Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw

i średnich przedsiębiorców w Unii Europejskiej o 25% (plan Komisji Europejskiej)
spowoduje zwiększenie PKB Unii Europejskiej o około 1,5%.
Celem projektu jest radykalna poprawa cytowanej statystyki zarówno w odniesieniu
do szybkości, łatwości, jak i kosztów zakładania spółki z o.o. jako bardzo popularnej formy
działalności gospodarczej. Pozytywne doświadczenia ze spółką z o.o. mogą i powinny skłonić
do podjęcia analogicznych, dalszych prac nad innymi typami spółek handlowych. Projekt
wychodzi zarazem z założenia, że przedsiębiorcom należy ufać, a konstruowane rozwiązania
powinno cechować dążenie do zachowania proporcjonalności i adekwatności środków do
zamierzonych celów.
3. Wprowadzenie możliwości rejestrowania spółki z o.o. przy wykorzystaniu Internetu
(drogą elektroniczną) stanowi także naturalną konsekwencję postępującej elektronizacji
obrotu prawnego. Jest to zjawisko pozytywne, które jest trafnie wykorzystywane do
zwiększania efektywności procedur sądowych w interesie „klientów” wymiaru
sprawiedliwości.
4. Wymaga podkreślenia, że decyzja o podjęciu prac nad nowelizacją Kodeksu spółek
handlowych oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym zmierzająca do umożliwienia
rejestrowania spółki z o.o. w terminie jednego dnia, przy wykorzystaniu drogi elektronicznej,
była poprzedzona badaniami prawnoporównawczymi zmierzającymi do ustalenia czy i jak
podobnego rodzaju rozwiązania funkcjonują w innych państwach. Badania
prawnoporównawcze nie ograniczyły się przy tym do analizy tekstów prawnych obcych
ustawodawstw. Były poparte swoistego rodzaju doświadczeniem empirycznym niektórych
członków zespołu przygotowującego nowelizację, którzy obserwowali faktyczne
funkcjonowanie elektronicznego systemu rejestracji spółek handlowych w Portugalii
i Estonii. Kraje te należą do pionierów w skali światowej wykorzystania drogi elektronicznej
przy rejestrowaniu spółek handlowych.
5. Twórcy projektu ograniczyli możliwość rejestracji spółki drogą elektroniczną do
spółki z o.o. Istotną przesłanką wyboru było dostrzeżenie faktu, że spółka z o.o. jest spółką
bardzo popularną wśród przedsiębiorców podejmujących decyzję o podjęciu działalności
gospodarczej przy wykorzystaniu tej formy organizacyjno-prawnej. Badania liczby rocznie
zakładanych spółek handlowych dowodzą, że łączna liczba zakładanych spółek z o.o. jest
ponad 4-krotnie wyższa od łącznej liczby zakładanych pozostałych spółek handlowych
(kilkanaście tysięcy wobec kilku tysięcy). Istotną przesłanką wyboru spółki z o.o. jako formy
organizacyjno-prawnej, która będzie mogła być zarejestrowana drogą elektroniczną, był także
fakt, że ta konstrukcja prawna jest najbardziej adekwatna do swoistego „przetestowania”

3
elektronicznej rejestracji spółki handlowej. Z praktyki innych krajów wynika, że po
wdrożeniu takiego sposobu rejestracji korzysta z niego około 70% spółek z o.o. Praktyka
obrotu dowodzi bowiem, że tylko niewielki procent spółek z ograniczoną odpowiedzialnością
wymaga spisania umowy spółki w bardziej rozbudowanej formie niż jest to powszechnie
przyjęte. Nawet jednak w przypadku takich spółek projekt dopuszcza, aby po skorzystaniu
z trybu szybkiej rejestracji („od ręki”) tworzyć bardziej złożone konstrukcje na zasadach
ogólnych, ale w odniesieniu do spółki już zarejestrowanej.

II.
Zaproponowane zmiany przepisów w Kodeksie spółek handlowych



1. Projektowany art. 157¹
§ 1 wprowadza możliwość utworzenia spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością przy wykorzystaniu wzorca umowy spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością, który będzie udostępniany w systemie teleinformatycznym.
Jest to uprawnienie, nie obowiązek założycieli. Wzorzec umowy jest koniecznym do
zastosowania instrumentem prawnym w przypadku, gdy założyciele spółki z o.o. wyrażą wolę
skorzystania z uproszczonego i przyspieszonego procesu rejestracji tej spółki. Osoby, które
uznają, że wzorzec umowy spółki z o.o. nie odpowiada ich potrzebom, mogą stosować
dotychczasowy sposób sporządzania umowy spółki z o.o. i jej rejestracji, nie będąc
związanymi postanowieniami wzorca umowy. Co więcej, elastyczność proponowanego
rozwiązania zakłada, że spółka z o.o. może być zarejestrowana przy wykorzystaniu wzorca
umownego, a już po zarejestrowaniu w tym trybie, zmiany umowy spółki dostosowujące
ją do potrzeb wspólników, nieuwzględnionych we wzorcu, mogą być dokonywane na
zasadach ogólnych. Dotyczą one jednak już spółki istniejącej, a więc nie hamują powstania
i działania spółki z o.o.
Ingerencja
w
treść wzorca umowy jest niedopuszczalna. Założyciele mogą jedynie
wybrać warianty uregulowania lub uzupełnienia określonych postanowień umowy spółki
z o.o., o ile są one wyraźnie dopuszczone w ramach wzorca umowy.

Wzorzec umowy spółki z o.o. będzie określony na podstawie przepisów odrębnych
(aktu wykonawczego do ustawy), wydanych przez Ministra Sprawiedliwości w oparciu
o projekt art. 1571 § 4 Kodeksu spółek handlowych. W związku z tym ewentualna zmiana
wzorca umowy nie będzie wymagać nowelizacji samej ustawy.

Znacząco uproszczona treść wzorca umowy spółki z o.o. powoduje, że argument
o większej elastyczności rozporządzenia jako środka służącego kształtowaniu postanowień
tego wzorca jest w pełni uzasadniony, a możliwość przyszłych zmian wzorca umowy spółki

4
z o.o. nie będzie miała bezpośredniego wpływu na systemowe założenia przyjęte przy
wdrażaniu konstrukcji tej spółki.
Należy podkreślić, że celem projektowanego rozwiązania nie jest wprowadzenie
specjalnego typu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, ale stworzenie uproszczonej
procedury zawiązania i rejestracji już istniejącego typu spółek handlowych. Nowelizacja
wprowadza jedynie alternatywny (konkurencyjny) model tworzenia i rejestrowania spółek
z ograniczoną odpowiedzialnością, modyfikując niektóre wymagania ustawowe w tym
zakresie.
Projektowany przepis znosi wymóg aktu notarialnego dla umowy spółki z o.o. zawieranej
przy wykorzystaniu wzorca umowy. Skoro umowa spółki z o.o. ma być zawarta przy
wykorzystaniu formularza wzorca udostępnianego w systemie teleinformatycznym, kontrola
jego prawidłowości przez notariusza oraz swoisty certyfikat notarialny nie są uzasadnione.
Głównym wymogiem zgłoszenia spółki z o.o. utworzonej przy wykorzystaniu wzorca umowy
jest wypełnienie formularza umowy spółki oraz listy wspólników.
Umowa spółki zostanie zawarta z chwilą wprowadzenia do systemu teleinformatycznego
wszystkich danych koniecznych do zawarcia tej umowy i po opatrzeniu ich podpisem
elektronicznym.
Projektowany przepis art. 1571 § 2 nie wymaga, ale równocześnie i nie wyłącza
zastosowania bezpiecznego podpisu elektronicznego, w tym również bezpiecznego podpisu
elektronicznego weryfikowanego przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu

w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym
(Dz. U. Nr 130, poz. 1450, z późn. zm.). Takie rozwiązanie oznacza dopuszczenie możliwości
korzystania z każdego podpisu elektronicznego spełniającego wymogi określone w art. 3
pkt 1 ustawy o podpisie elektronicznym. Zaproponowane rozwiązanie sprawdza się już
bardzo dobrze w praktyce w elektronicznym postępowaniu upominawczym (art. 126 § 5
Kodeksu postępowania cywilnego) oraz przy składaniu zeznań i innych deklaracji
podatkowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej – art. 3b § 1 pkt 2 ustawy
z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn.
zm.).
Wymaga także podkreślenia, że w niedługim czasie zostaną dopuszczone zliberalizowane
rozwiązania dotyczące składania oświadczeń woli przy wykorzystaniu różnych postaci
podpisów elektronicznych. W takim kierunku zmierzają także prace nad nowym kodeksem
cywilnym. Ponadto liberalne rozwiązanie dotyczące składania oświadczeń woli w postaci
elektronicznej, w tym także z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, zostało

5
już wprowadzone do Kodeksu spółek handlowych z dniem 3 sierpnia 2009 r. w art. 4121 § 2,
który zawiera rozwiązanie dopuszczające formę dokumentową dla udzielenia
pełnomocnictwa w postaci elektronicznej, a więc w ogóle bez konieczności opatrywania go
jakimkolwiek podpisem elektronicznym, z tym zastrzeżeniem, że spółka publiczna podejmie
odpowiednie działania służące identyfikacji akcjonariusza i pełnomocnika w celu weryfikacji
ważności pełnomocnictwa udzielonego w postaci elektronicznej.
Zaproponowany art. 1571 § 3 dopuszcza wyraźnie możliwość wprowadzenia zmian do
umowy spółki zawiązanej przy wykorzystaniu wzorca umowy na zasadach ogólnych.
W takim przypadku zmiany wymagają zachowania aktu notarialnego, a jednolity tekst
umowy spółki powinien być także sporządzony w formie aktu notarialnego. Tekst jednolity
będzie składany do sądu przez zarząd spółki zgodnie z nowelizowanym art. 9 ust. 4 ustawy
o Krajowym Rejestrze Sądowym.
Z chwilą rejestracji spółki z o.o. utworzonej przy wykorzystaniu wzorca umowy mają
do niej zastosowanie przepisy o spółce z o.o. niezależnie od trybu, w jakim była ona
rejestrowana. Co więcej, w sprawach nieuregulowanych odmiennie, zastosowanie będą miały
ogólne wymagania dotyczące zakładania i rejestrowania spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością.

2. Projekt w art. 158 § 1¹ wyłącza możliwość wnoszenia wkładów niepieniężnych
w celu powstania spółki z o.o. utworzonej przy wykorzystaniu wzorca umowy. Wynika to
z natury wkładu niepieniężnego i związanych z nim możliwych komplikacji prawnych.
Założeniem projektowanych zmian jest doprowadzenie do szybkiej rejestracji spółki z o.o.,
co wymaga uproszczenia i odformalizowania procesu jej zakładania, w tym także procedury
związanej z pokrywaniem kapitału zakładowego.
Wyłączenie wnoszenia wkładów niepieniężnych obejmuje jedynie okres do momentu
dokonania wpisu spółki do rejestru, natomiast w późniejszym okresie do spółki mogą być
wnoszone wkłady na zasadach ogólnych, a więc zarówno pieniężne, jak i niepieniężne.

Projekt w art. 158 § 1¹ dopuszcza możliwość wniesienia wkładu pieniężnego
po uzyskaniu wpisu do rejestru, ale nie później niż w terminie 7 dni od daty rejestracji spółki.
Jest to odejście od obowiązku wniesienia wkładu pieniężnego przed złożeniem wniosku
o zarejestrowanie spółki z o.o. Projektowany przepis nie stanowi zagrożenia dla
bezpieczeństwa obrotu.
Po pierwsze, przy aktualnej wysokości minimalnego kapitału zakładowego nie spełnia
on efektywnej funkcji gwarancyjnej.

6
Po drugie, projektowany art. 167 § 5 pkt 1 nakłada na zarząd obowiązek złożenia
oświadczenia, że wkłady pieniężne na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez
wszystkich wspólników w całości wniesione.
Po trzecie, informacja, że wkłady pieniężne nie zostały wniesione, znajdzie się
w Krajowym Rejestrze Sądowym, co powinno być dodatkową zachętą dla spółki do ich
faktycznego wniesienia oraz do złożenia oświadczenia o wniesieniu wkładów wraz
z wnioskiem o zarejestrowanie zmienionej informacji.
Po czwarte, znacznie liberalniejsze rozwiązanie jest dopuszczone przez Kodeks spółek
handlowych w odniesieniu do odsunięcia w czasie wnoszenia wkładów pieniężnych w spółce
akcyjnej, która może przez wiele lat funkcjonować z kapitałem zakładowym opłaconym
zaledwie w 1/4 wysokości (art. 309 § 3 i 4).
Po piąte, wierzyciele spółki otrzymają informację o opłaceniu bądź nieopłaceniu
kapitału zakładowego zgodnie z projektowanym art. 206 § 1 pkt 4, a także przez zbadanie
czy zarząd złożył oświadczenie o pokryciu kapitału zakładowego w terminie 7 dni od daty
wpisu spółki (art. 167 § 5 pkt 1).
Po szóste, sąd rejestrowy ma instrumenty przymuszające do wykonania obowiązku
pokrycia kapitału zakładowego począwszy od możliwości wielokrotnego nakładania kary
grzywny w wysokości do 5 tys. zł każdorazowo, ustanowienia kuratora dla spółki, aż po jej
rozwiązanie.

3. Projekt w art. 167 § 4 i 5 określa dokumenty, wymagane przy zgłoszeniu do
Rejestru spółki z o.o. utworzonej przy wykorzystaniu wzorca umowy oraz dokumenty, które
powinny być złożone do sądu rejestrowego w terminie 7 dni od daty wpisu tej spółki do
rejestru. Umowa spółki i lista wspólników sporządzane będą na formularzach udostępnianych
w systemie teleinformatycznym i wymagać będą opatrzenia podpisami elektronicznymi.
Z natury rejestracji drogą elektroniczną wynika, że złożenie niektórych dokumentów
wraz z wnioskiem o rejestrację spółki jest niemożliwe. Chodzi tu o oświadczenie
o późniejszym dokonaniu wpłat na kapitał zakładowy spółki oraz poświadczone urzędowo
wzory podpisów członków zarządu. Wskazane w przepisie art. 167 § 5 dokumenty mogą być
złożone do sądu rejestrowego osobiście lub przesłane pocztą.

4. Projektowana zmiana art. 206 § 1 pkt 4 wprowadza wymóg dookreślania, czy
w przypadku spółki utworzonej przy wykorzystaniu wzorca umowy został spełniony

7