Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o licencji syndyka

UZASADNIENIE
Celem proponowanej nowelizacji jest zwiększenie dostępności do zawodu syndyka w
drodze uproszczenia zasad składania egzaminu przez osoby ubiegające się o licencję syndyka
oraz doprecyzowanie niektórych regulacji tej ustawy po ponad 2 latach jej stosowania
(nowelizowana ustawa weszła w życie w dniu 10 października 2007 r.).
W art. 1 pkt 2 projektu proponuje się dostosowanie sposobu przeprowadzenia
egzaminu dla osób ubiegających się o licencję syndyka do rozwiązań przyjętych w odniesieniu
do egzaminów na aplikacje prawnicze oraz egzaminów zawodowych: adwokackich,
radcowskich i notarialnych, które przewidują jedynie egzaminy pisemne.
Realizacji tego założenia służą zmiany polegające na rezygnacji z części ustnej
egzaminu, jak również zniesienie punktacji ujemnej za udzielenie nieprawidłowych
odpowiedzi. Wprowadzenie tych zmian w założeniu projektodawcy zapewni przejrzystość i
równość reguł zdającym. Należy mieć przy tym na względzie, iż punkty ujemne nie są
stosowane w innych egzaminach. Ponadto wyniki przeprowadzonych dotychczas egzaminów
na licencję syndyka pokazują, że ich część ustna ma znikomy wpływ na ostateczny wynik
egzaminu, gdyż na łączną liczbę 456 osób, które przystąpiły do egzaminu, część pisemną zdały
234 osoby, spośród których tylko 5 osób nie zdało części ustnej. Powyższe oznacza, że
wystarczającym sprawdzianem kompetencji jest, podobnie jak w przypadku egzaminów
adwokackich, radcowskich czy notarialnych, część pisemna egzaminu, która gwarantuje
wysoki poziom i rzetelne sprawdzenie wiedzy osób aspirujących do funkcji syndyka.
Podobnie jak przy innych pisemnych egzaminach zawodowych, wprowadzono
obowiązek podawania do publicznej wiadomości wykazu tytułów aktów prawnych, oraz
dodatkowo, wykazu zalecanej literatury, z których wybrane stanowić będą podstawę
opracowania pytań testowych na egzamin na licencję syndyka (art. 1 pkt 3). Wykaz będzie
ustalany przez Ministra Sprawiedliwości po zasięgnięciu przez niego opinii Komisji
przeprowadzającej egzamin. Ponieważ egzamin na licencję syndyka odbywa się kilka razy w
roku, a wykaz ma być ogłaszany przez Ministra Sprawiedliwości co do zasady raz w roku,
wprowadzono możliwość dokonywania zmian w ogłoszonym wykazie. Zmiany będzie można
dokonać nie później niż na 3 miesiące przed wyznaczonym kolejnym terminem egzaminu.
Korekta wykazu dokonywana będzie wyłącznie na wniosek Komisji, a uzasadnieniem do jej
dokonania będzie przede wszystkim zmiana stanu prawnego w zakresie przepisów objętych
zakresem egzaminu, która zaistniała po ogłoszeniu wykazu.
W projekcie ustawy obniżono próg punktowy zdawalności testu. Obecnie do
uzyskania pozytywnego wyniku tej części egzaminu niezbędne jest otrzymanie 160 punktów,
- 2 -
czyli wskazanie 80% prawidłowych odpowiedzi. W projekcie obniża się ten limit do 75
punktów, czyli w myśl nowych zasad punktowania 75% prawidłowych odpowiedzi. W opinii
Ministerstwa Sprawiedliwości będzie to próg wystarczający.
Dla przejrzystości zasad, co do obowiązującego stanu prawnego, wprowadzono
regulację, iż prawidłowość odpowiedzi na pytania testowe oraz wykonanie zadania
problemowego ocenia się według stanu prawnego obowiązującego w dniu egzaminu.
W celu zapewnienia prawidłowego działania Komisji Egzaminacyjnej, przepisem art.
1 pkt 1 projektu ustawy wprowadzono funkcję zastępcy przewodniczącego Komisji, który
będzie upoważniony do wykonywania czynności przewodniczącego Komisji podczas jego
nieobecności. Dla zapewnienia sprawnego działania zespołu do przygotowania pytań i zadań
problemowych na egzamin wprowadzono funkcję przewodniczącego zespołu.
Zmiana przewidziana w art. 1 pkt 4 projektu ustawy ma charakter techniczny i wynika
z konieczności dostosowania treści upoważnienia ustawowego do wydania rozporządzenia
przez Ministra Sprawiedliwości do nowego sposobu przeprowadzania egzaminów.
Zmiana art. 10 ust. 2 ustawy o licencji syndyka, dokonywana art. 1 pkt 5 projektu
ustawy, ma na celu skorelowanie jego treści z art. 3 ust. 1 nowelizowanej ustawy.
W dotychczasowym brzmieniu, art. 10 ust. 2 wskazując dokumenty i oświadczenia jakie należy
złożyć do wniosku o wydanie licencji syndyka, pomija zaświadczenia uprawnionego lekarza i
uprawnionego psychologa potwierdzające zdolność kandydata, ze względu na stan zdrowia, do
wykonywania czynności syndyka. We
wskazanym artykule nie wymieniono również
oświadczenia osoby wnioskującej o wydanie licencji syndyka o tym, iż ma ona pełną zdolność
do czynności prawnych. Tymczasem, stosownie do treści art. 3 ust. 1 pkt 3 i 11 – licencję
syndyka może uzyskać osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz jest
zdolna, ze względu na stan zdrowia do wykonywania czynności syndyka.
Z uwagi na powyższą rozbieżność przepisów, powstają wątpliwości w zakresie
dokumentów niezbędnych do złożenia wraz z wnioskiem o wydanie licencji, co z kolei
nierzadko skutkuje koniecznością uzupełniania postępowania dowodowego, powodującą
przedłużenie procedury rozpatrzenia wniosku.
Jednocześnie wobec zmiany treści art. 11 ustawy o licencji syndyka dokonanej ustawą
z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją zadań przez
Policję (Dz. U. Nr 223, poz. 1777) niezasadne wydaje się żądanie składania przez kandydata
informacji o osobie z Krajowego Rejestru Karnego. Kandydat winien w tym zakresie złożyć
oświadczenie, że nie był karany za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
Zaproponowana nowelizacja pozwoli usprawnić postępowanie, poprzez wyraźne
wskazanie w art. 10 ust. 2 ustawy o licencji syndyka
wszystkich
dokumentów
i
- 3 -
oświadczeń, jakie wnioskodawca winien przedstawić organowi prowadzącemu postępowanie.
Celem ułatwienia i usprawnienia komunikacji z syndykami przewidziano
w art. 1 pkt 6 projektu ustawy zmianę art. 17 ust. 2 pkt 4, poprzez wskazanie, iż wpis na listę
obok adresu do korespondencji obejmuje również numeru telefonu syndyka. Dodatkowo
zaproponowano dodanie w art. 17 ust. 3a, przewidującego obowiązek publikacji przez Ministra
Sprawiedliwości w Biuletynie Informacji Publicznej listy osób posiadających licencję syndyka.
Udostępnieniu nie będą podlegały informacje o dacie i miejscu urodzenia osoby posiadającej
licencję syndyka oraz dane, o których mowa w art. 17 ust. 2 pkt 2.
Rozwiązanie to pozwoli zapewnić zainteresowanym dostęp do informacji publicznej,
jaką niewątpliwie stanowią: imię, nazwisko, adres korespondencyjny, numer i data wydania
licencji syndyka, a także informacja o zawieszeniu praw wynikających z licencji osób
uprawnionych do sprawowania funkcji w postępowaniach upadłościowych i naprawczych.
W art. 1 pkt 7 projektu ustawy, zmieniającym art. 25 ustawy o licencji syndyka,
przewidziano przedłużenie o 18 miesięcy okresu przejściowego, w którym osoby pełniące
funkcje syndyka na podstawie przepisów dotychczasowych, zawartych w rozporządzeniu
Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 kwietnia 1998 r. w sprawie szczególnych kwalifikacji oraz
warunków wymaganych od kandydatów na syndyków upadłości (Dz. U. Nr 55, poz. 359,
z późn. zm.), posiadają uprawnienie do dalszego sprawowania funkcji w postępowaniu
upadłościowym i naprawczym, bez konieczności uzyskania licencji syndyka.
Jak wynika z danych Ministerstwa Sprawiedliwości, do chwili obecnej, po
przeprowadzeniu w 2008 roku dwóch egzaminów dla osób ubiegających się o licencję
syndyka, zaś w 2009 roku – trzech egzaminów, przystąpiło do nich jedynie 336 osób. Spośród
nich tylko 148 osób uzyskało wynik pozytywny, zaś licencję syndyka przyznano 125 osobom.
Uzyskiwanie pozytywnego wyniku z egzaminu przez niewielką liczbę osób może
doprowadzić do sytuacji, w której po upływie obecnego okresu przejściowego, liczba osób
uprawnionych do sprawowania funkcji w postępowaniach upadłościowych i naprawczych nie
będzie wystarczająca, by zagwarantować sprawne prowadzenie tych postępowań.
Dodatkowe 18 miesięcy pozwoli na przeprowadzenie dodatkowych egzaminów, a tym
samym ograniczy ryzyko wystąpienia zagrożeń dla prawidłowości prowadzenia postępowań
upadłościowych i naprawczych. Jednocześnie, zachowana zostanie idea weryfikacji, poprzez
egzamin, kwalifikacji każdego kandydata do uzyskania licencji syndyka.
Dodanie w art. 25 ustępu 2 jest niezbędne z uwagi na pojawiające się wątpliwości
interpretacyjne dotyczące możliwości dalszego pełnienia funkcji syndyka przez osoby
powołane w okresie, o którym mowa w art. 25 ust. 1, po jego upływie. Nowelizacja we
wskazanym zakresie służyć będzie zatem zachowaniu
ciągłości trwających postępowań.
- 4 -
W projekcie zawarto przepis przejściowy stanowiący, że egzamin rozpoczęty przed
dniem 1 stycznia 2011 r. odbywać się będzie na podstawie przepisów dotychczasowych.
Istnieje bowiem prawdopodobieństwo, że w dniu wejścia życie przepisów zmieniających
sposób przeprowadzania egzaminu będzie odbywał się egzamin rozpoczęty na podstawie
dotychczasowych regulacji.
Wprowadzono również przepis dostosowujący określający termin ogłoszenia wykazu
obowiązujących aktów prawnych i zalecanej literatury w 2011 r. Minister Sprawiedliwości
ogłosi ten wykaz do dnia 15 stycznia 2011 r.
Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Natomiast art. 1 pkt 1 - 4 wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2011 r. Zmiany wprowadzane
w art. 1 pkt 1 - 4 dotyczą bowiem zasad przeprowadzania egzaminu na licencję syndyka
i skutkują m.in. koniecznością wydania nowych aktów wykonawczych regulujących sposób
przeprowadzenia egzaminu, jak również wynagrodzenia członków Komisji i zespołu.
W trakcie prac nad projektem zasięgnięto opinii:
1) Naczelnej Rady Adwokackiej,
2) Krajowej Izby Radców Prawnych;
3) Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka;
4) Krajowej Izby Syndyków;
5) Krajowej Rady Komorniczej;
6) Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Syndyków i Likwidatorów;
7) Stowarzyszenia Syndyków, Rzeczoznawców i Doradców Gospodarczych Polska – Europa;
8) Stowarzyszenia Syndyków, Likwidatorów i Sanatorów w Warszawie;
9) Ministerstwa Sprawiedliwości.
Co do zasady propozycje zawarte w projekcie znalazły akceptację środowiska
syndyków. Pełną aprobatę w zakresie projektowanej regulacji wyraziło Ministerstwo
Sprawiedliwości. Wątpliwości zgłaszane przez partnerów społecznych dotyczyły: obniżenia
progu punktowego w części testowej egzaminu (pierwotnie projekt przewidywał, iż będzie to
66 punktów, niemniej na zasadzie konsensusu przyjęto 75 punktów), rezygnacji z punktów
ujemnych w części testowej egzaminu (przesądziły argumenty systemowe; w innych
analogicznych przepisach dotyczących egzaminów ustawodawca nie przewiduje punktów
ujemnych), rezygnacji z egzaminu ustnego (przesądziły argumenty o charakterze systemowym
przedstawione przez Ministerstwo Sprawiedliwości) oraz wydłużenia aż o 18 miesięcy okresu
przejściowego przewidzianego w art. 25 nowelizowanej ustawy (przesądziły argumenty
Ministerstwa Sprawiedliwości). Postulaty de lege ferenda zgłaszały m.in. Krajowa Rada
Komornicza (wprowadzenie regulacji umożliwiających uzyskanie funkcji syndyka
- 5 -
bez uprzedniego zdawania egzaminu przed Komisją Egzaminacyjną w przypadku osób
wykonujących innych zawód prawniczy) oraz Stowarzyszenie Syndyków, Rzeczoznawców i
Doradców Gospodarczych Polska – Europa (wprowadzenie regulacji nakładających obowiązek
doszkalania i dokształcania przez osoby posiadające licencję syndyka). Postulaty te nie zostały
uwzględnione z powodów systemowych albo w związku z tym, iż nie mieściły się one w
przedmiocie nowelizacji.
Podmioty, o których mowa w pkt 1 – 3 wyżej sformułowanego wyliczenia, nie
przedstawiły opinii.
Z informacji uzyskanych w Ministerstwie Sprawiedliwości wynika, iż wdrożenie
projektu ustawy w części dotyczącej udostępniania listy osób posiadających licencję syndyka
w Biuletynie Informacji Publicznej może spowodować konieczność pozyskania przez ten urząd
odpowiedniego oprogramowania informatycznego do prowadzenia takiej listy w formie bazy
danych, pozwalającej na wyszukiwane syndyków wedle zadanych kryteriów. Szacunkowy
koszt programu wynosi około 100.000 zł.
Sfinansowanie wydatków związanych z przygotowaniem programu do prowadzenia
listy osób posiadających licencję syndyka będzie musiało nastąpić z budżetu państwa, gdyż
projekt ustawy nie przewiduje żadnego innego sposobu pozyskania niezbędnych środków.
Wejście w życie pozostałych przepisów spowoduje zmniejszenie wydatków dla
sektora finansów publicznych. Jest to związane ze zniesieniem formy ustnej egzaminu,
co powinno wpłynąć na znaczne ograniczenie łącznych kosztów związanych
z przygotowaniem i przeprowadzeniem egzaminu. Korzystnej w tym zakresie prognozy nie
zmieni wprowadzenie dodatkowej funkcji zastępcy przewodniczącego Komisji Egzaminacyjnej
oraz przewodniczącego zespołu do przygotowania pytań i zadań problemowych na egzamin.
Poniżej przedstawiono wyniki dokonanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości analizy
kosztów egzaminów przeprowadzonych w roku 2009 i 2010.
W 3 egzaminach przeprowadzonych w 2009 r., do części pisemnej przystąpiły łącznie
232 osoby, z których do części ustnej przystąpiło 116 osób. Poniesione koszty egzaminu
wyniosły:
- na część pisemną egzaminu - 68.645,19 zł (25.545,39 zł z tytułu kosztów wynagrodzenia
zespołu przygotowującego pytania na część pisemną oraz 43.099,80 zł jako koszty
wynagrodzenia Komisji Egzaminacyjnej za przeprowadzenie części pisemnej egzaminu),
- na część ustną egzaminu - 147.959,40 zł (43.595,20 zł tytułem kosztów wynagrodzenia
zespołu przygotowującego pytania oraz 102.364,20 zł będące jako kosztami wynagrodzenia
Komisji Egzaminacyjnej za przeprowadzenie części ustnej egzaminu).
Z kolei w 2010 r., z planowanych
czterech
edycji
egzaminów,