Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo prasowe

Druk nr 4150

Warszawa, 16 marca 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Komisja Ustawodawczej

UST 020-2/11



Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej,
Komisja Ustawodawcza wnosi projekt ustawy:

- o zmianie ustawy - Prawo prasowe.

Do reprezentowania Komisji w pracach nad projektem ustawy został
upoważniony poseł Wojciech Szarama.


Przewodniczący Komisji

(-) Wojciech Szarama



Projekt


USTAWA
z dnia 2011 r.

o zmianie ustawy – Prawo prasowe

Art. 1.
W ustawie z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24, z późn. zm.1)) w
art. 13 po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
„4. Na postanowienie w przedmiocie ujawnienia danych osobowych i wizerunku osób,
przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe przysługuje
zażalenie. Zażalenie na postanowienie prokuratora rozpoznaje sąd rejonowy, w
którego okręgu toczy się postępowanie.”.

Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.


1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 34, poz. 187,
z 1990 r. Nr 29, poz. 173, z 1991 r. Nr 100, poz. 442, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr
121, poz. 770, z 1999 r. Nr 90, poz. 999, z 2001 r. Nr 112, poz. 1198, z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr
111, poz. 1181, z 2005 r. Nr 39, poz. 377, z 2007 r. Nr 89, poz. 590 oraz z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 235,
poz. 1551.
UZASADNIENIE


I. Potrzeba i cel wydania ustawy
Potrzeba proponowanej nowelizacji ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo
prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 ze zm.; dalej jako Prawo prasowe) wynika z
niekonstytucyjności jej art. 13 ust. 3.
W dniu 4 listopada 2009 r. Komisja Ustawodawcza przyjęła stanowisko Sejmu w
postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie wniosku Rzecznika Praw
Obywatelskich z 5 września 2009 r. (sygn. akt K 25/09), w którym uznano, że art. 13 ust. 3
Prawa prasowego w zakresie, w jakim nie przewiduje zażalenia do sądu na wydane przez
prokuratora zezwolenie na ujawnienie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko
którym toczy się postępowanie przygotowawcze, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2
Konstytucji. U podstaw tego stanowiska legło ustalenie, iż art. 13 ust. 3 Prawa prasowego
ingeruje w – chronione w art. 47 Konstytucji – życie prywatne, rodzinne, cześć oraz dobre
imię podejrzanego i członków jego rodziny, a jednocześnie (w powiązaniu ze stosownymi
przepisami ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, Dz. U. Nr 89,
poz. 555 ze zm.; dalej jako k.p.k.) całkowicie wyłącza drogę sądową dla dochodzenia tych
praw w razie ich naruszenia.
Należy mieć ponadto na uwadze, że zarzut niekonstytucyjności art. 13 ust. 3 Prawa
prasowego został również potwierdzony w – przedstawionym w postępowaniu przed
Trybunałem Konstytucyjnym – stanowisku Prokuratora Generalnego (sygn. PR II TK
101/09).
Celem proponowanej nowelizacji jest usunięcie wskazanej niekonstytucyjności art. 13
ust. 3 Prawa prasowego.

II. Rzeczywisty stan w dziedzinie, która ma być unormowana
Z uwagi na to, że zezwolenie prokuratora na ujawnienie danych osobowych i
wizerunku podejrzanego nie zamyka drogi do wydania wyroku i nie dotyczy środka
zabezpieczającego, a nadto art. 13 ust. 3 Prawa prasowego, ani też żaden inny przepis prawa,
nie przewiduje na nie zażalenia, stwierdzić należy, iż – w świetle art. 459 § 1 i 2 k.p.k. w zw.
z art. 465 § 1 k.p.k. w zw. z art. 466 § 1 k.p.k. – jest ono niezaskarżalne. Jednocześnie
bezsporne jest, że ujawnienie danych osobowych i wizerunku podejrzanego może nieść za
sobą daleko idące konsekwencje, zarówno dla niego samego, jak i dla jego rodziny. W grę
wchodzi tu ingerencja w życie prywatne i rodzinne podejrzanego, naruszenie jego dobrego
imienia, czci, wizerunku, niebezpieczeństwo stygmatyzacji. Nakazuje to przyjąć, że
prokuratorskie zezwolenie na ujawnienie danych osobowych i wizerunku podejrzanego w
istotny sposób ingeruje w – chronione w art. 47 Konstytucji – życie prywatne, rodzinne, cześć
oraz dobre imię zarówno samego podejrzanego, jak i członków jego rodziny.
W związku z tym, że zezwolenie, o którym mowa w art. 13 ust. 3 Prawa prasowego,
dotyczy praw jednostki, chronionych konstytucyjnie w art. 47 ustawy zasadniczej, znajduje tu
zastosowanie art. 77 ust. 2 Konstytucji. Przepis ten kategorycznie zakazuje całkowitego
wyłączenia przez ustawodawstwo zwykłe drogi sądowej dla dochodzenia naruszonych
wolności i praw konstytucyjnych. Wyłączenia takie dopuszczalne są tylko w przepisach
Konstytucji, przy czym w aktualnym stanie prawnym nie są one przewidziane.

III. Różnica między dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym
Nowelizacja w zaproponowanym kształcie usuwa wskazaną niekonstytucyjność art. 13
ust. 3 Prawa prasowego. Wprowadza ona bowiem zażalenie do sądu na postanowienie
prokuratora w przedmiocie ujawnienia danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko
którym toczy się postępowanie przygotowawcze. Sądem właściwym do jego rozpoznania ma
być sąd rejonowy, w którego okręgu toczy się postępowanie, co stanowi – uzasadniony
ekonomiką procesową – wyjątek od ogólnej właściwości sądu (jako organu kontrolnego) w
postępowaniu przygotowawczym (zob. art. 465 § 2 k.p.k.).
Proponowany przepis przesądza także, iż ujawnienie danych osobowych i wizerunku
osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze następuje w formie
postanowienia, nie zaś – jak ma to miejsce obecnie – zarządzenia.
Nowelizacja w zaproponowanym kształcie wprowadza również kontrolę odwoławczą
sądowego postanowienia w przedmiocie ujawnienia danych osobowych i wizerunku osób,
przeciwko którym toczy się postępowanie jurysdykcyjne. Pozwala to na pełną realizację
standardu dwuinstancyjności, wynikającego z art. 78 Konstytucji.

IV. Przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne
Skutkiem proponowanej nowelizacji będzie opisana powyżej zmiana stanu prawnego
(skutek prawny). Nie można tu natomiast mówić o istotnych konsekwencjach społecznych,
gospodarczych czy finansowych, w tym o obciążeniach dla budżetu państwa lub budżetów
jednostek samorządu terytorialnego.

V. Założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych
Projekt ustawy nie wymaga wydawania aktów wykonawczych.

VI. Oświadczenie o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej albo
oświadczenie, że przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii
Europejskiej
Projekt ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.