Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw

Warunkiem koniecznym skutecznej realizacji wydatkowej reguły dyscyplinującej jest silne
umocowanie prawne ograniczenia wzrostu wydatków o charakterze uznaniowym, zwanych
również wydatkami elastycznymi, oraz nowych wydatków prawnie zdeterminowanych,
zwanych sztywnymi.
W art. 112c dokonano natomiast wyłączenia obowiązywania wydatkowej reguły
dyscyplinującej w sytuacjach nadzwyczajnych.
W przepisie art. 112c wskazano, iż regulacje w zakresie wydatkowej reguły dyscyplinującej
nie będą miały zastosowania w przypadkach wprowadzenia stanu wojennego, stanu
wyjątkowego na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, stanu klęski żywiołowej na
całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie, w którym również nałożona została
procedura nadmiernego deficytu. Nie znajduje uzasadnienia w sytuacjach nadzwyczajnych
stosowanie sztywnych reguł dyscyplinujących.
W dodanym art. 112d uregulowano, iż w okresie nałożenia na Polskę procedury nadmiernego
deficytu nie znajduje uzasadnienia, aby Rada Ministrów przyjmowała projekty ustaw
określające zwolnienia, ulgi i obniżki, których skutkiem finansowym może być zmniejszenie
dochodów jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z
obowiązujących przepisów, a także projekty ustaw powodujące zwiększenie wydatków, tzw.
wydatków sztywnych, o których mowa w art. 112a ust. 2, wynikających z obowiązujących
przepisów. Działanie to pozwoli na dalsze uwiarygodnienie redukowania deficytu sektora
finansów publicznych.
pkt 13 – po art. 133 dodaje się art. 133a, w którym wprowadzono mechanizm kontrolny
racjonalizujący wydatki z budżetu państwa na inwestycje
Uregulowania zawarte w tym przepisie określają, iż inwestycje finansowane lub
dofinansowane z budżetu państwa w łącznej kwocie stanowiącej minimum 50 % wartości
kosztorysowej, z wyłączeniem inwestycji współfinansowanych ze środków z funduszy
strukturalnych, podlegają obowiązkowi przeprowadzania, w ramach kontroli zarządczej
w jednostkach sektora finansów publicznych, corocznej oceny stopnia realizacji założonych
celów inwestycyjnych, co zapewni coroczny monitoring postępu prowadzonych prac.
Z obowiązku corocznej oceny stopnia realizacji założonych celów inwestycyjnych wyłączono
inwestycje współfinansowane ze środków funduszy strukturalnych, biorąc pod uwagę
specyfikę realizacji projektów finansowanych z tych funduszy, która zakłada ich monitoring
i kontrole na kilku szczeblach i etapach.

pkt 14 – w dziale III ustawy nadano nowe brzmienie tytułowi rozdziału 7: „Bankowa obsługa
budżetu państwa oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych”

16

Powyższa zmiana wynika z rozszerzenia, na mocy zmienianego art. 196 oraz dodawanego
art. 199a, katalogu podmiotów, objętych przepisami tego rozdziału.

pkt 15 – zmiana brzmienia art. 196 ust. 2, 3 i 5
Ust. 2 i 3 – z punktu widzenia konsolidacji finansów publicznych oraz zarządzania płynnością
istotne jest, aby czas rozliczeń i rozrachunku był jak najkrótszy oraz aby wyeliminowane
zostało ryzyko niezaksięgowania w danym czasie środków na rachunku bieżącym jednostki
czy też na rachunku Ministra Finansów. W związku z tym państwowe fundusze celowe,
agencje wykonawcze, Narodowy Fundusz Zdrowia, inne państwowe osoby prawne, o których
mowa w art. 9 pkt 14 ustawy o finansach publicznych, oraz PGL Lasy Państwowe powinny
mieć obowiązek prowadzenia swoich rachunków bankowych w Banku Gospodarstwa
Krajowego. To wymagało zmian art. 196 ust. 2, który stanowi, że obsługę bankową budżetu
państwa w zakresie rachunków bankowych wymienionych w ust. 1

pkt 1 – 5, prowadzi Narodowy Bank Polski lub Bank Gospodarstwa Krajowego, poprzez
wyłączenie z tego przepisu rachunków państwowych funduszy celowych, o których mowa w
art. 9 pkt 7 ustawy o finansach publicznych.
Ust. 5 – uległ rozszerzeniu pod względem podmiotowym. Obsługę bankową rachunków
państwowych funduszy celowych, o których mowa w art. 9 pkt 7 ustawy o finansach
publicznych, agencji wykonawczych, innych państwowych osób prawnych, o których mowa
w art. 9 pkt 14, oraz określonych jednostek organizacyjnych PGL Lasy Państwowe powinien
prowadzić wyłącznie Bank Gospodarstwa Krajowego. Takie rozwiązanie ustawowe było
wcześniej przyjęte m.in. w zakresie Narodowego Funduszu Zdrowia (art. 114 ust. 2 ustawy
z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych – (Dz. U z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z poźn. zm.).

pkt 16 – zmiana brzmienia art. 197 ust. 4
Przedmiotowa zmiana wynika z faktu, iż operacje związane z przyjmowaniem wolnych
środków od jednostek sektora finansów publicznych w depozyt lub zarządzanie będą
dokonywane na rachunku pomocniczym Ministra Finansów w BGK. Depozyty i środki
przyjęte w zarządzanie stanowić będą przychody budżetu państwa, a ich zwrot będzie
rozchodem. Dlatego zaistniała konieczność zmiany art. 197 ust. 4 ustawy o finansach
publicznych polegająca na wprowadzeniu możliwości dokonywania operacji z tytułu
przychodów i rozchodów budżetu państwa nie tylko na centralnym rachunku bieżącym
budżetu państwa, ale również na rachunkach pomocniczych Ministra Finansów. Takie
rozszerzenie możliwości dokonywania operacji w zakresie przychodów i rozchodów również

17

na rachunkach pomocniczych nie naruszy w żaden sposób bezpieczeństwa finansów,
a wynika z poszerzenia katalogu instrumentów finansowych, którymi może posługiwać się
Minister Finansów w ramach zarządzania środkami finansowymi.

pkt 17 – po art. 199 dodano art. 199a
Dodanie art. 199a do ustawy o finansach publicznych ma na celu umożliwienie wypełnienia
nałożonych na Ministra Finansów zadań związanych z przyjmowaniem depozytów od
państwowych osób prawnych i zarządzaniem wolnymi środkami określonych jednostek
organizacyjnych i funduszy PGL Lasy Państwowe. Minister Finansów powinien mieć prawo
uzyskania informacji o stanach środków na rachunkach bankowych prowadzonych przez
Bank Gospodarstwa Krajowego. Udostępniane przez bank informacje umożliwią faktyczne
sprawowanie kontroli nad środkami publicznymi i objęcie konsolidacją wszystkich środków
wybranych jednostek sektora finansów publicznych.

pkt 18 – zmiana brzmienia art. 208 ust. 3
Przyjęcie powyższego rozwiązania dla wszystkich agencji wykonawczych wymagało również
zmiany art. 208 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, który stanowi, że obsługę bankową
rachunków agencji płatniczych w zakresie środków europejskich prowadzi Narodowy Bank
Polski na podstawie umów rachunku bankowego. Proponuje się, aby taką obsługę mógł
prowadzić BGK, ze względu na fakt, że takie rozwiązanie byłoby kompatybilne
z rozwiązaniem dotyczącym otworzenia przez agencje wykonawcze rachunków bankowych
w BGK. Dla tego rozwiązania wprowadzono jednak dość długi okres wejścia w życie, ze
względu na kwestie techniczne i organizacyjne, które mogą wystąpić w trakcie przenoszenia
obsługi z NBP do BGK.

pkt 19 – zmiana brzmienia art. 264 ust. 3
Wprowadzenie przepisu art. 78b implikowało zmianę art. 264 ust. 3 ustawy o finansach
publicznych. Przepis ten stanowi, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego
może upoważnić zarząd jednostki samorządu terytorialnego do lokowania wolnych środków
budżetowych na rachunkach w innych bankach niż bank prowadzący bankową obsługę
budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Zmiana polega na dodaniu możliwości
lokowania środków w formie depozytu u Ministra Finansów.



18

Art. 2
W art. 2 przewidującym zmiany w ustawie z dnia 28 września 1991 r. o lasach wprowadzono
zmianę polegającą na dodaniu nowego przepisu art. 51a, stanowiącego, iż podstawą
gospodarki finansowej Lasów Państwowych jest roczny plan finansowo-gospodarczy.
Art. 3 – 6, art. 8, art. 9, art. 11 – 13, art. 15 – 18 i art. 20 – 21
Wprowadzenie konsolidacji finansów publicznych w zakresie projektowanym ustawą
wymagało również zmian w przepisach ustrojowych jednostek sektora finansów publicznych.
Takie przepisy znajdują się w:
– art. 46 pkt 5 i art. 47 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej
i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92,
z późn. zm.),
– art 106 ust. 1 pkt 6c i ust. 4 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.),
– art. 56 ust. 2a ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U.
z 2002 r. Nr 171, poz. 1397, z późn. zm.),
– art. 25 ust. 1 pkt 2 i art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń
pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. Nr 158, poz. 1121, z późn.
zm.),
– art. 15 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz art. 16 ust. 6 i 7 ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych
formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. Nr 116, poz. 730, z późn. zm.),
– art. 20b ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700, z późn.
zm.),
– art. 80d ust. 4, pkt 6 ustawy dnia z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U.
z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.),
– art. 15 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji
Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 275, z późn. zm.),
– art. 8 ust. 1a pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji
niektórych rynków rolnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1702, z późn. zm.),
– art. 16 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty
z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej
Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418, z późn. zm.),
– art. 9 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 grudnia 2006 r. o Polskiej Agencji eglugi Powietrznej
(Dz. U. Nr 249, poz. 1829, z późn. zm.),

19

– art. 21 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634, z późm. zm.),
– art. 11 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa
rolniczego (Dz. U. Nr 251, poz. 2507, z późn. zm.),
– art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju
(Dz. U. Nr 96, poz. 616),
– art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki (Dz. U.
Nr 96, poz. 617).

Wyżej wskazane przepisy, które dotyczą lokowania wolnych środków w określone
instrumenty, powinny być uchylone albo zmienione. Tylko w ustawie o finansach
publicznych, jako ustawie określającej ogólne zasady gospodarki finansowej jednostek
sektora finansów publicznych, zostanie unormowana kwestia lokowania wolnych środków.
Jest to rozwiązanie systemowe, pozwalające na uregulowanie w sposób jednolity zasad
dysponowania wolnymi środkami publicznymi. Ponadto, aby nie było żadnych wątpliwości
w zakresie obowiązku lokowania wolnych środków w formie depozytu u Ministra Finansów
przez niektóre jednostki sektora finansów publicznych, w ich przepisach ustrojowych
powinny być zmienione przepisy stanowiące o źródłach przychodu w formie odsetek na
rachunkach bankowych i zastąpione odsetkami od depozytu lub z tytułu wolnych środków
przekazanych w zarządzanie Ministrowi Finansów. Ze względu na fakt, że przez czas
wskazany w art. 22 ustawy jednostki sektora finansów publicznych będą otrzymywały odsetki
od lokat terminowych w bankach, czy też z tytułu papierów wartościowych, konieczne było
w przepisach ustrojowych jednostek, w których nie ma katalogu otwartego przychodów,
dokonanie zmian pozwalających na otrzymanie tego rodzaju przychodu. W ustawach
ustrojowych pozostałych jednostek sektora finansów publicznych, w których był katalog
otwarty oraz przewidziane były odsetki z tytułu lokat bez określenia, o jakiego rodzaju lokatę
chodzi, brak było potrzeby dokonywania stosownych zmian.
Art. 6
W art. 6 przewidującym zmiany w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wprowadzono również
zmianę polegającą na dodaniu nowego przepisu art. 46b, stanowiącego dodatkowy
mechanizm zabezpieczenia finansów publicznych. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku
przekroczenia relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto
ponad 55 %, w roku budżetowym następującym po roku, w którym nastąpiło ogłoszenie tej
relacji, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych otrzymuje dotację celową

20