Rządowy projekt ustawy o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego

(2) – dla pozostałych samochodów osobowych, zgodnie ze wzorem:
n = (wartość rynkowa samochodu: 1,22 : 1,031) x 0,031

Proponowaną zasadę ilustruje poniższy przykład:

1. Obliczenie akcyzy zawartej w cenie samochodu, zarejestrowanego na
terytorium kraju („n” ze wzoru przedstawionego w art. 3 ust. 1) – wariant dla
samochodu o pojemności skokowej silnika poniżej 2000 cm3 (przykładowo
średnia wartość rynkowa samochodu osobowego VW Golf 1,6 l z 1994 r. =
7 700,00 zł (wg np. publikatora Eurotax ).

7 700,00 zł : 1,22 = 6 311,50 zł (średnia wartość rynkowa pomniejszona o VAT)
6 311,50 zł : 1,031 = 6 121,70 zł (średnia wartość rynkowa pomniejszona o VAT
i akcyzę)
6 121,70 x 0,031 = 189,80 zł (akcyza, która jest zawarta w cenie samochodu
zarejestrowanego na terytorium kraju).

2. Obliczenie wartości akcyzy zapłaconej przy nabyciu wewnątrzwspólno-
towym („a” ze wzoru przedstawionego w art. 3 ust. 1), przykładowo
w przypadku, gdy:

– zadeklarowano wartość samochodu, od której akcyza zapłacona to
kwota w wysokości np. 300,00 zł (wariant I)
oraz
– zadeklarowano wartość samochodu, od której akcyza zapłacona to
kwota w wysokości np. 40,00 zł (wariant II)

3. Kwota nadpłaty akcyzy do zwrotu wynosi odpowiednio:

dla wariantu I, Z = a – n = 300,00 zł – 189,80 zł = 110,20 zł
4
oraz
dla wariantu II, Z = a – n = 40,00 zł – 189,80 zł = –149,80 zł (zgodnie
z art. 3 ust. 3 niniejszej ustawy, gdy „Z” jest liczbą ujemną, zwrot nadpłaty
nie występuje).

Przyjęcie do obliczania kwoty akcyzy zawartej w wartości rynkowej podobnego
samochodu krajowego wynika jasno z orzeczenia ETS. Orzeczenie wskazuje
na konieczność porównania kwoty podatku akcyzowego zapłaconego od
samochodu nabytego wewnątrzwspólnotowo z kwotą podatku akcyzowego
zawartą w cenie podobnego samochodu zarejestrowanego na terytorium kraju.
Samochodem podobnym będzie samochód tej samej marki, modelu, roku
produkcji oraz jeżeli jest to możliwe do ustalenia – wyposażenia, o przybliżonym
stanie technicznym jak samochód nabyty wewnątrzwspólnotowo albo
importowany, od którego zapłacono podatek akcyzowy.
Obiektywnym sposobem umożliwiającym ustalenie ww. kwoty podatku
akcyzowego jest odniesienie się do średniej wartości rynkowej danego
samochodu w określonym miesiącu (a nie zadeklarowanej ceny zakupu
podobnego samochodu nabytego wewnątrzwspólnotowo albo importowanego,
którego dotyczy zwrot podatku).
Na potrzeby dokonania zwrotu za średnią wartość samochodu osobowego
przyjęto wartość samochodu ustalaną na podstawie notowanej na rynku
krajowym, w miesiącu powstania obowiązku podatkowego, a jeżeli ta data nie
jest możliwa do ustalenia, to w miesiącu zapłaty akcyzy, średniej ceny
zarejestrowanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki,
modelu, roku produkcji, wyposażenia.
Jednakże w przypadku samochodu nabytego wewnątrzwspólnotowo albo
importowanego, którego wartość mogła zostać obniżona z powodu złego stanu
technicznego, jeżeli podatnik przedstawi dokumenty potwierdzające taki stan
techniczny, przy obliczaniu akcyzy do zwrotu będzie brany pod uwagę również
ten aspekt, tak aby uwzględnić wartość rynkową samochodu o takim samym
stanie technicznym, o ile jest to możliwe do ustalenia. W praktyce decyzja
odnośnie sposobu ustalenia wartości rynkowej danego samochodu
5
pozostawiona jest właściwym w tym zakresie organom podatkowym, które na
potrzeby jej ustalenia mogą posiłkować się oprócz tabelarycznych zestawień
średnich wartości rynkowych w określonym miesiącu (średnie ceny
opublikowane w katalogach cen pojazdów lub wykazach cen) również opinią
biegłych.
Projekt przewiduje ponadto, że w przypadku gdy organ podatkowy dokonał
zwrotu podatku w odniesieniu do danego samochodu w kwocie niższej niż
wynika to z obliczeń na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy, podatnik może ubiegać
się o zwrot części akcyzy, która nie została zwrócona, zgodnie z powyższą
zasadą.
Ustawa przewiduje, że w zakresie nieuregulowanym ustawą, do zwrotu
nadpłaty akcyzy stosuje się przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa. Jedyne
odstępstwa dotyczą braku konieczności składania korekty deklaracji.
W ustawie nie zawarto zwolnień w podatku dochodowym od osób fizycznych
jak i prawnych, gdyż kwestie dotyczące niezaliczania nadpłat wraz z oprocen-
towaniem, w rozumieniu przepisów ustawy – Ordynacja podatkowa, do kosztów
uzyskania przychodów, uregulowane są w obecnie obowiązujących przepisach
tj. w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 14 ust. 3 pkt 3
i art. 21 ust. 1 pkt 111) oraz w ustawie o podatku dochodowym od osób
prawnych (art. 12 ust. 4 pkt 6 i 7).
Art. 7 ustawy wprowadza zmiany w art. 74, art. 78 § 5 i art. 241 § 2 pkt 2
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, wprowadzając tryb
postępowania oraz regulując kwestię zwrotu odsetek wynikających z nadpłat w
przypadku wyroków Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Zmiany
przewidują konieczność złożenia przez podatnika wniosku o zwrot wraz ze
skorygowaną deklaracją w przypadkach, o których mowa w art. 73 § 2 ustawy
– Ordynacja podatkowa albo konieczność złożenia wniosku o zwrot nadpłaty
wraz z deklaracją w przypadku rozliczenia podatku przez płatnika albo
konieczność złożenia samego wniosku o zwrot w przypadku, gdy podatnik nie
był obowiązany do złożenia deklaracji. Ponadto na mocy zmienionego art. 78
§

5 wprowadzono oprocentowanie nadpłat stwierdzonych wyrokiem
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości naliczanych:
6
– od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu, jeśli podatnik złożył wniosek
o zwrot nadpłaty w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie publikacji
sentencji orzeczenia ETS w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub od
dnia, w którym uchylono lub zmieniono w całości lub części akt normatywny;
– od dnia powstania nadpłaty do trzydziestego dnia od dnia wejścia w życie
publikacji sentencji orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub od dnia, w którym uchylono lub
zmieniono w całości lub w części akt normatywny, jeżeli wniosek o zwrot
nadpłaty został złożony po upływie 30 dni od dnia wejścia w życie publikacji
sentencji orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej lub od dnia, w którym uchylono lub zmieniono
w całości lub w części ten akt.
Zmiana art. 241 § 2 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa wskazuje, że
wznowienie postępowania na skutek publikacji sentencji orzeczenia
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej następuje na żądanie strony, wniesione w terminie miesiąca od
dnia wejścia w życie tego orzeczenia. Możliwość wszczęcia postępowania
jedynie na wniosek podatnika wiąże się z koniecznością uregulowania tej
instytucji w sposób identyczny jak w przypadku orzeczeń Trybunału
Konstytucyjnego. Pozostawienie możliwości wznowienia postępowania
z urzędu oraz na żądanie strony, z uwagi na bardzo dużą liczbę wniosków do
rozpatrzenia, doprowadziłoby do naruszeń art. 125 (szybkość działania
organów) i art. 139 (terminy załatwiania spraw) ustawy – Ordynacja podatkowa.
Powyższe zmiany ustawy – Ordynacja podatkowa wynikają z konieczności
dostosowania polskiego ustawodawstwa do wyroków Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości i zakładają identyczny tryb postępowania oraz naliczania
odsetek, jak w przypadku wyroków stwierdzających nadpłaty wydanych przez
Trybunał Konstytucyjny. Powyższe rozwiązanie jest zbieżne z utrwalonym już
orzecznictwem ETS, zgodnie z którym zasady postępowania w sprawach
mających na celu zapewnienie ochrony uprawnień podmiotów prawa
wynikających z prawa wspólnotowego nie mogą być mniej korzystne niż
w przypadku podobnych postępowań o charakterze wewnętrznym, czyli
zwrotów nadpłaty podatków wynikających ze zmiany przepisów, które były
7
przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego (wyrok z dnia
29 czerwca 1988 r. w sprawie 240/87 Deville, pkt 12; wyrok z dnia 28 listopada
2000 r. w sprawie C-88/99 Roquette Freres, pkt 20; wyrok z dnia 2 października
2003 r. w sprawie C-147/01 Weber’s Wine World, pkt 86, 87, 93, 103, 104, 107,
108; wyrok z dnia 6 października 2005 r. w sprawie C-291/03 My Ravel, pkt 17;
wyrok z dnia 13 marca 2007 r. w sprawie C-432/05 Unibet, pkt 43).
Ponadto ustawa wprowadza zmiany do ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r.
o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257, z późn. zm.) polegające na
możliwości określenia podstawy opodatkowania przez organ podatkowy lub
organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej samochodu
osobowego, zarejestrowanego na terytorium kraju, kiedy wysokość podstawy
opodatkowania w przypadku sprzedaży na terytorium kraju albo nabycia
wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego, bez uzasadnionej przyczyny,
znacznie odbiega od wartości rynkowej tego samochodu. W takiej sytuacji
organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w ramach czynności
sprawdzających wezwie podatnika do zmiany wysokości podstawy
opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości
znacznie odbiegającej od notowanej wartości rynkowej samochodu osobowego.
W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wysokości podstawy
opodatkowania lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie jej
wysokości znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy
w ramach wszczętego postępowania podatkowego określi wysokość podstawy
opodatkowania.
Określenie przez organ wysokości podstawy opodatkowania może opierać się
na opinii biegłego. Zasady udziału biegłego w postępowaniu podatkowym są
uregulowane m.in. w art. 197 Ordynacji podatkowej. Jeżeli wysokość podstawy
opodatkowania ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od
zadeklarowanej wartości samochodu osobowego, koszty opinii biegłego lub
biegłych ponosi podatnik. Ustanowienie zasady, że jeżeli określona przez organ
podatkowy z uwzględnieniem opinii biegłego wysokość podstawy opodat-
kowania różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez podatnika to
koszty opinii ponosi podatnik, stanowi pewnego rodzaju sankcję za nierzetelne
określenie przez podatnika podstawy opodatkowania. Natomiast wyznaczenie
8