Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw

2) na okres dłuższy niż 3 dni i nie dłuższy niż 6 dni według stawki wynikającej z równania
prostej wyznaczonej przez stopę depozytową NBP dla depozytu na okres 3 dni oraz przez
stopę równą iloczynowi mnożnika, który nie może być niższy niż 0,9, i stawki WIBID na
jeden tydzień,
3) na okres od 7 dni są oprocentowane w wysokości iloczynu stawki WIBID właściwej dla
danego okresu lokowania i mnożnika, który nie może być niższy niż 0,9.

Ustawa gwarantuje minimalne oprocentowanie, a w zależności od sytuacji na rynku oraz
stanu finansów publicznych, mnożnik może być podwyższany, przy czym będzie on
jednakowy dla wszystkich jednostek sektora finansów publicznych (zarówno dla jednostek
objętych obowiązkiem przekazywania wolnych środków, jak i tych jednostek, które na
zasadzie dobrowolności będą mogły lokować u Ministra Finansów). Mnożnik będzie
podawany w komunikacie Ministra Finansów i ogłaszany na stronach internetowych
ministerstwa. Korzystanie z takiej formy przekazu wynika z konieczności szybkiego działania
w pewnych sytuacjach, biorąc pod uwagę zachowania na rynku kapitałowym.
W przypadku rozwiązania depozytu przed upływem terminu, na jaki został utworzony,
odsetki nie będą przysługiwać.
Natomiast w rozporządzeniu zostaną ustalone stopy procentowe w zależności od terminu, na
jaki środki zostaną oddane w depozyt, jak również szczegółowe warunki rozwiązania
depozytu przed terminem, na jaki został utworzony.
Państwowe fundusze celowe, o których mowa w art. 9 pkt 7 ustawy o finansach publicznych,
oraz Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe występują w obrocie prawnym jako
Skarb Państwa, co uzasadnia wykorzystanie przez Skarb Państwa reprezentowany przez
Ministra Finansów posiadanych przez nie środków w celu sfinansowania potrzeb
pożyczkowych budżetu państwa oraz w związku z zarządzaniem długiem Skarbu Państwa.
Biorąc pod uwagę fakt, iż jednostki te są składową Skarbu Państwa, nie może być mowy w
ich przypadku o zawieraniu przez Ministra Finansów z innymi ministrami – dysponentami
państwowych funduszy celowych lub jednostkami organizacyjnymi PGL Lasy Państwowe
umowy o depozyt. W związku z powyższym proponuje się w ustawie wyraźny zapis, że
zarządzanie aktywami finansowymi Skarbu Państwa, o których mowa w art. 78 w ust. 1 pkt 2
ustawy o finansach publicznych, obejmuje również upoważnienie Ministra Finansów do
dysponowania wolnymi środkami państwowych funduszy celowych oraz niektórych
jednostek organizacyjnych oraz funduszy Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy
Państwowe w celu zmniejszenia potrzeb pożyczkowych budżetu państwa. Natomiast
dysponenci funduszy celowych oraz kierownicy jednostek organizacyjnych Lasów

11

Państwowych zostają zobowiązani do przekazywania wolnych środków na rachunek Ministra
Finansów na zasadach i warunkach określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów.
Przepis taki będzie stanowił podstawę prawną do przekazywania wolnych środków przez ich
właściwych dysponentów. Jednakże mając na względzie konieczność realizacji przez
państwowe fundusze celowe, o których mowa w art. 9 pkt 7 ustawy o finansach publicznych,
oraz Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe zaplanowanych zadań z będących
w ich dyspozycji środków, od środków oddanych Ministrowi Finansów w zarządzanie
otrzymają oprocentowanie. Stopa oprocentowania środków oddanych w zarządzanie będzie
taka sama, jak dla depozytów przyjmowanych przez Ministra Finansów.
W projekcie wprowadzono przepis wyłączający z limitów rozchodów środki z tytułu
przyjętych depozytów oraz przekazane Ministrowi Finansów w zarządzanie. Powyższe
wyłączenie jest koniecznym następstwem wprowadzenia w projekcie ustawy obowiązku
lokowania całości wolnych środków przez wybrane jednostki sektora finansów publicznych
oraz obowiązku przyjmowania tych środków przez Ministra Finansów. Wycofywanie, zwrot
ulokowanych czy też oddanych w zarządzanie Ministrowi Finansów środków powiększać
będzie rozchody budżetu państwa. Kwota tych rozchodów wynika z potrzeb zarządzania
płynnością poszczególnych jednostek sektora finansów publicznych i jest wielkością, na którą
Minister Finansów nie ma wpływu.
Dodatkowo należy wskazać, że naturalną konsekwencją powyższych wyłączeń, przy braku
stosownych przepisów, będzie również nieobejmowanie depozytów limitami długu w ustawie
budżetowej. Jednakże przyjęte depozyty, jako tytuł dłużny, będą zwiększać dług Skarbu
Państwa, natomiast nie będą powodowały wzrostu państwowego długu publicznego
(ze względu na konsolidację zobowiązań wewnątrz sektora finansów publicznych).
W ustawie została zamieszczona delegacja ustawowa upoważniająca Ministra Finansów do
wydania rozporządzenia określającego zasady i warunki przyjmowania wolnych środków od
jednostek, w szczególności terminy przekazywania środków, terminy ich zwrotu, wzory
dyspozycji, oprocentowanie poszczególnych rodzajów depozytów lub środków oddanych
w zarządzanie, kierując się bezpieczeństwem środków publicznych i terminową realizacją
zadań finansowanych z tych środków przez jednostki sektora finansów publicznych, a także
zwiększeniem efektywności zarządzania środkami publicznymi i
dbałością o finanse
publiczne, natomiast w zakresie wysokości oprocentowania również terminami, na jakie
środki zostają oddane w depozyt.
Ze względów technicznych przyznano Ministrowi Finansów możliwość korzystania z usług
Banku Gospodarstwa Krajowego w zakresie dokonywania czynności związanych
z przyjmowaniem i zwrotem depozytów oraz wolnych środków w zarządzanie.

12

Dodatkowo, aby zwiększyć wachlarz instrumentów, w które lokować mogłyby pozostałe
jednostki sektora finansów publicznych, tzn. nieobjęte zakresem proponowanego przepisu
art. 48 ust. 2, wprowadzono w art. 48 ust. 1 i art. 78b przepis dający Ministrowi Finansów
możliwość przyjmowania depozytów od tych jednostek na warunkach określonych w
umowie. Depozyty te byłyby oprocentowane na takich samych zasadach, jak depozyty
przyjmowane od jednostek, o których mowa w art. 48 ust. 2.
Ze względów techniczno-organizacyjnych depozyty na okres do 3 dni będą przyjmowane
przez Ministra Finansów pod warunkiem, że bankową obsługę jednostki, o której mowa
w art. 48 ust. 1, prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego.

pkt 10 – zmiana art. 86, polegająca na wzmocnieniu procedur ostrożnościowych
Dotychczasowa treść artykułu otrzymuje oznaczenie ust. 1 i dodatkowo określa się, iż
w sytuacji gdy relacja państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto jest
większa od 55 %, to:
– Rada Ministrów dokonuje przeglądu obowiązujących przepisów w celu przedstawienia
propozycji dodatkowych rozwiązań prawnych mających wpływ na poziom dochodów budżetu
państwa, w tym dotyczących stosowania stawek podatku od towarów i usług,
– Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych otrzymuje dotację celową
z budżetu państwa na realizację zadania, o którym mowa w art. 26a ustawy z dnia 27 sierpnia
1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
w wysokości do 30 % środków zaplanowanych na realizację tego zadania na dany rok,
– organy administracji rządowej mogą zaciągać nowe zobowiązania na przygotowanie
inwestycji, jeżeli mają zapewnione finansowanie z udziałem środków publicznych, o których
mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, na maksymalnym dopuszczalnym poziomie, określonym
w przepisach lub procedurach dotyczących danego rodzaju inwestycji, nie mniejszym niż
50 % całości kosztów, z tym że ograniczenia te nie dotyczą:
− odbudowy lub przebudowy dróg krajowych w celu usunięcia zagrożenia naruszenia
bezpieczeństwa w ruchu drogowym,
− inwestycji, o których mowa w art. 37 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach
związanych z usuwaniem skutków powodzi z 2010 r.,
− przygotowania, wdrożenia, budowy lub eksploatacji systemów elektronicznego poboru
opłat, o których mowa w art. 13i ustawy o drogach publicznych,
− zobowiązania z tytułu odszkodowań za przejęte nieruchomości w trybie ustawy
o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.

13

Przepis ust. 2 stanowi upoważnienie dla Rady Ministrów do wyrażania zgody na realizację
inwestycji, do której nie będzie się stosować ograniczeń związanych z przekroczeniem
kolejnych progów ostrożnościowych.
Powyższe regulacje pozwalają na zaciąganie zobowiązań na przygotowanie nowych
inwestycji wyłącznie w przypadku, jeżeli mają zapewnione finansowanie z udziałem środków
publicznych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy na maksymalnym
dopuszczalnym poziomie, określonym w przepisach lub procedurach dotyczących danego
rodzaju inwestycji, nie mniejszym niż 50 % całości kosztów. W projekcie celowo nie
odniesiono się do zawarcia umowy o dofinansowanie projektu inwestycyjnego zgodnie
z przepisami regulującymi kwestie dofinansowania projektu ze środków wspólnotowych.
Umowy takie mogą być bowiem co do zasady zawierane po przeprowadzeniu procesu
przygotowania inwestycji. Użyte w projekcie sformułowanie „mają zapewnione
finansowanie” odnosi się zatem do wszelkich innych dokumentów, które jednoznacznie
wskazują, że przygotowywana inwestycja ma charakter „unijny”. Takimi dokumentami mogą
być np. stosowane w procesie wdrażania programów wspólnotowych tzw. pre-umowy lub
decyzja Ministra Finansów o zapewnieniu finansowania inwestycji ze środków europejskich
(tzw. promesa budżetowa).

pkt 11 – w art. 104 dodano ust. 4 mający na celu zapewnienie spójności Wieloletniego Planu
Finansowego Państwa z działaniami, w ramach przyjętej reguły wydatkowej, zawartymi
w projekcie ustawy budżetowej na dany rok budżetowy
Efektywność stosowania reguły w odniesieniu do ogólnej kwoty planowanych wydatków
w ramach planowania krótkookresowego zostanie zwiększona poprzez jej wkomponowanie
w wiążące plany wieloletnie. Zastosowanie reguły wydatkowej w prognozowaniu wydatków
ujętych w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa będzie stanowić ważny instrument
wieloletniego planowania finansów publicznych, który będzie miał zastosowanie
w przypadku skierowania do Rzeczypospolitej Polskiej zaleceń, o których mowa w art. 126
ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, do dnia ich uchylenia.

pkt 12 – dodano art. 112a – 112d wprowadzające wydatkową regułę dyscyplinującą
W dodanym art. 112a zawarto w ust. 1 regulacje ograniczające wzrost wydatków budżetu
państwa o charakterze uznaniowym, zwanych również wydatkami elastycznymi, do poziomu
zgodnego z prognozowanym, na dany rok budżetowy, średniorocznym wskaźnikiem cen
towarów i usług konsumpcyjnych powiększonym o 1 pkt procentowy.
Wprowadzenie tej wydatkowej reguły dyscyplinującej będzie wspierać proces ograniczania

14

wydatków publicznych w
relacji do PKB oraz obniżenia deficytu nominalnego
i strukturalnego, a tym samym sprzyjać stworzeniu warunków do efektywnego wprowadzenia
reguły docelowej (stabilizującej), zapewniającej trwałą stabilizację finansów publicznych.
Wymaga zauważenia, że wprowadzana przedmiotowym projektem wydatkowa reguła
dyscyplinująca będzie dotyczyła określenia wielkości tzw. elastycznych wydatków budżetu
państwa ogółem, a nie poszczególnych kategorii wydatkowych, bądź wydatków
poszczególnych dysponentów, które będą mogły być planowane zgodnie z przyjętymi przez
Radę Ministrów założeniami do projektu budżetu państwa na dany rok budżetowy.
W art. 112a ust. 2 enumeratywnie wskazano natomiast wydatki budżetu państwa, do których
nie będzie miała zastosowania wydatkowa reguła dyscyplinująca.
Wydatki ujęte w tym przepisie wynikają z przyjętych przez Polskę zobowiązań w związku
z realizacją umów krajowych i międzynarodowych oraz z obowiązujących przepisów
dotyczących głównie
świadczeń emerytalno-rentowych oraz innych świadczeń
zabezpieczenia społecznego. Ich nieuregulowanie oznaczałoby zachwianie wiarygodności
władz publicznych, stąd wyłączenie spod działania reguły ograniczającej wydatki.
Do wydatków objętych regułą wydatkową zaliczane byłyby zatem przede wszystkim wydatki
na wynagrodzenia, pochodne od wynagrodzeń, inne wydatki bieżące jednostek zaliczanych
do sfery budżetowej (usługi materialne, niematerialne, zakup materiałów, energii itp.), dotacje
oraz wydatki majątkowe (zakupy inwestycyjne i inwestycje polegające na budownictwie).
Zawarta w art. 112a reguła wydatkowa odnosi się do całkowitej kwoty wydatków budżetu
państwa, a sam fakt włączenia danych wydatków do kategorii wydatków elastycznych nie
zmienia przepisów określających poszczególne kategorie wydatkowe, np. wynagrodzenia
sędziów. Zachowanie reguły może natomiast wymusić, np. u danego dysponenta, określone
oszczędności w tych wydatkach, które nie są obliczane zgodnie z narzuconymi prawem
regułami.

W dodanym art. 112b określono okres obowiązywania wydatkowej reguły dyscyplinującej,
a tym samym okres uwzględniania jej podczas prognozowania wydatków budżetowych.
W art. 112b określono, iż przepisy w zakresie stosowania przyjętej wydatkowej reguły
dyscyplinującej dla budżetu państwa oraz prognozowania wydatków ujętych w Wieloletnim
Planie Finansowym Państwa będą miały zastosowanie od dnia skierowania do
Rzeczypospolitej Polskiej zaleceń, o których mowa w art. 126 ust. 7 Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, do dnia ich uchylenia, czyli w okresie nałożenia na
Polskę procedury nadmiernego deficytu. Znajdą zatem zastosowanie zarówno przy obecnie
nałożonej procedurze nadmiernego deficytu, jak i ewentualnie w przyszłości.

15