Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

Druk nr 4173

Warszawa, 17 marca 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Komisja Nadzwyczajna "Przyjazne

Państwo" do spraw związanych z
ograniczaniem biurokracji
NPP-020-146-2011



Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu Komisja Nadzwyczajna
"Przyjazne Państwo" do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji wnosi
projekt ustawy:

- o zmianie ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o
świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków
publicznych.

Do reprezentowania stanowiska Komisji w pracach nad projektem ustawy
został upoważniony poseł Krzysztof Borkowski.

Przewodniczący Komisji

(-) Adam Szejnfeld





projekt

USTAWA
z dnia ................2011 r.

o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych


Art. 1.
W ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009
r. Nr 205, poz. 1585 i Nr 218, poz. 1690 oraz z 2010 r. Nr 105, poz. 668, Nr 182, poz. 1228,
Nr 225, poz. 1474, Nr 254, poz. 1700 i Nr 257, poz. 1725) wprowadza się następujące
zmiany:
1) w art. 13 po pkt 4 dodaje się pkt 4a w brzmieniu:
„4a) osoby prowadzące pozarolniczą działalność będące osobami fizycznymi
wykonującymi we własnym imieniu działalność gospodarczą, niespełniające
warunków określonych w art. 18a ust. 2 – od pierwszego dnia miesiąca po upływie 4
miesięcy od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania
wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie
działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności
gospodarczej;”;
2) w art. 18a:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, w okresie pierwszych 24
miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności
gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 20 % kwoty
minimalnego wynagrodzenia.”,
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. W przypadku osób określonych w art. 13 pkt 4a termin określony w ust. 1
rozpoczyna swój bieg po upływie okresu 4 miesięcy od dnia rozpoczęcia
wykonywania działalności.”,
c) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Przepisy ust. 1 nie mają zastosowania do osób, które:
1) prowadzą lub w okresie ostatnich 36 miesięcy kalendarzowych przed dniem
rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą
działalność;
2) wykonują w okresie, o którym mowa w ust. 1, działalność gospodarczą wyłącznie
na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia
działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym
wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy
czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.”;
3) po art. 36a dodaje się art. 36b w brzmieniu:
„Art. 36b. Ubezpieczenie emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą
działalność gospodarczą będących osobami fizycznymi wykonującymi we
własnym imieniu działalność gospodarczą w okresie od dnia rozpoczęcia
wykonywania działalności do pierwszego dnia miesiąca po upływie 4
miesięcy od tego dnia jest dobrowolne.”.

Art. 2.
W ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze
środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm. art. 69 po ust. 1a
dodaje się ust. 1b w brzmieniu:
„1b. Do ubezpieczenia zdrowotnego osób prowadzących pozarolniczą działalność
gospodarczą będących osobami fizycznymi wykonującymi we własnym imieniu
działalność gospodarczą w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do
pierwszego dnia miesiąca po upływie 4 miesięcy od tego dnia, stosuje się
odpowiednio art. 68.”.

Art. 3.
1. Przepisy niniejszej ustawy stosuje się po raz pierwszy do osób prowadzących
pozarolniczą działalność gospodarczą będących osobami fizycznymi wykonującymi we
własnym imieniu działalność gospodarczą niespełniających warunków określonych w art.
18a ust. 2 ustawy określonej w art. 1, rozpoczynających wykonywanie tej działalności po
dniu wejścia w życie niniejszej ustawy.
2. Przy ustalaniu niespełniania przez osoby, o których mowa w ust. 1, warunków
określonych w art. 18a ust. 2 ustawy określonej w art. 1, w brzmieniu określonym
niniejszą ustawą, bierze się pod uwagę również okresy poprzedzające dzień wejścia w
życie niniejszej ustawy.

Art. 4.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone Dz. U. z 2008 r. Nr 216, poz. 1367, Nr 225,
poz. 1486, Nr 227, poz. 1505, Nr 234, poz. 1570 i Nr 237, poz. 1654, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 22, poz. 120,
Nr 26, poz. 157, Nr 38, poz. 299, Nr 92, poz. 753, Nr 97, poz. 800, Nr 98, poz. 817, Nr 111, poz. 918, Nr 118,
poz. 989, Nr 157, poz. 1241, Nr 161, poz. 1278 i Nr 178, poz. 1374 oraz z 2010 r. Nr 50, poz. 301, Nr 107,
poz. 679, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 165, poz. 1116 i Nr 182, poz. 1228.

2


UZASADNIENIE
1.
Wstęp.

W Polsce ogromna rzesza ludzi nie pracuje, nie prowadzi także własnej działalności
gospodarczej, albo prowadzi ją, lecz w szarej strefie. Podobnie, bardzo duża liczba ludzi, nie
pracując albo wykonując pracę za bardzo małe wynagrodzenie, zmuszona jest korzystać
z pomocy finansowej państwa, by mieć szansę na minimalną egzystencję. W takiej sytuacji
zachęcenie każdej części wspomnianej populacji do podjęcia pracy, lub własnej działalności
gospodarczej ma olbrzymi wymiar społeczny oraz gospodarczy. Korzyścią jest przede
wszystkim pozytywny wpływ pracy na daną osobę, jej rodzinę i otoczenie, ale nie bez
znaczenia jest także pozytywny efekt takiej sytuacji na finanse państwa.
W Polsce obecnie mamy (wg danych za miniony rok) ok. 2 mln osób bezrobotnych,
w tym prawie 330 tysięcy z prawem do zasiłku. Zasiłki wypłacane tym osobom kosztują
budżet państwa prawie 3,3 mld zł rocznie. Od tych zasiłków płacone są także składki
ubezpieczenia emerytalno-rentowego, których suma wynosi ponad 650 mln zł. Do tego należy
doliczyć składki na ubezpieczenia zdrowotne dla osób zarejestrowanych, ale bez prawa do
zasiłku - to prawie 1 mld zł rocznie (plan na 2011r. – 1.247.486 tys. zł). Równie wysokie
kwoty pochłaniają zasiłki i świadczenia przedemerytalne - ok. 1,6 mld zł rocznie (plan na
2011r. - 1.525.193 tys. zł). Olbrzymie kwoty przeznaczane są na pomoc społeczną.
W minionym roku objęto nią ponad 2 mln ludzi, a przeznaczone środki finansowe na ten cel
przekroczyły sumę 12.250 mld zł (plan na 2011r. - 12.491.993 tys. zł). Jeszcze większe ubytki
w budżecie wywołuje tzw. szara strefa. Szacuje się bowiem jej wartość na ok. 25% produktu
krajowego brutto. Dane mówią, że jest ona o ok. 10% wyższa niż średnia w Unii
Europejskiej.
W związku z powyższym, i państwu i społeczeństwu powinno opłacać się, by jak
najwięcej ludzi w Polsce rozpoczynało i prowadziło działalność gospodarczą na własny
rachunek. Nie do przecenienia przede wszystkim jednak są pozytywne walory dla samych
osób, które zachęcone pomocą państwa, chciałby podjąć taką działalność.

2. Wyjaśnienie celu ustawy.


Celem projektowanej ustawy jest wprowadzenie do polskiego ustawodawstwa
rozwiązań dotyczących opóźnienia powstania obowiązku objęcia ubezpieczeniami
społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym przedsiębiorców, będących osobami fizycznymi
rozpoczynającymi wykonywanie działalności gospodarczej, celem zmniejszenia obciążeń
publicznoprawnych na początkowym etapie działalności, kiedy zwykle rzadko osiągane
dochody z działalności gospodarczej przewyższają wydatki.

Proponowane zmiany mają również na celu aktywizację zawodową osób niemających
zatrudnienia, a w szczególności dwóch grup: absolwentów szkół i osób w wieku powyżej 50
lat. W ocenie projektodawców proponowana regulacja zmobilizuje te kategorie osób
nieposiadających zatrudnienia do przełamania lęku przed podjęciem działalności
gospodarczej, spowodowanego obawą o zachowanie choćby minimalnego poziomu
dochodów po opłaceniu należności publicznoprawnych. Biorąc pod uwagę realne przychody,
jakich osoby te mogą spodziewać się we wstępnej fazie wykonywania działalności, każde
obniżenie lub choćby czasowe zniesienie danin publicznoprawnych może stanowić istotną
zachętę do podjęcia ryzykownej decyzji o wykonywaniu działalności gospodarczej.



3

3. Przedstawienie stanu obecnego.

Zgodnie
z
obowiązującym art. 13 pkt 4 ustawy dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, Nr 218, poz. 1690,
z 2010 r. Nr 105, poz. 668, Nr 182, poz. 1228) obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu,
rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby prowadzące pozarolniczą
działalność od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania
wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności
zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
Definicję osoby prowadzącej pozarolniczą działalność zawiera art. 8 ust. 6 ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym za taką osobę uważa się:
1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów
o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych;
2) twórcę i artystę;
3) osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:
- w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych
przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
- z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów
o podatku dochodowym od osób fizycznych;
4) wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników
spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
5) osobę prowadzącą niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów
o systemie oświaty.
Zatem
powyższym regulacjom podlegają osoby fizyczne rozpoczynające
wykonywanie we własnym imieniu działalności gospodarczej. Mieszczą się one tak
w kategorii osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie
przepisów o działalności gospodarczej, jak i w kategorii osób prowadzących działalność
w zakresie wolnego zawodu.

Nie sposób nie wspomnieć, że stosownie do art. 9 ust. 3 ustawy dnia 13 października
1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, osoba prowadząca kilka rodzajów działalności
pozarolniczej jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z jednego
wybranego przez siebie rodzaju działalności.
W przypadku, gdy osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą pozostaje
równocześnie w stosunku pracy, wówczas obowiązkowo jest obejmowana ubezpieczeniami
tylko z tytułu stosunku pracy, pod warunkiem jednak, że podstawa wymiaru składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy w przeliczeniu na okres miesiąca
nie jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (obecnie 1317 złotych). Jeżeli
podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy
w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, to
prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej stanowi, obok obowiązkowych
ubezpieczeń z tytułu stosunku pracy, tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.
Zatem regulacja określona w art. 13 pkt 4 ustawy dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych odnosi się do przedsiębiorców, którzy co do zasady nie
uzyskują dochodów z innych tytułów niż wykonywanie działalności gospodarczej.
Zgodnie z obowiązującym art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których

4