Rządowy projekt ustawy o zniesieniu Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej, o zmianie ustawy o Inspekcji Handlowej oraz niektórych innych ustaw

wojewódzkich inspektorów Inspekcji Handlowej. Prezes UOKiK będzie kierował
Inspekcją przy pomocy istniejącego dzisiaj Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów, co oznacza, że zmiany zostaną dokonane w ramach istniejącej i dobrze
funkcjonującej struktury. Prezes UOKiK będzie bezpośrednio zlecał kontrolę
wojewódzkim inspektorom Inspekcji Handlowej – zamiast pośrednictwa GIIH, a także
przygotowywał jej kierunki działań, plany kontroli o zasięgu ogólnopolskim,
opracowywał i koordynował działania kontrolne Inspekcji. Takie rozwiązanie
przyczyni się z pewnością do uproszczenia procedur i zwiększenia efektywności
działań kontrolnych oraz do skrócenia czasu przekazywania istotnych informacji
i dokumentów.
Nowelizacja zakłada istotne zmiany w zakresie systemu kontroli wyrobów
wprowadzonych do obrotu, uregulowanego w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. o
systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087, z późn. zm.).
Zasadniczym celem funkcjonowania tego systemu jest dążenie do eliminowania z rynku
wyrobów, które nie spełniają zasadniczych lub innych wymagań określonych w
dyrektywach nowego podejścia (DNP). System ten tworzą obecnie organy
wyspecjalizowane, prowadzące kontrole oraz postępowania administracyjne, oraz
Prezes UOKiK jako organ monitorujący. W ramach tego systemu wojewódzcy
inspektorzy IH prowadzą kontrole, a Główny Inspektor IH – postępowania
administracyjne w zakresie wyrobów podlegających 13 dyrektywom nowego podejścia.
Proponowane w ustawie zmiany mają na celu przeniesienie do UOKiK zadań GIIH
związanych z nadzorem nad wyrobami podlegającymi dyrektywom nowego podejścia
bez naruszenia dotychczasowej roli Prezesa UOKiK i jego obowiązków związanych z
monitorowaniem całego systemu. Rozwiązanie to będzie skutkowało ujednoliceniem
zasad funkcjonowania nadzoru rynku dla produktów przeznaczonych dla konsumentów.
W rzeczywistości bowiem istnieją bardzo ścisłe powiązania między wymaganiami dla
wyrobów podlegających przepisom DNP (a co za tym idzie ustawy o systemie oceny
zgodności), przeznaczonych dla konsumentów, oraz dla produktów podlegających
ustawie o ogólnym bezpieczeństwie produktów. Z tego względu przeniesienie
kompetencji związanych z prowadzeniem postępowań do UOKiK pozwoli na jednolite
podejście do zagadnień związanych z bezpieczeństwem towarów przeznaczonych dla
konsumentów (bez względu na to, które przepisy regulują te zagadnienia). Przykładem
takich powiązań może być kwestia bezpieczeństwa zabawek – co do zasady jest ona

2
uregulowana w dyrektywie nowego podejścia 88/378/EWG, przy czym dyrektywa nie
obejmuje wszystkich zagrożeń związanych z niektórymi rodzajami zabawek i w takim
przypadku zastosowanie mają przepisy o ogólnym bezpieczeństwie produktów.
Przeniesienie do UOKiK postępowań administracyjnych (a także wszystkich czynności
powiązanych, takich jak zlecanie, planowanie i koordynowanie kontroli) w stosunku do
wyrobów przeznaczonych dla konsumentów, ale objętych wymaganiami dyrektyw
nowego podejścia, pozwoli na całościowe jednolite uregulowanie procedur
administracyjnych i kontrolnych dla towarów przeznaczonych dla konsumentów. Jest to
szczególnie istotne i zasadne z uwagi na specyfikę i wzajemne silne powiązanie
przepisów dyrektyw nowego podejścia i ogólnego bezpieczeństwa produktów – chociaż
podstawa prawna w przypadku wyrobów objętych DNP, ale przeznaczonych dla
konsumentów, jest inna, to cel działań podejmowanych zgodnie z ustawą o systemie
oceny zgodności jest taki sam jak w przypadku działań podejmowanych na podstawie
ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów – jest nim wyeliminowanie z rynku
wyrobów, które nie spełniają zasadniczych wymagań, a tym samym mogą być
niebezpieczne dla konsumenta.
Ponadto skupienie w jednym miejscu spraw związanych z planowaniem kontroli i
prowadzeniem postępowań w sprawie niezgodnych z przepisami wyrobów pozwoli na
całościowe ujęcie kwestii zagrożeń i ryzyka stwarzanego przez produkty konsumenckie
sprzedawane w Polsce. W efekcie umożliwi sprawniejsze i efektywniejsze
wykorzystywanie informacji przekazywanych w ramach systemu RAPEX (system
wymiany informacji o produktach niebezpiecznych pomiędzy Komisją Europejską i
państwami członkowskimi), którego punktem kontaktowym w Polsce jest UOKiK. Nie
będzie już potrzeby przesyłania informacji o niebezpieczeństwach związanych z
wyrobami podlegającymi DNP i przepisom o ogólnym bezpieczeństwie produktów za
pośrednictwem GIIH – informacja będzie wędrowała bezpośrednio z UOKiK do
wojewódzkich inspektoratów Inspekcji Handlowej. Warto podkreślić,
że
dotychczasowa praktyka pokazała, że mimo posiadania przez GIIH dostępu do odczytu
systemu RAPEX, działania kontrolne są podejmowane przez inspektorów tylko w
odniesieniu do przypadków, które UOKiK przekaże w drodze pisemnej, co oznacza
brak sprawnego wykorzystywania narzędzia, jakim jest RAPEX, oraz zgromadzonych
w nim informacji.

3
Skupienie w jednym miejscu spraw związanych z nadzorem rynku nad wyrobami
przeznaczonymi dla konsumentów pozwoli na aktywniejszy i pełniejszy udział Polski w
działaniach podejmowanych w sferze bezpieczeństwa produktów w Unii Europejskiej.
Grono ekspertów w UOKiK, który aktywnie uczestniczy w takich przedsięwzięciach,
powiększy się o nowych, którzy będą w stanie wnieść wartościowy wkład do
projektów prowadzonych w ramach współpracy państw członkowskich, na pewno
również pełniej zostaną wykorzystane doświadczenia oraz zrealizowane wnioski
wynikające z

uczestnictwa w spotkaniach grup współpracy administracyjnej
powołanych w celu wspierania aktywnej współpracy ekspertów zajmujących się
nadzorem rynku dla DNP.
W zakresie nadzoru rynku nad ogólnym bezpieczeństwem produktów (którego zasady
reguluje ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz.
U. Nr 229, poz. 2275 oraz z 2007 r. Nr 35, poz. 215) oraz – pośrednio – ustawa z dnia
15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 4, poz. 25, z późn. zm.)
rola Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej sprowadza się de facto do
pośredniczenia w przekazywaniu informacji między wojewódzkimi inspektorami
Inspekcji Handlowej a UOKiK i odwrotnie. Brak bezpośredniego kontaktu między
organami kontroli (wojewódzcy inspektorzy IH) a organem nadzoru prowadzącym
postępowania administracyjne (Prezes UOKiK) znacznie wydłuża czas przekazywania
dokumentów (a w konsekwencji opóźnia działania zmierzające do eliminowania z
rynku produktów niebezpiecznych), a ponadto jest nieekonomiczny (akta kontroli są
analizowane najpierw w GIIH, a następnie w UOKiK, a więc działania te dublują się).
Zdarza się również, że – w związku z wielokrotnym przepisywaniem tych samych
informacji – dochodzi do pomyłek i nieścisłości.
Niedogodności te zostaną wyeliminowane przez zastąpienie Głównego Inspektora IH
Prezesem UOKiK – do tego sprowadzają się zmiany w ustawie o


ogólnym
bezpieczeństwie produktów. Należy także oczekiwać, że po likwidacji GIIH będzie
możliwa szybsza eliminacja z rynku produktów niebezpiecznych i skrócony będzie czas
prowadzenia postępowań przez Prezesa UOKiK. Prezes UOKiK zyska ponadto bardziej
bezpośredni wpływ na możliwość oceny pracy wojewódzkich inspektoratów IH, a tym
samym
– kontrolę nad wykorzystaniem potencjału kadrowego oraz przedmiotowym
i terytorialnym rozplanowaniem kontroli.

4
Przygotowując przedmiotowy projekt, przeprowadzono analizę przepisów, które
nakładają na Inspekcję Handlową obowiązki z zakresu kontroli. W większości
przypadków jako organ właściwy do przeprowadzania kontroli jest wskazana Inspekcja
Handlowa. Jedynie w przypadku ustawy o pracownikach urzędów państwowych,
ustawy o języku polskim, ustawy o cenach, ustawy o gromadzeniu, przetwarzaniu i
przekazywaniu informacji kryminalnych, ustawy o wyrobach stosowanych w
medycynie weterynaryjnej, ustawy o wyrobach medycznych, ustawy o służbie cywilnej
oraz ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz
zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i
zakłóceń na rynku naftowym zaistniała konieczność wprowadzenia zmian i zastąpienia
Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów.
Projekt ustawy przewiduje, że osoby zajmujące stanowiska Głównego Inspektora
Inspekcji Handlowej, jego zastępcy, dyrektorów, ich zastępców oraz kierowników
laboratoriów kontrolno-analitycznych wejdą z dniem likwidacji Głównego Inspektoratu
Inspekcji Handlowej do państwowego zasobu kadrowego. W związku z przejęciem
przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów spraw, którymi zajmował się
Główny Inspektorat Inspekcji Handlowej, i laboratoriów, które jemu podlegały, jest
uzasadnione stworzenie możliwości wykorzystania potencjału osobowego kadr
kierowniczych Głównego Inspektoratu Inspekcji Handlowej. Natomiast w przypadku
osoby zajmującej stanowisko Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej Prezes
UOKiK wystąpi z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o powołanie tej osoby na
stanowisko Wiceprezesa UOKiK.
Po wejściu w życie projektowanej ustawy zmienią się także nieznacznie zasady
planowania kontroli jakości paliw. Aktualnie zgodnie z ustawą z dnia 25 sierpnia 2006
r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz. U. Nr 169, poz. 1200)
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pełni funkcję Zarządzającego
systemem monitorowania i kontrolowania jakości paliw, a swoje zadania realizuje przy
pomocy Inspekcji Handlowej. Niektóre zadania Głównego Inspektora Inspekcji
Handlowej w ramach systemu, które w większości mają charakter umowny, przejąłby
Prezes UOKiK, inne zostałyby zniesione jako niepotrzebne. Przykładem tych ostatnich
jest przedstawianie Zarządzającemu okresowych planów kontroli jakości paliw po tym,
jak Prezes UOKiK ustali Program kontroli jakości paliw, który zawiera wytyczne co do

5
zakresu okresowych planów kontroli. Po likwidacji GIIH będzie przygotowywany
bezpośrednio przez Zarządzającego systemem tylko jeden program kontroli, co w
znacznym stopniu uprości procedurę planowania kontroli. W konsekwencji planowanie
kontroli będzie się odbywać wyłącznie w UOKiK, co pozwoli uniknąć niepotrzebnego
(umownego) dzielenia zadań między Prezesa UOKiK oraz Głównego Inspektora IH.
Program kontroli sporządzany przez Zarządzającego stanowiłby bezpośrednią podstawę
do prowadzenia kontroli jakości paliw przez wojewódzkich inspektorów Inspekcji
Handlowej, a inspektorzy podejmowaliby kontrolę u przedsiębiorców wskazanych
bezpośrednio przez UOKiK.
Ustawa o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw w dwóch przypadkach
stanowi, że Zarządzający i Główny Inspektor IH są równorzędnie uprawnieni do
podejmowania działań (wyznaczania dodatkowych podmiotów do kontroli poza
minimalnymi liczbami w przypadku uzyskania informacji o niewłaściwej jakości paliw
lub zaistnienia okoliczności wskazujących na możliwość wystąpienia niewłaściwej
jakości paliw i wyznaczania w przypadku stwierdzenia niewłaściwej jakości paliwa u
kontrolowanego przedsiębiorcy, przedsiębiorcę, który dostarczył to paliwo celem
przeprowadzenia u niego kontroli). Nie ma żadnych przeszkód, aby zadania te
realizował wyłącznie Zarządzający, a przyjęcie powyższego rozwiązania nastąpiło już
na poziomie ustawowym, co stanowiłoby o większej przejrzystości procedury kontroli
jakości paliw.
Główny Inspektor Inspekcji Handlowej sporządza i przekazuje Zarządzającemu
okresowe sprawozdania i roczne raporty zawierające wyniki przeprowadzonych
kontroli jakości paliw. Są one przygotowywane na podstawie dokumentów
sporządzonych przez wojewódzkich inspektorów IH, tj. na podstawie analiz wyników
kontroli jakości paliw, okresowych sprawozdań i rocznych raportów,

i w rzeczywistości stanowią one powielenie zawartych w nich informacji. Dokumenty
przedstawiane dotychczas przez wojewódzkich inspektorów IH Głównemu
Inspektorowi IH mogą stanowić zatem wystarczającą i zarazem bezpośrednią podstawę
do raportów sporządzanych przez Zarządzającego.
Mając na względzie powyżej przytoczone kwestie, należy stwierdzić, że likwidacja
GIIH spowoduje uproszczenie i usprawnienie funkcjonowania dotychczasowego
systemu. Wykluczenie dodatkowego ogniwa między UOKiK a

wojewódzkimi

6