Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Protokołu o wybuchowych pozostałościach wojennych do Konwencji o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych, które mogą być uważane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające niekontrolowane skutki (Protokół V), sporządzonego w Genewie dnia 28 listopada 2003 r.

Druk nr 3719

Warszawa, 13 grudnia 2010 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-161-10


Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej

Szanowny Panie Marszałku
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o ratyfikacji Protokołu o wybuchowych
pozostałościach wojennych do
Konwencji o zakazie lub ograniczeniu
użycia pewnych broni
konwencjonalnych, które mogą być
uważane za powodujące nadmierne
cierpienia lub mające niekontrolowane
skutki (Protokół V), sporządzonego w
Genewie dnia 28 listopada 2003 r.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zostali upoważnieni Minister Spraw
Zagranicznych oraz Minister Obrony Narodowej .

Z poważaniem

(-) Donald Tusk
Projekt

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 28 listopada 2003 r. został sporządzony Protokół o wybuchowych
pozostałościach wojennych do Konwencji o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni
konwencjonalnych, które mogą być uważane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające
niekontrolowane skutki (Protokół V).
Po zaznajomieniu się z powyższym Protokołem, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
oświadczam, że:
– został on uznany za słuszny zarówno w całości, jak i każde
z
postanowień w nim zawartych,
– jest
przyjęty, ratyfikowany i potwierdzony,
–
będzie niezmiennie zachowywany.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej
Polskiej.

Dano w Warszawie, dnia

PREZYDENT
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ



PREZES RADY MINISTRÓW



12_03zb
Projekt


U S T A W A
z dnia


o ratyfikacji Protokołu o wybuchowych pozostałościach wojennych do Konwencji
o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych, które mogą być
uważane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające niekontrolowane skutki
(Protokół V), sporządzonego w Genewie dnia 28 listopada 2003 r.


Art. 1. Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej ratyfikacji Protokołu o wybuchowych pozostałościach wojennych do
Konwencji o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych, które
mogą być uważane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające niekontrolowane
skutki (Protokół V), sporządzonego w Genewie dnia 28 listopada 2003 r.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

12_02zb
UZASADNIENIE


Potrzeba i cel zawarcia Protokołu V
Konwencja o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych, które mogą
być uważane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające niekontrolowane skutki (tzw.
Konwencja CCW) sporządzona w Genewie dnia 10 października 1980 roku, odnosi się do
wybranych rodzajów broni konwencjonalnej, które z powodu konstrukcji lub metody działania
umożliwiają jedynie częściową kontrolę użytkownika nad skutkami jej zastosowania lub też
powodują cierpienia większe niż niezbędne do uzyskania określonych celów militarnych. Celem
Konwencji CCW jest wyeliminowanie lub ograniczenie stosowania takich rodzajów broni
i odnosi się ona do fazy konfliktu zbrojnego. Konwencja CCW stanowi ważny instrument
prawnomiędzynarodowy zmierzający do humanitaryzacji konfliktów zbrojnych i złagodzenia
cierpień ponoszonych zarówno przez walczących, jak i przez ludność cywilną.
Konwencja stanowi zbiór zobowiązań o charakterze ogólnym, natomiast właściwe zakazy lub
ograniczenia wprowadzane są przez dołączanie do niej protokołów dodatkowych stanowiących
jej integralną część. W momencie wejścia w życie Konwencja zawierała tylko trzy takie
Protokoł
• Protokół I w sprawie niewykrywalnych odłamków,
• Protokół II w sprawie zakazu i ograniczeń użycia min, min-pułapek i innych urządzeń• Protokół III w sprawie zakazów lub ograniczeń broni zapalających.
W późniejszym okresie do Konwencji zostały dodane:
• Protokół IV w sprawie laserowych broni oślepiających sporządzony w Wiedniu dnia
13 października 1995 roku
• Protokół V o wybuchowych pozostałościach wojennych sporządzony w Genewie dnia
28 listopada 2003 r.
W momencie przyjęcia Konwencji w 1980 r. jej postanowienia, a także postanowienia
załączonych do niej Protokołów (I, II i III) odnosiły się tylko do konfliktów zbrojnych
o charakterze międzynarodowym. Podczas II Konferencji Przeglądowej Konwencji,

w dniu 21 grudnia 2001 r., Państwa Strony uzgodniły zmianę art. 1 Konwencji, rozszerzając
zakres jej obowiązywania na konflikty zbrojne niemające charakteru międzynarodowego
W trakcie tej samej Konferencji, odpowiadając pozytywnie na apele międzynarodowych
organizacji humanitarnych, w szczególności Międzynarodowego Czerwonego Krzyża oraz
krajów niosących pomoc humanitarną, Państwa Strony Konwencji CCW podjęty decyzje
o powołaniu Grupy Ekspertów Rządowych z zadaniem wypracowania tekstu porozumienia,
którego celem byłoby zmniejszenie zagrożeń dla ludności cywilnej powstałych w wyniku
konfliktu zbrojnego. Dotyczyć miało by ono wybuchowych pozostałości wojennych, tj.
niewybuchów i porzuconej amunicji wybuchowej.

1 Konwencja CCW wraz z Protokołem I, II i III weszła w życie w stosunku do Rzeczypospolitej Polskiej w dniu
2 grudnia 1983 r. (Dz. U. z 1984 r. Nr 23, poz. 104).
2 W 1996 r. podczas I Konferencji Przeglądowej Państw Stron Konwencji zmieniony został Protokół II
(w sprawie zakazów lub ograniczeń użycia min, min-pułapek i innych urządzeń), który wszedł w życie w stosunku do
Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 14 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 125, poz. 1048).
3 Protokół IV, ratyfikowany przez Polskę w dniu 31 lipca 2004 r. w stosunku do Rzeczypospolitej Polskiej wszedł
w życie w dniu 23 marca 2005 r. ( Dz. U. z 2007 r. Nr 215, poz. 1583).
4 Poprawiony Artykuł 1 Konwencji CCW wszedł w życie w stosunku do Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 15 marca
2007 r. ( Dz. U. Nr 85, poz. 566).
Powodem tej decyzji było przeświadczenie, że niewybuchy, podobnie jak miny
przeciwpiechottanowią poważne zagrożenie dla ludności cywilnej na obszarach
pokonfliktowych i są przyczyną nie mniejszej ilości ofiar wśród ludności cywilnej
zamieszkującej te obszary. Powodują one też dotkliwe skutki ekonomiczne, uniemożliwiając
normalną eksploatację terenów, na których występują, w szczególności uprawianie ziemi ornej.
Ponadto z uwagi na łatwą dostępność, wybuchowe pozostałości wojenne wykorzystywane są
często w celach przestępczych, potęgując problemy społeczności uprzednio dotkniętych
konfliktem zbrojnym.
Rezultatem podjętych prac było przyjęcie w dniu 28 listopada 2003 r. przez Spotkanie
Państw-Stron Konwencji CCW nowego Protokołu V o wybuchowych pozostałościach
wojennych. Przyjęcie tekstu Protokołu V nastąpiło zgodnie z art. 9 Konwencji wiedeńskiej
o prawie traktatów, sporządzonej w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r. (Dz. U. z 1990 r. Nr 74,
poz. 439). Charakter tego porozumienia jest odmienny od pozostałych protokołów, ponieważ
jego postanowienia w głównej mierze dotyczą działań, które powinny być podjęte po
zakończeniu konfliktu zbrojnego.
Protokół wszedł w życie w dniu 12 listopada 2006 r. po złożeniu dwudziestego dokumentu
ratyfikacyjnego. W obecnej chwili (listopad 2010 r.) stronami Protokołu V jest 69 państw,
w tym Federacja Rosyjska. Wiele państw deklaruje zaawansowanie prac nad ratyfikacją
Protokołu V.

Zakres podmiotowy, przedmiotowy i terytorialny Protokołu V
Protokół V o wybuchowych pozostałościach wojennych obowiązuje na terytoriach państw
stron protokołu – rozumianych jako ich obszar lądowy oraz wody terytorialne. Obowiązki
nakładane przez Protokół V spoczywają jednak zarówno na państwach stronach protokołu jak
i na innych stronach konfliktu zbrojnego.
Niniejszy protokół dokonuje rozróżnienia na „wybuchowe pozostałości wojenne” (Explosive
Remnants of War – ERW)ęciem których rozumie się niewybuchy i porzuconą na
terytorium państwa strony amunicję wybuchową, powstałe po wejściu protokołu w życie
w stosunku do niej wskutek konfliktu zbrojnego. Drugą grupę stanowią „istniejące wybuchowe
pozostałości wojenne” (Existing explosive remnants of war), poprzez które rozumie się
niewybuchy i porzuconą amunicję wybuchową istniejącą na terytorium państwa strony zanim
niniejszy protokół nabrał mocy obowiązującej w stosunku do niej.
Protokół zawiera obligatoryjne postanowienia, jak i te, których realizacja uzależniona jest od
możliwości danego państwa.

5 Pierwszym porozumieniem mającym na celu rozwiązanie problemów powodowanych przez miny jest Protokół II
w sprawie zakazów lub ograniczeń użycia min, min-pułapek i innych urządzeń. Zaostrza wymogi wobec konstrukcji
min przeciwpiechotnych i sposobów ich stosowania, natomiast nie zakazuje ich posiadania i użycia. Zobowiązuje on
strony do oczyszczenia terenów z min po zakończeniu konfliktu zbrojnego.
6 Rozszerzenie stosowania protokołu na inne strony konfliktu zbrojnego jest konsekwencją przyjęcia przez strony
Konwencji CCW Poprawionego Artykułu 1 do tej konwencji. Artykuł ten rozszerzył zakres stosowania Konwencji i
załączonych do niej protokołów na konflikty zbrojne o charakterze niemiędzynarodowym. Uwzględnienie tego
rozszerzenia w każdy nowym protokole ma zapewnić, że nawet państwa, które jeszcze nie ratyfikowały
poprawionego art. 1 do Konwencji CCW będą stosować te protokoły także w konfliktach o charakterze
niemiędzynarodowym.
7 Na użytek Protokołu V, wybuchowych pozostałości nie stanowią miny, miny-pułapki i inne urządzenia
wybuchowe, dla których stosowne regulacje wprowadzono już wcześniej w Protokole II do Konwencji CCW
(poprawionym w dniu 3 maja 1996 r.) – przy czym jest to wykluczenie formalne niemające znaczenia praktycznego.
Prowadzone, bowiem akcje oczyszczania są kompleksowe i obejmują zawsze wszystkie rodzaje porzuconej
amunicji, niewybuchy i miny.

2