdym przypadku niezastosowania się przez skazanego
do treści prawomocnie orzeczonego wobec niego zakazu dochodzi do identycznego ataku na
dobro prawne, stanowiące przedmiot ochrony przepisu art. 244 K.k., którym jest autorytet
orzeczenia sądowego oraz skuteczność prewencyjnego oddziaływania orzeczenia, opartego na
założeniu, że nałożony zakaz będzie przez skazanego przestrzegany.
Projekt usuwa tę niekonsekwencję obowiązującego prawa, poszerzając zakres kryminalizacji
wynikającej z art. 244 K.k. o niezastosowanie się do zakazu wstępu na imprezę masową.
Konsekwencją powyższego jest zmiana art. 244a K.k. W aktualnym stanie prawnym przepis
ten penalizuje zarówno naruszenie zakazu wstępu na imprezę masową, jak i obowiązku,
orzeczonego na podstawie art. 41b Kodeksu karnego. Naruszenie zakazu wstępu na imprezę
masową będzie penalizowane w art. 244 K.k., podczas gdy art. 244a K.k. będzie obejmował
swoim zakresem wyłącznie naruszenie obowiązku przebywania w miejscu stałego pobytu lub
obowiązku stawiennictwa w jednostce Policji lub innym miejscu wskazanym przez
właściwego komendanta Policji, w czasie trwania imprezy masowej. Projekt nie modyfikuje
wysokości sankcji karnej przewidzianej aktualnie w tym przepisie, niższej niż przewidziana
w art. 244 K.k., ponieważ wspomniane obowiązki mają w stosunku do zakazu wstępu na
22/46
imprezę masową charakter dopełniający i kontrolny, a tym samym w pełni racjonalne jest
zagrożenie naruszenia obowiązku karą nieco mniej surową niż naruszenie samego środka
karnego.
Proponowany kształt art. 244a K.k. uwzględnia okoliczność, że projektowana ustawa
wprowadza daleko idące zmiany w art. 41b K.k. Co się z tym wiąże, znamiona art. 244a § 1
K.k. muszą objąć obie postacie obowiązku, przewidziane odpowiednio w art. 41b § 3 i 6 oraz
8 K.k. W proponowanym kształcie art. 244a § 1 K.k. penalizuje więc naruszenie obowiązku
przebywania w czasie trwania imprezy masowej w miejscu stałego pobytu oraz obowiązku
stawiennictwa w jednostce organizacyjnej Policji lub w miejscu określonym przez
właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania osoby skazanej albo ukaranej, komendanta
Policji.
Natomiast w art. 244a § 2 K.k. projekt określa nowy typ czynu zabronionego. Stanowi to
konsekwencję wprowadzenia nowego rodzaju kontroli zachowania skazanego, sprawowanej
przy użyciu elektronicznej aparatury monitorującej, o której mowa w przepisach

o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru
elektronicznego. Skoro naruszenie obowiązku jako takiego jest uznawane za czyn zabroniony
pod groźbą kary, sankcja karna powinna objąć również zachowania polegające na
udaremnianiu lub utrudnianiu kontroli tego obowiązku. W obu przypadkach zachowanie
sprawcy ma bowiem zasadniczo ten sam charakter, sprowadzając się do nierespektowania
orzeczenia sądu nakładającego na skazanego obowiązek.
Podmiotem obu przestępstw przewidzianych w art. 244a K.k., może być jedynie osoba,
wobec której sąd orzekł środek karny w postaci zakazu wstępu na imprezę masową łącznie
z obowiązkiem w jednej z dwóch postaci, o których mowa w art. 41b § 3 i 6 oraz 8 K.k.
Na marginesie można dodać, że usunięto również inną sprzeczność, zawartą obecnie w art.
244 K.k.: zamiast „zakazu zbliżania się do pokrzywdzonego” wprowadzono „zakaz zbliżania
się do określonych osób”, zgodnie z treścią art. 39 pkt 2b K.k.
Odnośnie do art. 5 pkt 6:
Projekt przewiduje wprowadzenie nowego typu przestępstwa, określonego w przepisie
art. 254a K.k., kryminalizującego zachowania polegające na zaborze, zniszczeniu,
uszkodzeniu lub uczynieniu niezdatnymi do użytku części składowych sieci infrastruktury
zaspokajającej niezbędne potrzeby ludności, sieci telekomunikacyjnej, a także linii
kolejowych, tramwajowych, trolejbusowych oraz linii metra. Kryminalizacja wynikająca
z projektowanego przepisu objąć ma między innymi nagminne zachowania, polegające na
zaborze elementów wykonanych z metali szlachetnych — trakcji i szyn kolejowych, kabli
telekomunikacyjnych, przewodów elektrycznych, a także na dokonywaniu aktów wandalizmu
dotyczących urządzeń o newralgicznym znaczeniu dla funkcjonowania sieci lub linii (np.
sygnalizatorów świetlnych, semaforów). W obecnym stanie prawnym zabór lub uszkodzenie
tego rodzaju elementu jest traktowane jako kradzież lub uszkodzenie mienia, i z uwagi na
tzw. przepołowiony charakter tego rodzaju czynów przeciwko mieniu, stanowiących –
23/46
w zależności od wartości przedmiotu – przestępstwo z art. 278 K.k. lub art. 288 K.k. albo
wykroczenie z art. 119 lub art. 124 K.w., niejednokrotnie jest kwalifikowane ostatecznie jako
wykroczenie, z uwagi na niewielką rynkową wartość zabranej lub zniszczonej rzeczy. Jednak
postrzeganie istoty tego rodzaju czynów przez pryzmat wartości przedmiotu czynności
wykonawczej sprawcy całkowicie abstrahuje od rzeczywistego stopnia ich społecznej
szkodliwości, w odniesieniu do którego skutki zachowania polegające na zakłóceniu
funkcjonowania sieci lub linii dalece swoją wagą przewyższają element naganności związany
z bezpośrednio wyrządzoną szkodą o charakterze materialnym.
Wskutek takich czynów dochodzi nie tylko do uszczerbku w majątku właściciela
i konieczności podjęcia działań naprawczych, lecz także do znacznych utrudnień dla ludności,
użytkującej sieć lub linię, albo z nich korzystającej. Zabór szyn albo trakcji elektrycznej
oznacza perturbacje i opóźnienia w ruchu pociągów, niemożność dotarcia do miejsca pracy
lub zamieszkania dla wielu osób lub istotne opóźnienie w tym zakresie, konieczność
zapewnienia tym osobom zastępczej komunikacji oraz istotne problemy w zakresie
funkcjonowania wielu firm, których pracownicy zostaną dotknięci tego rodzaju
perturbacjami. Zabór okablowania telekomunikacyjnego wiąże się niejednokrotnie

z dotkliwą, zwłaszcza dla osób starszych i chorych, niemożnością nawiązania kontaktu
telefonicznego z opiekunami, osobami bliskimi, czy pogotowiem ratunkowym. Dotkliwe są
również skutki uszkodzeń i zaboru elementów instalacji zapewniających zaspokojenie
elementarnych potrzeb — dostępu do wody pitnej, energii elektrycznej, gazu, ciepła, czy też
sieci odprowadzania ścieków, zwłaszcza jeżeli dotykają bardzo licznych w niektórych
wypadkach zbiorowości lokalnych, korzystających z uszkodzonej infrastruktury.
Nie ma więc racjonalnego powodu, aby stopień szkodliwości czynu sprawcy dokonującego
zaboru albo zniszczenia elementu sieci lub linii, o których mowa w projektowanym przepisie,
i powodującego wskazane w nim skutki w postaci zakłócenia działania całości lub części sieci
lub linii, postrzegać wyłącznie przez pryzmat wartości zabranego lub uszkodzonego mienia,
gdyż prowadzi to do wycinkowego traktowania tego zachowania, dalece nie
odzwierciedlającego dotkliwe społecznie konsekwencje takiego zachowania. Równocześnie o
racjonalnym zakresie kryminalizacji wynikającym z projektowanego typu bezprawia
świadczy wynikające z konstrukcji przepisu uzależnienie bytu przestępstwa od zaistnienia
wspomnianego skutku działania sprawcy, w postaci zakłócenia działania całości lub części
sieci lub linii, co oznacza, że w tych wypadkach, w których zabór lub uszkodzenie nie
wywrze takiego skutku (np. z uwagi na zabór lub uszkodzenia przedmiotu stanowiącego część
nieużytkowanej już sieci przesyłowej, czy też zabór szyn z nieużytkowanych torów
kolejowych) zachowanie będzie kwalifikowane na podstawie przepisów penalizujących zabór
lub uszkodzenie cudzej rzeczy.
Podkreślenia wymaga okoliczność, że przed opracowaniem kształtu projektowanego typu
przestępstwa dokonano wnikliwej analizy możliwości kwalifikowania zachowań, które
obejmuje formuła proponowanego przepisu, jako czynów przeciwko mieniu, z zastosowaniem
24/46
przepisu art. 294 § 1 K.k., zaostrzającego odpowiedzialność za wymienione w nim
przestępstwa w przypadku, gdy dotyczą one mienia znacznej wartości.
Uzasadniony jest jednak pogląd, że w większości wypadków kwalifikowanie takich czynów
na podstawie powołanego przepisu nie będzie możliwe, nawet w zakresie zawartego w opisie
przestępstwa z art. 288 § 1 K.k. znamienia „uczynienia cudzej rzeczy niezdatną do użytku”.
O ile bowiem należy się zgodzić, że zabór lub uszkodzenie sieci lub linii może powodować
niemożność użytkowania takiej sieci lub linii zgodnie z przeznaczeniem, to jednak
„uczynienie niezdatnym do użytku” w rozumieniu powołanego przepisu dotyczy wyłącznie
cudzej rzeczy, stanowiącej przedmiot czynności wykonawczej sprawcy przestępstwa, nie zaś
całej sieci lub linii, która wskutek zaboru lub uszkodzenia przestaje funkcjonować lub doznaje
w zakresie funkcjonowania istotnego ograniczenia.
Należy przy tym mieć na uwadze, że zgodnie z art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego urządzenia
służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz
inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą
w skład przedsiębiorstwa, a więc instytucji niemającej charakteru reistycznego, a tym samym
nie jest możliwe stosowanie do czynów dotyczących tych urządzeń przepisów Kodeksu
karnego, w opisie których jako przedmiot czynności wykonawczej występuje rzecz.
Z uwagi na rażąco nieadekwatny charakter przepisów obecnie wykorzystywanych w ramach
kwalifikacji prawnej czynów tego rodzaju, prowadzących do niedostatecznej realizacji
podstawowej funkcji prawa karnego, jaką stanowi funkcja ochronna, celowe jest więc
wprowadzenie nowego typu przestępstwa, odzwierciedlającego należycie zarówno w opisie,
jak i w zagrożeniu ustawowym, istotę kryminalizowanego zachowania oraz abstrakcyjny
stopień karygodności zachowań wypełniających znamiona projektowanego typu bezprawia.

Art. 6 projektu dotyczy zmian w Kodeksie postępowania karnego.
Odnośnie do art. 6 pkt 1 projektu:
Proponowane brzmienie art. 177 § 1 K.p.k. sprowadza się do odmiennej regulacji zdania
drugiego tego przepisu. Udział sądu wezwanego w postępowaniu przed sądem w czynności
przesłuchania świadka w drodze wideokonferencji został zastąpiony przez referendarza
sądowego, asystenta sędziego lub urzędnika zatrudnionego w sądzie, w okręgu którego
świadek przebywa. W przepisie tym doprecyzowano, że osoby te biorą udział w czynności
w miejscu przebywania świadka.
Odnośnie do art. 6 pkt 2 projektu:
Zmiana brzmienia art. 325b § 1 punkt 2 jest konsekwencją wprowadzenia do Kodeksu
karnego nowego czynu zabronionego opisanego w art. 254a Kodeksu karnego.
Odnośnie do art. 6 pkt 3 – 9 projektu:
Wprowadzane zmiany do art. 517b konstytuują istotę postępowania w toku „rozprawy
odmiejscowionej”. Według tej regulacji proponowanego § 2a tego artykułu można odstąpić
od przymusowego doprowadzenia do sądu w postępowaniu przyspieszonym ujętego sprawcy,
25/46
jeżeli zostanie zapewnione uczestniczenie przez niego we wszystkich czynnościach
sądowych, w których ma on prawo uczestniczyć, w szczególności możliwość złożenia przez
niego wyjaśnień, przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tych
czynności na odległość z jednoczesnym i bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. Należy
zwrócić uwagę na to, że sprawca ma prawo uczestniczyć we wskazany sposób nie tylko
w rozprawie, ale również i w innych czynnościach sądowych (np. w posiedzeniu). Ponadto,
w odróżnieniu od trybu przewidzianego w art. 177 § 1a K.p.k., urządzenia techniczne muszą
umożliwiać przeprowadzenie tych czynności na odległość wraz z jednoczesnym

i bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku; jest zatem wykluczona – dopuszczalna na
gruncie art. 177 § 1a K.p.k. – łączność, za pomocą której przekazywany jest jedynie dźwięk.
Chodzi tu o jak najszersze zapewnienie zasady bezpośredniości oraz o poszanowanie
gwarancji procesowych oskarżonego.
Przepis art. 517b § 2b przewiduje obowiązkowy udział referendarza sądowego lub asystenta
sędziego w miejscu przebywania sprawcy w czasie „rozprawy odmiejscowionej”.
Zrezygnowano z dopuszczalnej w świetle art. 177 § 1a obecności urzędnika sądowego, ze
względu na konieczność zapewnienia przestrzegania wszelkich standardów przeprowadzenia
przesłuchania oskarżonego, które mogą być narażone na uszczerbek. Osoby z wykształceniem
prawniczym, do których zalicza się referendarza sądowego i asystenta sędziego, mogą
w realniejszy sposób czuwać nad prawidłowym przebiegiem przesłuchania oraz w razie
potrzeby podjąć właściwe, przewidziane prawem działania. Projektowane unormowania art.
517b § 2c i 2d mają przesądzić, że obrońca i tłumacz biorą udział w „rozprawie
odmiejscowionej” w miejscu przebywania oskarżonego, a nie na sali rozpraw. Ma to
usprawnić kontakt oskarżonego z tymi osobami i urealnić wykonywanie jego prawa do
obrony, w szczególności nieskrępowane porozumiewanie się oskarżonego z obrońcą, również
w obecności tłumacza.
Art. 517c § 2a pełni funkcję gwarancyjną i zgodnie ze standardem rzetelnego procesu ma na
celu zobowiązanie organów procesowych do przekazania oskarżonemu możliwie najszerszej
informacji o istotnych odmiennościach dotyczących „rozprawy odmiejscowionej”, co
powinno się przyczynić do świadomego korzystania z przysługujących mu uprawnień
i obowiązków.
Dodanie § 1a do art. 517d ma na celu zapewnienie sprawcy i jego obrońcy możności pełnego
i nieskrępowanego zaznajomienia się z aktami sprawy i przygotowania obrony, w warunkach
gdy aktami sprawy – o identycznej treści i zawartości – będzie dysponował sąd orzekający,
znajdujący się w innym miejscu. W połączeniu z zasadą pełnej ustności rozprawy
(projektowany art. 517ea) zagwarantuje to stronie defensywnej dostęp do tych samych
materiałów i informacji procesowych co pozostałym uczestnikom postępowania znajdującym
się w sądzie. Zasadniczo – ze względów technicznych – nie będzie bowiem możliwości
zapewnienia w inny sposób oskarżonemu i jego obrońcy dostępu do akt sprawy, jeżeli
rozprawa zakończy się w sposób określony w art. 517b § 2a K.p.k. wg projektu. Nakaz
26/46