Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddziałuje regulacja

Projektowane regulacje mają zastosowanie do:
− nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach, szkołach i placówkach oświatowych
prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji
rządowej, organów prowadzących szkoły, ministra właściwego do spraw oświaty
i wychowania oraz innych ministrów właściwych prowadzących szkoły,
− Agencji Nieruchomości Rolnych oraz Lasów Państwowych, jednostek samorządu
terytorialnego, Polskiej Akademii Nauk, izb rolniczych, Krajowej Rady Izb Rolniczych,
uczelni publicznych, instytutów badawczych, zarządzających specjalnymi strefami
ekonomicznymi, zainteresowanych nieodpłatnym uzyskaniem gruntów z Zasobu
Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Projekt oddziałuje bezpośrednio na producentów i przedsiębiorców uczestniczących
w obrocie wyrobami energetycznymi. Ponadto, ze względu na cenotwórczy charakter
podatku akcyzowego, należy liczyć się ze zwiększonymi wydatkami ponoszonymi przez
konsumentów tych wyrobów, przede wszystkim firmy transportowe.
Ceny detaliczne wyrobów energetycznych należą do kategorii cen umownych, tj. ustalanych
w oparciu o mechanizmy rynkowe. Jakkolwiek wpływ podatku akcyzowego na poziom cen
jest bezsporny, to nie jest on jedynym elementem determinującym ich zmianę. Mnogość
i złożoność czynników warunkujących wysokość cen wyrobów energetycznych, zwłaszcza
tych pozostających po stronie producentów i podmiotów biorących udział w ich obrocie
handlowym utrudniają precyzyjne określenie ich poziomu. Przewiduje się, iż wejście w życie
ustawy spowoduje niewielki wzrost cen detalicznych paliw. Ostateczna weryfikacja
przyjętego poziomu cen wyrobów odbywa się na poziomie konsumenta, zatem producenci
i podmioty uczestniczące w obrocie tymi wyrobami muszą brać pod uwagę również element
akceptacji tych cen przez konsumentów.

Projekt będzie oddziaływać także na:
− Narodowy Fundusz Zdrowia,
− organy rentowe wypłacające zasiłki pogrzebowe: Zakład Ubezpieczeń Społecznych
(ZUS), Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) oraz organy emerytalne
podległe odpowiednio: ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, Ministrowi
Obrony Narodowej oraz Ministrowi Sprawiedliwości, a także na świadczeniobiorców
tych zasiłków.
27

Projektowane zmiany dotyczące podwyższenia stawek podatku VAT wpływają zarówno na
podatników podatku od towarów i usług, jak i na ostatecznych konsumentów (w tym urzędy
i jednostki samorządu terytorialnego). Jednocześnie skala podniesienia wysokości stawki
podatku (o 1 punkt procentowy), rynkowy charakter cen towarów i usług obciążonych tym
podatkiem przy ich sprzedaży pozwala przypuszczać, że wpływ podniesienia stawki na ceny
będzie bardzo ograniczony, a w wielu przypadkach nie wystąpi w ogóle (konkurencja
rynkowa). Ponadto zabezpieczenie w postaci objęcia najniższą stawką podatku w wysokości
5 % podstawowych produktów żywnościowych pozwoli uchronić mniej zamożną część
społeczeństwa, dla której wydatki na żywność stanowią istotny element budżetu domowego.

Projektowana ustawa będzie oddziaływać także na osoby:
1) objęte przepisami ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących
kierownicze stanowiska państwowe, tj.:
– Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu,
Prezesa Rady Ministrów, wicemarszałka Sejmu, wicemarszałka Senatu, wiceprezesa
Rady Ministrów, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, ministra, Prezesa Narodowego
Banku Polskiego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka,
Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Prezesa Instytutu Pamięci
Narodowej – Komisji cigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,
Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Prezesa Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa, wiceprezesa Najwyższej Izby Kontroli, Szefa Kancelarii
Sejmu, Szefa Kancelarii Senatu, zastępcy Szefa Kancelarii Sejmu, zastępcy Szefa
Kancelarii Senatu, Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Szefa Służby
Cywilnej, Głównego Inspektora Pracy, zastępcy Głównego Inspektora Pracy,
Kierownika Krajowego Biura Wyborczego,
– Ministra Stanu, Szefa Kancelarii Prezydenta, zastępcy Szefa Kancelarii Prezydenta,
zastępcy Prokuratora Generalnego, wiceprezesa Prokuratorii Generalnej Skarbu
Państwa, Prezesa Polskiej Akademii Nauk, sekretarza stanu, członka Krajowej Rady
Radiofonii i Telewizji, pierwszego zastępcy Prezesa Narodowego Banku Polskiego,
podsekretarza stanu (wiceministra), wiceprezesa Narodowego Banku Polskiego,
Zastępcy Rzecznika Praw Obywatelskich, Zastępcy Rzecznika Praw Dziecka,
Zastępcy Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Rzecznika
Ubezpieczonych, kierownika urzędu centralnego, wiceprezesa Polskiej Akademii
Nauk, wojewody, zastępcy kierownika urzędu centralnego, wicewojewody,
2) objęte przepisami ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących
niektórymi podmiotami prawnymi,
28

3) zatrudnione w jednostkach sektora finansów publicznych.

Wejście w życie projektowanej ustawy (art. 6) wywoła pozytywny efekt społeczny w postaci
ułatwień dla grona osób zainteresowanych nauką na studiach wyższych. Proponowane
rozwiązania spowodują ułatwienia do podjęcia studiów wśród osób zamieszkałych
w miejscowościach znacznie oddalonych od centrów edukacyjnych, w szczególności
mniejszych miejscowości.
Jednocześnie wzrost ulgi przejazdowej oddziałuje w sposób pozytywny na aktualnie
studiujące osoby, zmniejszając koszty związane z kształceniem.

2. Konsultacje społeczne

Projekt ustawy został opublikowany w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa
Finansów w celu umożliwienia wypowiedzenia się wszystkim zainteresowanym.
Ponadto informacja o zamieszczeniu projektu ustawy w Biuletynie Informacji Publicznej
Ministerstwa Finansów została przekazana drogą e-mailową następującym podmiotom:
Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych – Lewiatan, Konfederacji Pracodawców
Polskich, Związkowi Rzemiosła Polskiego, Business Centre Club, Komisji Krajowej NSZZ
„Solidarność”, Ogólnopolskiemu Porozumieniu Związków Zawodowych, Forum Związków
Zawodowych, Polskiej Organizacji Przemysłu Handlu Naftowego, Polskiej Izbie Paliw
Płynnych, Krajowej Izbie Biopaliw, Polskiej Radzie Biznesu, Krajowej Izbie Gospodarczej,
Krajowej Izbie Doradców Podatkowych, Krajowej Radzie Sądownictwa, Krajowej Radzie
Konsultacyjnej do Spraw Osób Niepełnosprawnych, Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu
Terytorialnego.

Do projektu ustawy wpłynęła opinia Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych –
Lewiatan.
W stanowisku tym Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych – Lewiatan:
− pozytywnie odniosła się do kwestii obniżenia wysokości zasiłków pogrzebowych jako
działań idących we właściwym kierunku, wskazując zarazem, iż są one zbyt ostrożne, co
powoduje, że Polska i tak pod względem wysokości zasiłków nadal pozostanie
w czołówce europejskiej,
− wskazała, że projektowany wzrost podstawowej stawki VAT obniży, jej zdaniem,
rentowność firm wyłonionych w trybie zamówień publicznych i zasugerowała
konieczność nowelizacji ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
29

publicznych w kierunku wprowadzenia ustawowej regulacji o automatycznym
przełożeniu wzrostu stawek podatku od towarów i usług na ceny.
Uwaga nie została uwzględniona. Obowiązujące przepisy dotyczące stawek podatku nie
wskazują na ich obowiązywanie w konkretnym przedziale czasowym. Zawierając umowy
długoterminowe przy prowadzeniu działalności gospodarczej, podatnicy powinni
uwzględniać ewentualne zmiany stanu prawnego.

Dodatkowo należy zaznaczyć, że w części dotyczącej podwyżek stawek VAT przedmiotowe
regulacje zostały wyłączone z projektu z dnia 9 września 2010 r. ustawy o zmianie ustawy
o
podatku od towarów i usług, który stanowił przedmiot szerokich konsultacji
z organizacjami rządowymi i partnerami społecznymi.

W wyniku konsultacji do projektodawców ustawy wpłynęły opinie: Business Centre Club,
Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, PKPP – Lewiatan, Polskiej Izby
Informatyki i Telekomunikacji, Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji,
Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej, Krajowej Izby Doradców Podatkowych, Izby
Gospodarczej Wodociągów Polskich, Polskiej Izby Ubezpieczeń, Krajowej Rady
Spółdzielczej, Krajowego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Produkcyjnych,
Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych.

Znaczna część uwag dotycząca projektowanych zmian w zakresie stawek podatku od
towarów i usług, zgłoszonych na etapie prac związanych z wyżej wskazanym projektem
z dnia 9 września 2010 r., została uwzględniona przy konstruowaniu regulacji objętych
przedmiotowym projektem ustawy.
Należy tu wskazać w szczególności licznie zgłaszany postulat przeniesienia regulacji
dotyczących zmiany stawek podatku od towarów i usług do tekstu ustawy o podatku od
towarów i usług. W znacznym stopniu uwzględnione zostały również uwagi dotyczące
konieczności rozbudowania i doprecyzowania przepisów przejściowych (propozycja dodania
w art. 41 ustawy o podatku od towarów i usług ust. 14a – 14e). Uzupełniona została także
poz. 19 załącznika do ustawy o postulowane „owoce zamrożone”.
Ze względu na wyżej wskazane wygaśnięcie derogacji niemożliwe było uwzględnienie uwag
dotyczących utrzymania stawki 0 % na książki i czasopisma specjalistyczne.
Nie uwzględniono postulatu objęcia stawką VAT 5 % grup towarowych dotyczących m.in.
zwierząt żywych, pasz czy roślin włóknistych.
Nie uwzględniono, z uwagi na cel wprowadzanych zmian, opinii generalnie podważających
sens wprowadzenia podwyżek w stawkach VAT.
30

3. Wpływ regulacji na budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego

Utrzymanie wynagrodzeń osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na poziomie
2008 r. (art. 1) skutkować będzie utrzymaniem na tym samym poziomie uposażeń i diet
parlamentarnych posłów i senatorów, których wysokość jest uzależniona właśnie od
wysokości wynagrodzenia podsekretarza stanu zgodnie z art. 25 ust. 2 i art. 42 ust. 1 ustawy
z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z 2003 r. Nr 221,
poz. 2199, z późn. zm.).
Łączne oszczędności w tym zakresie szacowano, zgodnie z OSR stosownych ustaw, w 2009 r.
na około 4,4 mln zł za okres od dnia 1 marca 2009 r. do dnia 31 grudnia 2009 r., a w 2010 r.
na około 6 mln zł.
Likwidacja systemu wypłat podwójnych diet kontrolerskich w Regionalnych Izbach
Obrachunkowych (art. 7), Najwyższej Izbie Kontroli (art. 8) i Państwowej Inspekcji Pracy
(art. 25) zmniejszy wydatki budżetu państwa o ok. 2 376 tys. zł (RIO – o 450 tys. zł, NIK –
o 1 076 tys. zł, PIP – o 850 tys. zł).
Przewiduje się, iż proponowane w art. 5 pkt 1 zmiany w połączeniu z obniżeniem wpłat na
Fundusz Rekompensacyjny ze sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Skarbu Państwa
[w wyniku równoległej zmiany rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
16
marca 2009 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej Agencji
Nieruchomości Rolnych oraz gospodarki finansowej Zasobu Własności Rolnej Skarbu
Państwa (Dz. U. Nr 52, poz. 427)] spowodują łącznie zwiększenie wpływów do budżetu
państwa o kwotę 1 500 mln zł w 2011 r.

Proponowane rozwiązania w obszarze związanym z nowelizacją ustawy o uprawnieniach do
ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (art. 6) spowodują
obciążenie budżetu państwa w kwocie 75 mln zł w skali roku z tytułu finansowania
przewoźnikom kolejowym i autobusowym utraconych przychodów, w związku
z obowiązkiem honorowania ulg do przejazdów przewidzianych niniejszą ustawą.

Zmniejszenie wysokości zasiłku pogrzebowego (art. 12) do kwoty 4 000 zł zmniejszy
wypłaty zasiłków pogrzebowych w skali 10 miesięcy 2011 r., od marca do grudnia, o kwotę
862,3 mln zł, w tym w ZUS o 720,9 mln zł, a w KRUS o 141,4 mln zł.
Natomiast proponowane regulacje dotyczące obniżenia wysokości zasiłków pogrzebowych
dla służb mundurowych zmniejszą wydatki budżetu państwa o ok. 4 266 tys. zł.

31