Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddziałuje regulacja
Projektowana ustawa o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych
innych ustaw będzie miała wpływ na przedsiębiorców zamierzających podjąć działalność
gospodarczą w formie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, sądy gospodarcze
prowadzące Krajowy Rejestr Sądowy, a także na notariuszy.

2. Konsultacje społeczne
Projekt ustawy przekazano do konsultacji społecznych Krajowej Radzie Sądownictwa,
Krajowej Radzie Radców Prawnych, Naczelnej Radzie Adwokackiej, Krajowej Radzie
Notarialnej, Krajowej Radzie Komorniczej, Stowarzyszeniu Sędziów Polskich „Iustitia” oraz
największym organizacjom przedsiębiorców: Konfederacji Pracodawców Polskich, Krajowej
Izbie Gospodarczej, Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”, Business
Centre Club i innym. O uwagi do projektu poproszono także Polską Izbę Informatyki
i Telekomunikacji.
Ponadto projekt został opublikowany w Biuletynie informacji Publicznej – na stronach
internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości – w trybie przepisów o działalności lobbingowej
w procesie stanowienia prawa – art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności
lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.). Nie
zgłoszono zainteresowania pracami nad projektem ustawy w trybie tej ustawy.

Uwagi
zgłoszone przez podmioty społeczne w znaczącej części zostały uwzględnione
w projektowanej ustawie albo wyjaśnione w uzasadnieniu i na konferencji uzgodnieniowej.
Większość podmiotów pozytywnie oceniła istotę regulacji.
W uwagach podnoszono m.in. brak załączenia do projektu ustawy propozycji wzorca
umowy spółki. Wzorzec ten przekazuje się jako materiał informacyjny. Szczegółowe prace na
wzorcem będą prowadzone w ramach uzgodnień odpowiedniego projektu rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości.

W odniesieniu do uwag dotyczących wyłączenia „jednego okienka” – wyjaśniono
w uzasadnieniu, że system ten obejmie w przyszłości również spółki zawiązywane
elektronicznie po wdrożeniu pełnej informatyzacji (systemu teleinformatycznego)
we wszystkich instytucjach zaangażowanych w system „jednego okienka”. W odniesieniu do
uwagi dotyczącej zniesienia (przy spółce związanej wg wzorca) instytucji spółki

13
„w organizacji” wskazać należy, że ta instytucja w przypadku spółki zawiązanej według
wzorca nie jest zasadna. Proces rejestracji będzie trwał bardzo krótko. Ponadto należy
podkreślić, że założyciele spółki mają wybór - ustawa nie ogranicza możliwości notarialnego
związywania spółek na zasadach dotychczasowych (włącznie z elektronicznym złożeniem
wniosku o wpis do rejestru). Założenie spółki według wzorca nie powinno stanowić
zagrożenia dla obrotu gospodarczego – prawidłowość sporządzenia formularza zostanie
sprawdzona, a nadto wzorzec pomyślany jest raczej dla małych przedsiębiorców – wstępnie,
przy pierwszej rejestracji nie przewiduje się np. tworzenia rady nadzorczej w spółce.


Negatywne stanowisko wobec projektu zajęła Krajowa Rada Notarialna (KRN).
Uwagi Rady zostały w części uwzględnione (pominięto w obecnej wersji projektu
kwestionowaną zmianę do art. 21 Kodeksu spółek handlowych (Ksh) oraz zmiany do ustawy
– Prawo o notariacie, proponujące udział notariusza w charakterze pełnomocnika przy
rejestracji przedmiotowej spółki).
KRN wskazała, że zawarcie umowy spółki w formie aktu notarialnego gwarantuje
wierzycielom spółki ustalenie treści zawartej umowy spółki, a także daty jej zawarcia,
co w przypadku posłużenia się, przy zawarciu umowy spółki, jedynie formą pisemną będzie
często niemożliwe lub znacznie utrudnione. Powstaje pytanie, czy w przypadku rezygnacji
z udziału notariusza w procesie powstawania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
państwo gotowe jest wziąć na siebie odpowiedzialność za nieunikniony, poważny spadek
bezpieczeństwa w obrocie prawnym.
W uchwale z dnia 25 września 2010 r. Krajowa Rada Notarialna przedstawiła własną
propozycję usprawnienia i ułatwienia procesu tworzenia spółki z o.o. i jej rejestracji. Zmiany
zaproponowane przez KRN sprowadzają się m.in. do pozostawienia formy aktu notarialnego
dla umowy spółki z o.o. utworzonej według wzorca, wpisywania umowy spółki do Rejestru
drogą elektroniczną, w ciągu 1 godziny, bezpośrednio przez notariuszy oraz pośredniczenia
przez notariuszy w pobieraniu wszystkich należnych opłat (także sądowych) i przesyłaniu
do sądów kompletnych dokumentów wymaganych do rejestracji spółek. Wprowadzenie
powyższych rozwiązań miałoby – zdaniem Rady – zapewnić bezpieczny obrót prawny,
usprawnić funkcjonowanie „jednego okienka” i w pełni usatysfakcjonować przedsiębiorców.
Opinię o projekcie nadesłała Krajowa Rada Sądownictwa, która poparła samą ideę
przyspieszenia rejestracji spółek, jednak bez potrzeby ingerowania w obowiązujące ustawy.
Za nietrafną uznała koncepcję eliminacji aktu notarialnego jako formy umowy spółki z o.o.
i zaproponowała, by notariusze dokonywali elektronicznej rejestracji spółek. Postulowała

14
także o ustawowe określenie niezbędnych elementów wzorca umowy spółki (w miejsce
uregulowania tych kwestii w akcie wykonawczym). Jednocześnie KRS zwróciła uwagę,
że obecna nowelizacja jest 17. ingerencją w ustawę, a przedstawiony projekt stanowi
zagrożenie dla bezpieczeństwa obrotu spowodowane wyłączeniem udziału notariusza na
etapie konstruowania umowy spółki oraz wprowadzeniem dwóch form rejestracji spółki z o.o.
(pisemnej oraz elektronicznej).
Uwagi Krajowej Rady Sądownictwa i Krajowej Rady Notarialnej nie zostały
uwzględnione.
W ocenie autorów projektu rezygnacja z aktu notarialnego na etapie rejestracji spółki
pozwala na znaczące ograniczenie czasu i kosztów podejmowania działalności gospodarczej
w formie możliwie uproszczonej spółki z o.o. Użycie zestandaryzowanego formularza nie
wymaga udziału notariusza. Nadto w obecnym systemie prawa nie jest możliwa dokonywanie
wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego przez notariuszy.
Wpisy nie są czynnością techniczną, lecz opierają się na orzeczeniu sądu zaskarżalnego
środkiem odwoławczym.

3. Wpływ regulacji
a. skutki społeczne
Wdrożenie rozwiązań polegających na korzystaniu z wzorca umowy przy zakładaniu
i rejestracji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz z możliwości dokonywania tych
czynności drogą elektroniczną wywrze pozytywne skutki społeczne. Oznaczać będzie istotne
uproszczenie procedur rejestrowych i ułatwienie wykorzystywania środków komunikacji
elektronicznej. W rezultacie poszerzy to dostępność usług realizowanych przy wykorzystaniu
środków komunikacji elektronicznej.

b. skutki gospodarcze – konkurencyjność gospodarki i funkcjonowanie
przedsiębiorstw
Zapewnienie możliwości szybkiego tworzenia spółek z ograniczoną odpowiedzialnością
ułatwi działanie przedsiębiorców w obrocie gospodarczym, a ponadto uprości i przyspieszy
proces rejestracji tego typu spółek kapitałowych. Dzięki zastosowaniu łatwiejszego niż
dotychczas środka komunikacji elektronicznej w procesie komunikacji z sądem skrócony
zostanie czas potrzebny na przesłanie wniosku o wpis. Duże znaczenie w obrocie może mieć
również rezygnacja z formy aktu notarialnego, która stanie się zbędna przy wykorzystaniu
wzorca umowy, o ile na pokrycie kapitału zakładowego nie wnosi się wkładów innych niż

15
pieniężne. Także umożliwienie identyfikacji osób składających oświadczenia elektroniczne
oraz jednoznaczne określenie skuteczności użycia podpisu elektronicznego, będącego innym
podpisem niż – wykorzystywany obecnie – bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany
przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu, powinno wpłynąć na rozpowszechnienie
tego podpisu.
Można się spodziewać, że poszerzenie oferty co do sposobów podejmowania działalności
gospodarczej przyczyni się do zwiększenia atrakcyjności polskiego rynku, a także zostanie
pozytywnie ocenione z punktu widzenia wprowadzanych rozwiązań gospodarczych.

c. rynek pracy
Projekt nie oddziałuje bezpośrednio na rynek pracy. Wprowadzenie nowych rozwiązań nie
wpłynie na zatrudnienie w przypadku pracowników sądów rejestrowych, jak też notariuszy.
Ograniczenie czynności w postępowaniu rejestrowym sprzyjać będzie zaangażowaniu
mniejszej liczby pracowników w tym postępowaniu. Nie planuje się jednak redukcji etatów,
lecz raczej przeniesienie pracowników do innych zadań.

d. skutki organizacyjne
Wdrożenie projektu ułatwi funkcjonowanie sądów rejestrowych. Można się spodziewać,
że przynajmniej część spółek z o.o. będzie zawiązywana w procedurze uproszczonej (przy
zastosowaniu wzorca umowy). Co więcej, możliwość łatwiejszego niż dziś składania
wniosków drogą elektroniczną uprości działanie sądów rejestrowych bowiem odciąży biura
podawcze przyjmujące wnioski składane drogą papierową. Będzie to miało istotne znaczenie,
gdyż obecnie obciążenie komórek zajmujących się kontaktem z interesantami jest znaczne.
Z kolei czynność drukowania większej liczby wniosków złożonych drogą elektroniczną nie
powinno stwarzać większych problemów organizacyjnych.
Możliwość zawiązania spółki przy wykorzystaniu wzorca umowy oznaczać będzie także
usprawnienie pracy osób rozpoznających wnioski o wpis do rejestru, gdyż analiza
„wzorcowego” zgłoszenia ograniczy się do kilku podstawowych kwestii, natomiast – na tym
etapie postępowania – zmniejszona zostanie kontrola sądu. To powinno przyspieszyć
rozpoznawanie wniosków, co daje możliwość określenia w takich sprawach krótszego niż
obecnie terminu instrukcyjnego na załatwianie wniosków o wpis.
16
e. sektor finansów publicznych
Uproszczenie postępowania rejestrowego może oznaczać zwiększenie efektywności
wykorzystania środków finansowych na funkcjonowanie sądów rejestrowych, gdyż będzie
sprzyjać wykonaniu większej liczby czynności w tym samym czasie i przez mniejszą liczbę
pracowników w tych sądach.
Z drugiej jednak strony należy wziąć pod uwagę koszty związane z utworzeniem systemu
informatycznego oraz zakupem odpowiedniej infrastruktury technicznej. Szacuje się,
że koszty związane z utworzeniem systemu informatycznego dla rejestracji spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w trybie on-line wyniosą 2 mln zł (w tym na
wprowadzenie elektronicznych formularzy, utworzenie systemu składania wniosków,
systemu autoryzacji użytkowników, systemu obsługi wniosków przez sąd, bazy
elektronicznych akt rejestrowych, systemu udostępniania treści akt).
Koszty związane z infrastrukturą techniczną oszacowano na poziomie 5 mln zł
(w tym na zakup serwerów WWW i oprogramowania, zakup urządzeń bezpieczeństwa, zakup
macierzy dyskowej na potrzeby składowania akt rejestrowych, zakup odpowiednich łączy
teletransmisyjnych, adaptacja pomieszczeń). Ponadto w wydatkach należy uwzględnić koszty
związane z utrzymaniem systemu, czyli koszty serwisowania systemu oraz koszty personelu
nadzorującego i obsługującego część techniczną. Koszty te są szacowane na poziomie
300 tys. zł rocznie.
Wdrożenie ustawy może przyczynić się do zwiększenia liczby tworzonych (w tzw. trybie
on-line) spółek z o.o., co przy utrzymaniu dotychczasowej wysokości opłat sądowych z tego
tytułu, może spowodować odpowiedni wzrost dochodów budżetu państwa. W chwili obecnej
nie można jednak stwierdzić, czy i o ile wzrosną te wskaźniki.


4. Wskazanie źródeł finansowania
Finansowanie projektu będzie realizowane w ramach budżetu Ministerstwa
Sprawiedliwości. Planowane wydatki inwestycyjne zostaną uwzględnione w planie
finansowym Ministerstwa Sprawiedliwości na lata 2011 – 2012 oraz w latach następnych
w ramach przyznanych limitów wydatków i nie będą stanowić podstawy do przyznania
dodatkowych środków.
Ponieważ na realizację projektu należy przewidzieć okres ok. 12 miesięcy, wobec czego
realne uruchomienie systemu może nastąpić w I kwartale 2012 r.

24-11-dg

17