Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne

12. Krajowa Rada Doradców Podatkowych,
13. Zarząd Główny Stowarzyszenia Księgowych w Polsce,
14. Polska Izba Ubezpieczeń,
15. Związek Rzemiosła Polskiego,
16. Komisja Wspólna Rządu i Samorządu,
17. Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych,
18. Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami.
Projekt założeń uzyskał negatywną opinię Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu
Terytorialnego ze względu na brak rekompensaty dla jednostek samorządu terytorialnego z
tytułu skutków budżetowych.
Zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej
w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.), projekt założeń został
zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej, na stronie internetowej Ministerstwa
Finansów. W trybie art. 7 ww. ustawy żaden podmiot nie zgłosił zainteresowania pracami nad
projektem ustawy.
W trakcie konsultacji społecznych do części projektu założeń w zakresie dostosowania
przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych do prawa wspólnotowego uwagi zostały zgłoszone przez
następujące podmioty:
1. Business Centre Club,
2. Krajową Radę Doradców Podatkowych,
3. Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”,
4. Związek Banków Polskich.
Business Centre Club (BCC) przedstawił wątpliwości dotyczące zgodności z Konstytucją
projektowanej klauzuli warunku uzasadnionych celów ekonomicznych zaproponowanego w
celu zwalczania nadużyć. Ponadto BCC wskazywał na konieczność wprowadzenia przepisów
przejściowych oraz postulował rezygnację z ograniczenia zakresu zwolnienia, o którym mowa
w art. 20 ust. 3 oraz w art. 22 ust. 4 ustawy CIT. Wszystkie uwagi zostały uwzględnione w
niniejszym projekcie.
Krajowa Rada Doradców Podatkowych (KRDP) podniosła zasadność wprowadzania
projektowanych przepisów w zakresie zwolnienia zagranicznych funduszy inwestycyjnych i
39


emerytalnych, wskazując na możliwość zastosowania wykładni prowspólnotowej w tym
zakresie. Należy jednak zwrócić uwagę, iż Rząd Rzeczypospolitej Polskiej zobowiązał się do
wprowadzenia ustawowego zwolnienia z opodatkowania zagranicznych funduszy celem
usunięcia naruszenia nr 2006/4093. Określenie zakresu i zasad takiego zwolnienia wprost w
przepisach CIT niewątpliwie zapewni podatnikom większą przejrzystość i pewność co do
stosowania tych zwolnień, niż gdyby zwolnienie takie wywodzić pośrednio z przepisów
ustawy, na podstawie „prowspólnotowej” wykładni przepisów prawa. Należy podkreślić, że z
orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości wynika, iż „możliwość powoływania się jednostek
bezpośrednio na postanowienia prawa wspólnotowego stanowi „gwarancję minimum” i nie
jest – jako taka – wystarczająca do zapewnienia efektywnego stosowania wspólnotowego
1
prawa pierwotnego ” oraz że „istnienie (jedynie) praktyki administracyjnej odpowiadającej
2
prawu pierwotnemu nie jest wystarczające ” (cyt. za J. Barcz „Wytyczne polityki legislacyjnej
i techniki prawodawczej” UKIE). KRDP wskazała także na konieczność wprowadzenia
regulacji dotyczącej tzw. funduszy parasolowych, jednakże propozycja ta wykracza poza
zakres projektowanych zmian.
Ponadto KRDP wskazała na konieczność uwzględnienia w załącznikach umów
międzynarodowych (EOG). Odnosząc się do tej uwagi, należy wskazać na jej niezasadność,
gdyż załączniki zawierają spółki wymienione w dyrektywach, które nie obejmują spółek z
krajów EOG niebędących krajami członkowskimi UE. W związku z tym obie uwagi zostały
uznane za niezasadne.
Wątpliwości KRDP budził także wymóg istnienia podstawy do wymiany informacji w
sprawach podatkowych. Należy jednak zauważyć, iż wprowadzenie takiej klauzuli jest
zgodne z orzecznictwem TSWE i jest niezbędne dla sprawdzenia przez organ podatkowy
prawidłowości rozliczenia się przez podatnika lub płatnika z tytułu podatku dochodowego.
W związku z rezygnacją z uregulowania w projekcie kwestii opodatkowania kolejnej
wymiany udziałów oraz wprowadzeniu przepisów przejściowych, obydwie uwagi KRDP
dotyczące tych zagadnień zostały uwzględnione.
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan” (PKPP „Lewiatan”) zgłosiła
uwagi do definicji zagranicznych funduszy inwestycyjnych, która może okazać się zbyt

1 Orzeczenie TSWE z 26.02.1991 r. w sprawie 120/88 Komisja przeciwko Republice Włoskiej, Zb.
Orz. 1991, s. I-621.
2 Orzeczenie TSWE z 15.10.1986 r. w sprawie 168/85 Komisja przeciwko Republice Włoskiej, Zb.
Orz. 1986, s. 2945.
40


wąska. Należy jednak zauważyć, iż jednym z elementów, który spowodował, że definicja
zagranicznego funduszu inwestycyjnego została sformułowana przez określenie materialnych
i formalnych warunków, jakie muszą być przez te podmioty spełnione, aby mogło być
stosowane w odniesieniu do nich zwolnienie podatkowe, jest równe traktowanie zarówno
krajowych, jak i zagranicznych funduszy inwestycyjnych. W tym kontekście równe
traktowanie podmiotów musi uwzględniać również sytuację, w której podmiot na gruncie
państwa siedziby jest uznawany za fundusz inwestycyjny, natomiast zgodnie z przepisami
prawa polskiego podmiot ten takim funduszem nie jest.
Wątpliwości PKPP „Lewiatan” budzi także sformułowanie w zaproponowanych definicjach
wymogu podlegania przez zagraniczne fundusze w państwie, w którym mają siedzibę,
opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na
miejsce ich osiągania, co budzi wątpliwości w kontekście zwolnienia takich funduszy z
opodatkowania. Zaproponowana formuła odpowiada jednak przyjętym w prawie
międzynarodowym kryteriom określania rezydencji podatkowej podmiotów. Za przykład
może posłużyć treść przepisów umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w których –
celem określenia rezydencji podatkowej podmiotów – posłużono się pojęciem „osoby mającej
miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie”, co oznacza „każdą osobę,
która zgodnie z prawem tego Państwa podlega tam opodatkowaniu (...)” ze względu na
miejsce swojej rezydencji.
W związku z tym uwagi dotyczące projektowanego zwolnienia dla zagranicznych funduszy
inwestycyjnych i emerytalnych zostały uznane za niezasadne.
PKPP „Lewiatan” podnosi także zasadność wprowadzenia warunku, iż podmioty wypłacające
przychody z tytułów określonych w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1 ustawy CIT stosują
zwolnienie pod warunkiem przedłożenia odpowiednich dokumentów przez zagranicznych
podatników, w tym także przez zagraniczne fundusze inwestycyjne i emerytalne.
Proponowana regulacja w tym zakresie ma jednak na celu ochronę krajowych podmiotów, w
przypadkach kiedy są one zobowiązane jako płatnicy pobrać podatek dochodowy od
dokonywanych wypłat. W takiej sytuacji podmioty krajowe są odpowiedzialne za niepobrany
podatek dochodowy całym swoim majątkiem, a zatem powinny mieć możliwość wymagania
dokumentów, które potwierdzą, iż dany podmiot korzysta ze zwolnienia. Uwaga ta nie została
uwzględniona.
41


Na skutek odstąpienia od uregulowania w projekcie założeń kwestii zmian w zakresie
dokumentacji podatkowej uwagę PKPP „Lewiatan”, dotyczącą tego zagadnienia, należy
uznać za uwzględnioną.
W zakresie wymiany udziałów wątpliwości PKPP „Lewiatan” wzbudziło ograniczenie
zakresu podmiotowego zwolnienia, o którym mowa w art. 12 ust. 4d ustawy CIT oraz
powielenie przepisów regulujących przychód po stronie spółki nabywającej. Dyrektywa
2009/133/WE, jak wskazano wcześniej w niniejszym projekcie, pozwala jednak na
wprowadzenie zaproponowanych zmian. W zakresie zaś dochodu spółki nabywającej mogą
pojawić się szczególne sytuacje, w których przychód spółki nabywającej nie będzie
zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy CIT, a zatem nie dojdzie
do powielenia regulacji. Ponadto doprecyzowano niniejszy projekt w zakresie wysokości
dopłat gotówkowych w transakcji wymiany udziałów zgodnie ze zgłoszonym postulatem.
Podobnie jak BCC, PKPP „Lewiatan” wskazała także na potencjalną niezgodność
z Konstytucją RP projektowanej klauzuli mającej służyć zwalczaniu nadużyć. Postulowała
także wprowadzenie przepisów przejściowych oraz rezygnację z ograniczenia zakresu
zwolnienia, o którym mowa w art. 20 ust. 3 oraz w art. 22 ust. 4 ustawy CIT, oraz
z opodatkowania kolejnej wymiany udziałów.
PKPP „Lewiatan” opowiedziała się także za ustaleniem innych niż obecnie przyjęte zasad
ustalania przychodów i kosztów uzyskania przychodów w przypadku objęcia udziałów w
zamian za inne składniki majątku niż udziały. Propozycja ta wykracza poza zakres
niniejszego projektu, w związku z tym nie została uwzględniona.
Zaproponowane zostało także rozszerzenie propozycji odwołania się do załącznika do
dyrektywy 2009/133/WE na inne dyrektywy, jednak w związku z rezygnacją z tego
rozwiązania uwaga ta stała się bezprzedmiotowa.
PKPP „Lewiatan” jest przeciwna wprowadzeniu regulacji, zgodnie z którą ze zwolnień, o
których mowa w art. 20 ust. 3 oraz w art. 22 ust. 4 ustawy CIT, mogłyby korzystać podmioty
posiadające na własność udziały. W tym zakresie celem wprowadzanych zmian było
wyłączenie możliwości skorzystania ze zwolnienia w przypadku użyczania udziałów (akcji)
przez podmioty niekorzystające ze zwolnienia podmiotom, którym takie zwolnienie
przysługuje. Warunek 2-letniego okresu posiadania nie pozwala zapobiegać takim sytuacjom.
W związku z tym uwaga nie została uwzględniona.
PKPP „Lewiatan” wskazała także, iż proponowane ograniczenie podmiotowe zwolnienia
przewidzianego dyrektywą 90/435/WE, mimo iż zgodne z prawem wspólnotowym, ma
42


charakter restrykcyjny i nie sprzyja poprawie konkurencyjności polskiej gospodarki. W
przypadku zakładów umiejscowionych w państwach trzecich wypłacane dywidendy
podlegają opodatkowaniu zgodnie z obowiązującymi w tych państwach przepisami (państwa
te co do zasady opodatkowują dywidendy otrzymane przez zakład). Jednostronne objęcie
zwolnieniem z ww. dyrektywy zakładów umiejscowionych w państwach trzecich skutkuje
więc w praktyce jedynie zmianą miejsca opodatkowania takich dywidend; z ich częściowego
opodatkowania zarówno w państwie, z którego jest wypłacana dywidenda (RP), jak i w
państwie odbiorcy, na całkowite opodatkowanie tylko w państwie położenia zakładu. W
związku z tym uwaga ta nie został uwzględniona.
Związek Banków Polskich (ZBP), podobnie jak PKPP „Lewiatan”, w zakresie funduszy
inwestycyjnych i emerytalnych, kwestionował konieczność udokumentowania miejsca
siedziby certyfikatem rezydencji, co może skutkować m.in. ograniczeniem zakresu
podmiotowego projektowanego zwolnienia oraz wymóg podlegania opodatkowaniu. Obie
uwagi z przyczyn wcześniej wymienionych nie zostały uwzględnione.
Wątpliwości ZBP budzi także celowość wymogu udokumentowania przez zagraniczny
fundusz inwestycyjny i emerytalny, iż jest on rzeczywistym właścicielem wpłaconych przez
płatnika należności. Wprowadzenie takiego rozwiązania ma na celu przeciwdziałanie
nadużyciom polegającym na przekazywaniu dochodów, za pośrednictwem podmiotów
zwolnionych, podmiotom, które nie korzystają ze zwolnień. Należy zatem uznać, iż uwaga ta
jest niezasadna.
ZBP podniósł także, podobnie jak KRDP, celowość wprowadzenia warunku istnienia
podstawy do wymiany informacji w sprawach podatkowych. Uwaga ta została uwzględniona.
Ponadto ZBP wskazał na wątpliwości cywilnoprawne dotyczące „posiadania udziałów na
własność”. Mając na uwadze częściową zasadność tej uwagi, w projekcie ustawy zostanie
zawarty odpowiednio sformułowany przepis, który usunie wskazane wątpliwości.
Uwzględniono także postulat ZBP, aby prawem do odliczenia, o którym mowa w art. 20 ust. 1
ustawy CIT, objąć działające w RP zakłady zagraniczne spółek mających siedzibę
w innym państwie EOG.
Do projektu założeń w zakresie opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez osoby
fizyczne i prawne z tytułu udziału w spółkach niebędących osobami prawnymi uwagi zostały
zgłoszone przez Business Centre Club oraz Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych
„Lewiatan”.
43